“Gender əsaslı zorakılığa qarşı barışmaz mübarizə”: Ermənistanda 16 günlük kampaniya
Ermənistanda gender əsaslı zorakılıqla mübarizə
Noyabrın 25-də Yerevanda gender əsaslı zorakılıqla mübarizə üzrə 16 günlük kampaniya başlayıb. Bu məlumatlandırıcı kampaniya çərçivəsində bütün Ermənistan ərazisində müxtəlif tədbirlər keçiriləcək.
Birincisi, “Ermənistanda gender əsaslı zorakılığın aradan qaldırılması üçün nailiyyətlər, ehtiyaclar və daha effektiv tərəfdaşlıqlar” mövzusunda müzakirə keçirilib. Burada əmək və sosial məsələlər naziri Narek Mkrtçyan da iştirak edib. Bildirib ki, gender əsaslı zorakılıq təkcə fundamental insan hüquqlarını pozmur, həm də ailə və cəmiyyətin əsaslarını məhv edir, sonrakı nəsillərə mənfi təsir göstərir.
Bu kampaniya 1991-ci ildə Rutgers Universitetində (ABŞ) Qadınların Qlobal Liderliyi Mərkəzi (CWGL) tərəfindən yaradılıb və “Gender əsaslı zorakılığa qarşı 16 günlük fəallıq” adlandırılıb.
Aİ-nin Ermənistandakı nümayəndə heyətinin rəhbəri Vasilis Maraqosun sözlərinə görə, dünyada hər üçüncü şəxs zorakılıqla üzləşir. Maraqos hesab edir ki, zorakılıq şəxsi deyil, sosial problemdir:
“Cəmiyyətin yarısından çoxu zorakılığa, ayrı-seçkiliyə və ya qeyri-bərabər rəftara məruz qalsa, cəmiyyət inkişaf edə və çiçəklənə bilməz”.
Ermənistanda hər il 10 qadın ərlərinin, keçmiş həyat yoldaşlarının və ya partnyorlarının əli ilə ölür. Fiziki və ya cinsi zorakılığa məruz qalan qadınların yalnız 12 faizi hər hansı bir təşkilatdan kömək istəyir. Bu, ölkədə hələ də problemi susdurmaq meylinin olduğunu göstərir.
- “Valideynlər susur”: Ermənistanda yaşlılara qarşı zorakılıq halları artıb
- “Gəlin, cinayətin adını ənənə qoyaq”. Gürcüstanda erkən nikah problemi niyə həllini tapmır?
- Azərbaycan məktəblərində “cinsi tərbiyəsizlik” hökm sürür
Stereotiplərlə mübarizə
“İnsan hüquqlarının müdafiəsinin təşviqi və milli institutların gücləndirilməsi” proqramı çərçivəsində gender məsələləri üzrə tematik qrupun geniş iclası baş tutub. Bu toplandı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Əhali Fondu və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Uşaq Fondu tərəfindən Aİ-nin birgə maliyyələşdirməsi ilə həyata keçirilir.
“Gender əsaslı zorakılıqla mübarizə təkcə hüquqi və sosial müstəvidə deyil, həm də mədəni səviyyədə aparılır. Bu mübarizə cəmiyyətin mentalitetinə, kollektiv stereotiplərinə təsir edir”, – əmək və sosial məsələlər naziri bildirib.
Narek Mkrtçyan hesab edir ki, bu problemlə təkbaşına mübarizə aparmaq mümkün deyil.
O, zorakılığın qarşısının alınması prosesində iştirak edən müxtəlif strukturlar və şəxslər tərəfindən həyata keçirilən işlərin əhəmiyyətini vurğulayıb. Onun fikrincə, ictimai maarifləndirmə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir:
“Cəmiyyətin davamlı təhsili vətəndaşlara zorakılığın ən pis nəticələrini görməyə imkan verəcək. Bu, cəmiyyətin onları qəbul etməsi və ya tolerant olması ehtimalını aradan qaldıracaq”.
Aİ-nin Ermənistandakı nümayəndə heyətinin rəhbəri Vasilis Maraqos bu fikirlə razılaşıb:
“Yalnız ardıcıl mübarizə yolu ilə məişət zorakılığının tamamilə rədd edildiyi və gender bərabərsizliyinin keçmişdə qaldığı bir mühit yaratmaq mümkündür. Bu mübarizə təkcə səylərin birləşdirilməsini deyil, həm də müvafiq hüquqi bazanın olmasını tələb edir”.
1600 zorakılıq qurbanı yardım alır
Narek Mkrtçyan bildirib ki, 2020-ci ildən hökumət məişət zorakılığı qurbanlarına köməklik, o cümlədən maddi yardım göstərir. Gələcəkdə daha çox resurs yatırmaq və göstərilən xidmətlərin keyfiyyətini artırmaq niyyəti də var:
“2022-ci ildə 1516, 2023-cü ildə 1800-ə yaxın, bu il isə 1600 nəfər bu xidmətlərdən istifadə edib”.
Nazir hesab edir ki, rəqəmlər cəmiyyətin bu problemə münasibətinin dəyişdiyini göstərir. Tədricən bu fenomenlə mübarizə normaya çevrilir və insanlar zorakılıq halları barədə məlumat verməyə başlayırlar. Onun fikrincə, bu, həm də əhalinin dövlətə və QHT-lərə inamının artmasından xəbər verir.
Zorakılıq hallarının sayı narahatlıq doğurur
Ermənistan Statistika Komitəsinin apardığı araşdırmaya görə, sorğuda iştirak edən qadınların demək olar ki, üçdə biri psixoloji zorakılığa məruz qalıb. Eyni sayda qadın iqtisadi zorakılığın qurbanı olub:
“Sorğuda iştirak edən hər yeddi qadından biri fiziki zorakılıq, on beşdə biri isə cinsi zorakılıq haqqında məlumat verib”.
2023-cü il ərzində polis 1338 məişət zorakılığı hadisəsini qeydə alıb. 619 halda təcili müdaxilə barədə qərar qəbul edilib.
Qadınlara Dəstək Mərkəzinin qaynar xəttinə ötən il 3851 müraciət daxil olub. Mərkəz məişət zorakılığına məruz qalmış 1085 qadın və uşağa xidmət göstərib. 265 qadın və uşaq təhlükəsiz sığınacaqla təmin edilib.
