Ermənistan və Azərbaycan arasında gərginlik: hər iki tərəfdən bütün təfərrüatlar

Martın 9-dan başlayaraq 10-a keçən gecəyə qədər Qarabağın Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi hissəsində gərginlik yaşanıb. Tərəflər yenə də bir-birini ittiham edir.

Azərbaycanın Telegram kanallarının yaydığı məlumata görə, ərazidı terror əleyhinə əməliyyat keçririlib. Ermənistan tərəfi isə bildirib ki, Azərbaycan SQ tərəfindən yaşayış məntəqələri atəşə tutulub, Əsgəran rayonu Pirlər kənd sakini yaralanıb. Daha sonra Azərbaycanın Müdafiə Nazirliyi “Ermənistan tərəfinin Azərbaycan ərazisində guya gərginliyin olduğu haqda yaydığı şayiələri” təkzib edib. 

Vəziyyətlə bağlı hər iki tərəfdən bütün təfərrüatlar, Azərbaycanın Müdafiə Nazirliyinin açıqlaması, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyandan vəziyyətin rəsmi dəyərləndirməsi, o cümlədən də Bakı və Yerevandan politoloqların şərhi.

• Milli Məclisin deputatı: “Azərbaycan Gürcüstanın 2008-ci ildəki taleyini təkrarlaya bilər”
• “Ermənistan-Azərbaycan sülh sazişi prioritetdir”: XİN-lərin bəyanatları nə anlama gəlir?
• “Qarabağda separatçı əhval Moskvadan idarə olunur” – Bakıdan şərh

Bakıdan informasiya

Martın 9-da səhər Azərbaycanın Müdafiə Nazirliyi Qarabağın Rusiya sülhməramlı qüvvəllərinin müvəqqəti yerləşdiyi hissəsində atəşkəsin pozulması haqda məlumat yayıb.

“Azərbaycan ordusu mülki infrastriktura zərbə endirmir, yalnız qanunsuz erməni silahlı dəstələrinin mövqelərini atəşə tutur”, – məlumatda deyilir.

Həmin gün axşam sosial şəbəkələrin Azərbaycan seqmentində Qarabağda terror əleyhinə əməliyyatın başladıldığı haqda məlumatlar yayılmağa başlayıb.

Amma gec yarısına yaxın Müdafiə Nazirliyi bu məlumatları təkzib edib.

“Azərbaycanın Rusiya sühməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ərazisində guya gərginliyin olduğu haqda Etmənistanın sosial şəbəkələrində yayılan şayiələr əsassızdır və təxribat xarakterlidir.

Qeyd edirik ki, bütün istiqamətlərdə vəziyyət stabildir və Azərbayca ordusu hissələrinin nəzarəti altındadır”, – nazirliyin məlumatında deyilir.

Martın 10-da səhər Azərbaycanın Müdadiə Nazirliyi bildirib ki, Qarabağda Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən atəşkəs 20 dəfə pozulub. Mənbənin bildirdiyinə görə, pozuntular ikinci Qarabağ müharibəsindən sonra Azərbaycanın nəzarəti altına qayıdan Ağdam rayonu istiqamətində qeydə alınıb.

Bakıdan şərh

JAMnews Qarabağda baş verənləri şərh etməsi üçün siyasi icmalçı Aqşin Kərimova müraciət edib.

“Son günlər Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi Azərbaycan ərazilərindən həyəcanlı xəbərlər gəlir”, – həmsphbətimiz qeyd edib.

— Müdafiə Nazirliyinin Qarabaöda erməni silahlı qüvvələrinin mövqelərinə zərbə endirildiyi haqda açıqlaması nədən xəbər verir?

— Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi həmin ərazilərdən Azərbaycan ordusunun mövqelərinə atəş açıldığını bildirir və adekvat cavab tədbiri kimi separatçılara dəqiq zərbələr endirdiyini elan edir. Bu, 10 noyabr bəyanatından sonra Azərbaycanın separatçılara qarşı ilk ağır hərbi zərbəsidir.

— Son zamanlar sosial şəbəkələrdə Azərbaycan tərəfinin Qarabağda ermənilərin məskunlaşdığı ərazilərə səsgücləndiricilər gətirdiyi və səhər tezdən azan, Azərbaycanın dövlət himni və sairə səsləndirildiyi haqda videolar yayılır. Sizcə bu nədir? Ermənilərin bu ərazilərdən çıxarılmasının dinc yolu, yoxsa bunun altında başqa mesaj var?

— İndiki zamanda silah səsləri qarışıq baş verənlər açıq hərbi qarşıdurmadan çox Azərbaycanın hibrid müharibə taktikasını özündə ehtiva edir.

Azərbaycan təbii ki, öz ərazilərindən erməni separatçıların çıxarılmasına nail olmaq istəyir və bunun üçün yumşaq hərbi güclə yanaşı psixoloji təzyiq alətlərindən də istifadə edir.

Azərbaycanın səsgücləndiricilər vasitəsilə Xankəndini azan, himn, üvertura notlarına kökləməsinə gəlincə, bu da hibrid müharibə elementidir.

Azərbaycan maksimum şəkildə çalışır ki, hərbi əməliyyat olmadan Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti dislokasiya edildiyi ərazilərdə tamhüquqlu suverenliyini təmin etsin.

Ancaq erməni separatçıların şüurunu dəyişmək çətin məsələdir, buna görə də, Azərbaycan zamanla lazım olan ölçüdə hərbi güc tətbiq edir.

— Kifayət qədər informasiyalı mənbələr ötən gecə Qarabağda terror əleyhinə əməliyyatın başladıldığı haqda məlumat yaydı. Amma az sonra bu məlumat rəsmən təkzib edildi. Əslində nə baş verir?

— Martın 9-da Azərbaycan saytlarında yayılan məlumatlara Azərbaycan tərəfi susqunluq nümayiş etdirir. Daha doğrusu, bu, Bakının strateji səbrlə öz işini gördüyünün göstəricisidir. Ən azından nəzərə alaq ki, Rusiya sülhməramlılarının bir hissəsinin Azərbaycan ərazilərindən çıxarılması xəbərlərini Azərbaycan hökumətinə yaxın saytlar da tirajladı və görünür ki, bu, rəsmi Bakının strateji xəttinə cavab verirdi.

Belə deyək ki, Azərbaycan başlatdığı və ya başladacağı əməliyyatları səssiz şəkildə aparır və bütün detalları açıqlamır.

Antiterror əməliyyatlarına gəlincə, təbii ki, bu, baş tutsa, Rusiya ilə razılaşdırılmış şəkildə həyata keçiriləcək.

Ən azından nəzərə alaq ki, prezident İlham Əliyev sonuncu Moskva səfərində ilk dəfə olaraq Vladimir Putinin qarşısında 10 noyabr bəyanatının 4-cü bəndinin icrasını ön plana çəkmişdi.

Yerevandan informasiya

Tanınmamış DQR-dan verilən məlumata görə, martın 9-da bütün gün ərzində və 10-a keçən gecə Azərbaycan Sqyaşayış məntəqələri istiqamətində atəş açıb. Minaatan mərmisinin partlaması nəticəsində Pirli kənd sakini 51 yaşlı Suren Baqdasaryan həlak olub.

Əsasən Əsgəran rayonunun Pirli və Naxçıvanik kəndləri, Xocavənd rayonunun Qırmızı Bazar və Xanoba yaşayış məntəqələri, o cümlədən də ətraf yollar atəşə tutulub.

Ermənistan tərəfi 2020-ci ilin payızından, Qarabağda hərbi əməliyyatların dayandırılması haqda sənəd imzalanandan ərazidə yerləşdirilmiş Rusiya sülhməramlılarını xəbərdar edb.

Martın 8-dən Qarabağın sözügedən hissəsində təbii qaz təminatının dayandırılması vəziyyəti daha da gərginləşdirir. Ermənistandan bura gələn qaz kəməri zədələnib. Qaz kəmərinin zədələnən hissəsi 2020-ci il Qarabağ müharibəsindən sonra Azərbaycanın nəzarəti altına qayıdan ərazidə yerləşir. Azərbaycan tərəfi artıq üçüncü gündür ki, qəza yerinə gəlib bərpa işləri aparmağa imkan vermir.

Ermənistan tərəfinin fikrincə, qəza Azərbaycan tərəfindən həyata keçirilmiş diversiya da ola bilər.

Bildirilir ki, qazın kəsilməsi ilə əlaqədar Qarabağın Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi hissəsində humanitar problemlər yaranıb, çörək zavodları qazsız işləyə bilmir, əhalinin böyük hissəsi isinmə ilə bağlı problem yaşayır.

“Azərbaycan SQ psixoloji təzyiq göstərməyə çalışır”

Ermənistanın ombudsmeni Kristine Qriqoryan və tanınmamış DQ insan haqları müdafiəçisi Geqam Stepanyan birgə çənanatla çıxış ediblər. Onlar “növbəti eskalasiyanı əhaliyə psixoloji təzyiq kimi dəyərləndirirlər”. Bu fikrin təsdiqi kimi son zamanlarda erməni kəndlərinin yaxınlığında səsgücləndirici ilə erməni dilində əhalini oranı tərk etməyə çağırdıqlarını əks etdirən videoları xatırladırlar.

Bundan başqa, ombudsmenlər bildirirlər ki, Azərbaycan tərəfi yaşayış məntəqələrinin yaxınlığına “nümayişkaranə şəkildə hərbi texnika cəmləyir”.

Vəziyyətin gərginləməsi ilə əlaqədar laraq qadınlar və uşaqlar martın 10-a keçən gecə evakuasiya edilib, amma ombudsmenlərin sözlərinə görə, “səhəri gün onlar öz evlərinə qayıdıblar”.

Ombudsmenlərin fikrincə Azərbaycan tərəfinin məqsədi yaşayış məntəqələrinin boşalmasına nail olmaqdır.

Paşinyan: “Diqqətimizi problemin həllinə cəmləməliyik”

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan vəziyyəti gərgin kimi dəyərləndirib və vurğulayıb ki, “hər hansı əlavə dəyərləndirmədən” çəkinmək niyyətindədir.

“Biz Artsax hakimiyyəti və beynəlxalq tərəfdaşlarla vəziyyətin stabilləşdirilməsi və vəziyyətin nizamlanması üzərində çalışırıq. Hələlik qiymət verməyəcəyik, sadəcə qeyd edək ki, belə vəziyyət yaranıb və diqqəti problemin həllinə cəmləyək”.

Bu arada ötən gün Fransaya səfəri zamanı o, Dağlıq Qarabağ ətrafındakı vəziyyəti Fransa prezidenti ilə müzakirə edib. Paşinyan bildirib ki, vəziyyətin eskalasiyası ilə bağlı istənilən cəhd yolverilməzdir, amma Azərbaycan həm Dağlıq Qarabağda, həm də Ermənistan-Azərbaycan sərhədində təxribatlarını davam etdirir. Martın 7-də Azərbaycan-Ermənistan sərhədində Azərbaycan SQ-nin açtığı atəş nəticəsində bir erməni hərbçi həlak olub, biri də yaralanıb.

“Həmsöhbətlər Qarabağ münaqişəsinin ATƏT-in Minsk qrupu çərçivəsində tam nizamlanmasının və 44 günlük müharibənin yekununda imzalanan üçtərəfli bəyanatın maddələrinin yerinə yetirilməsinin vacibliyini qeyd ediblər”, – Ermənistan hökumətinin mətbuat xidmətindən bildirilib.

Qarabağda və Ermənistan sərhədində baş verən insidentlərlə bağlı Paşinyan Fransada Avropa Şurasının sədri Şarl Mişellə qeyri-formal görüşü zamanı da danışıb.

Ermənistanın baş naziri Fransa və Ermənistan arasında diplomatik əlaqələrin bərqərar olmasının 30 illiyi münasibətilə Fransa prezidenti Emmanuel Makron tərəfindən Parisə dəvət olunmuşdu.

Yerevandan şərh

Politoloq Tiqran Qriqoryan hesab edir ki, “Azərbaycan indi Rusiyanın Ukraynada müharibə etməsindən və hazırda başqa prioritetlərinin olmasından istifadə etməyə çalışır”.

Onun fikrincə, Azərbaycan tərəfinin əməlləri Moskvanın reaksiyasını yoxlamağa yönəlib:

“Digər tərəfdən düşünürəm ki, Azərbaycan taktiki səviyyədə müəyyən lokal uğura nail olmaq istəyir”.

Ekspert xatırladır ki, daha əvvəl Azərbaycan mediası yazda Ermənistan-Azərbaycan sərhədində gərginliyinin yeni mərhələsinin gözlənildiyi haqda yazıb:

“Bu gərginləşmənin məqsədi Ermənistanı yenidən hərbi diplomatiya yolu ilə Ermənistan-Azərbaycan kontekstində baş verən müxtəlif proseslərdə, o cümlədən də sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyasında daha aktiv fəaliyyətə itələməkdən ibarətdir.

Son həftələrdə azərbaycanlılar prosesin ləng getməsi, Ermənistanın fəal olmaması ilə bağlı narazılıqlarını ifadə edirdilər. Bu arada Ermənistan bildirir ki, növbəti prosesin başladılması üçün sərhəddə əlverişli atmosfer yaradılmalıdır”.