Bakıda ənənəvi feminist marşı keçirilib. İlk dəfə polis müdaxiləsi olmadan
Uzun illərdən sonra Azərbaycanda ilk dəfə şəhər icra hakimiyyətilə razılaşdırılmamış etiraz aksiyası polis müdaxiləsi olmadan baş tutub. Feministlər öz ənənələrinə sadiq qalaraq 8 Mart Beynəlxalq Qadınlar Gününə həsr olunmuş marş keçiriblər. Çoxları üçün hakimiyyətin ötən gün keçirilməsinə icazə vermədiyi aksiyaya qarşı bu gün loyal davranması gözlənilməz olub.
- Azərbaycanda feministlərə hücumun arxasında kim dayanır?
- Bakıda feministlərin etiraz aksiyası baş tutub: 30 nəfərə yaxın iştirakçı saxlanılıb
- Azərbaycanda feminizm olduğu kimi
Dörd ildir ki, Azərbaycan feministləri ardıcıl olaraq ölkədə qadın hüquqlarının pozulmasına qarşı etiraz aksiyası təşkil edirlər. Bu gün çoxları üçün gözlənilmədən “8 Marş” yürüşü sakit, polisin müdaxiləsi olmadan baş tutub. Beləliklə, feministlərin marşı Azərbaycanda çox uzun müddət ərzində dinc keçən etiraz aksiyası olub.
Marş iştirakçıları Bakının mərkəzi müydanından keçərək şairə Xurşudbanu Natavanın heykəli qarşısında dayanıblar və bəyanatlarını oxuyublar. Bəyanatda feministlər hakimiyyətdən qadınlara qarşı törədilən cinayətlərin ədalətli araşdırılmasını və bu cinayətlərin profilaktikasının həyata keçirilməsini tələb ediblər.
Cəmiyyətin diqqətini feminist marşının özündən daha çox, polisin bu aksiyaya heç bir müdaxilə etməməsi cəlb edib.
“Mən marşı sosial şəbəkədə canlı izləyirdim. Bəli, feministlərin bütün nəzərdə tutduqları marşrut üzrə irəliləyə bildiklərinə və sonda bəyanatlarını rahatca oxuduqlarınıa çox təəccübləndim.
Düşünürəm ki, bunun Azərbaycanda son minimum 15 ildə polis müdaxiləsi, saxlanma və həbslər olmadan həyata keçirilən ilk etiraz aksiyası olduğunu desəm, yalan danışmış olmayacağam. “Niyə məhz indi belə baş verdi” sualına cavab verməyə çalışacağam.
Aksiyanın lap əvvəlində həmişə etiraz aksiyaları zamanı asayiş keşikçilərinə rəhbərlik edən polis zabiti təşkilatçılardan birinə bildirib ki, bu gün onlara toxunmamaq qərarı alıblar. Səbəbini də izah edib: axı bu gün bayramdır. Amma feministlərin bundan öncəki üç aksiyasının hər biri martın 8-də – bayram günü baş tutub. Və bu aksiyaların hamısı polis tərəfindən dağıdılıb, sox sayda adam saxlanılıb. İndi birdən-birə nə əcəb 2022-ci il martın 8-də aksiyaçılara toxunmamaq qərarına gəliblər?
Bir də bilavasitə ötən gün Bakı şəhər icra hakimiyyətinin bu aksiyasının təşkilinə rədd cavabı verməsinə diqqət çəkmək istəyərdim. Başqa sözlə, marş qeyi-qanuni elan olunmuşdu. Bəli, ölkə konstitusiyasına əsasən, hər hansı etiraz aksiyasının keçirilməsi üçün icazəyə ehtiyac yoxdur, amma təcrübədə bu, belə deyil.
Bir sözlə, belə alınıb ki, hakimiyyətin qadağasına baxmayaraq, elə həmin hakimiyyət aksiyanın keçirilməsinə icazə verib. Bu nə deməkdir?
Bu, hazırda dünyada baş verənlərin əks-sədasıdır. Azərbaycan Ukraynaya qarşı Rusiya tərəfindən davam etdirilən təcavüzə münasibətdə qeyri-rəsmi olsa da, Qərblə eyni mövqedən çıxış edir. Biz bunu hər yanda görə bilərik – hakimiyyətyönlü bloqerlərin sosial şəbəkələrdəki səhifələrindən tutmuş bilavasitə hakimiyyətdən asılı vəziyyətdə olan KİV materiallarına qədər. Burada ikibaşlı heç nə yoxdur.
Odur ki, hakimiyyət feministlərin aksiyasına icazə verib. Necə deyərlər, demokratiya oyunu oynamaq istəyib.
Amma əvvəlcədən təşkilatçılara ölkə hakimiyyətinə qarşı plakatlar qaldırmağın yolverilməz olduğu haqda xəbərdarlıq edilib. Düzdür, feministlər marş zamanı rejimə qarşı bəzi şüarlar səsləndiriblər, amma polislər bunu eşitməzdən gəliblər.
Mən Azərbaycan hakimiyyətinin birdən-birə demokratikləşdiyi və sabah da dinc aksiyalar görəcəyimizlə bağlı eyforiyaya qapılmazdım. Təkrar edim ki, bugünkü aksiyada bilavasitə hakimiyyətə qarşı şüarlar demək olar ki, səslənməyib. Sabah isə hansısa başqa aksiyada belə şüarlar səslənsə, şübhə etmirəm ki, son illərdə görməyə adət etdiyimiz polis zorakılığını yenə də görəcəyik.
Həmçinin yeni “Media haqda qanun”un faktiki işləməməsi də sevindirir. Yenə də müstəqil jurnaistlər aksiyanı çəkir və canlı yayımlayırdılar. Bu sevindiricidir”, – bu gün Bakıda keçirilən aksiyanı JAMnews-un Azərbaycan redaksiyasının redaktoru Hüseyn İsmayılbəyli şərh edib.
