“Azərbaycanlılarla ermənilərin birgə yaşayışı mümkün deyil rəyi gücləndirirlər”. Bakıdan baxış
Laçın yolunda silahlı insident
Martın 5-də Qarabağda baş vermiş insidentlə bağlı Rusiya sülhməramlı kontingentinin hesabatı Azərbaycanda qəzəbli reaksiyaya səbəb olub. Ölkənin Müdafiə Nazirliyi sülhməramlıların mövqeyini pisləyən bəyanat yayıb. Həmçinin Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi Ermənistan silahlı qüvvələrinin ölkəni tərk etmədiyi təqdirdə daha qətiyyətli addımlar atacağı ilə hədələyib. Siyasi icmalçı Şahin Cəfərlinin fikrincə, Rusiya sülhməramlılarının Qarabağda qalma müddətinin bitdiyi 2025-ci ilin yaxınlaşdıqca “azərbaycanlılarla ermənilərin birgə yaşayışı mümkün deyil” rəyi süni şəkildə gücləndirilir.
- Balik – “istəkli məkan”, yoxsa “bataqlıq”?
- “Xalqın gücü”: Gürcüstanın hakim partiyasının xidmətində olan Qərb əleyhinə hərəkat
- Bir insan həyatında iki müharibə
“Bu vəziyyətin nəyə və kimə xidmət etdiyi ortadadı”
Siyasi icmalçı Şahin Cəfərlinin fikrincə, Rusiya sülhməramlılarının Qarabağda qalma müddətinin bitdiyi 2025-ci ilin yaxınlaşdıqca “azərbaycanlılarla ermənilərin birgə yaşayışı mümkün deyil” rəyi süni şəkildə gücləndirilir.
2025-ci ilin noyabrında Rusiya sülhməramlı kontingentinin Qarabağda qalma müddəti başa çatır və üçtərəfli bəyanatın şərtlərinə əsasən, bu müddətin bitməsinə altı ay qalmış tərəflərdən biri sazişdən çıxmazsa, müddət avtomatik olaraq daha 5 il müddətə – 2030-cu ilə qədər uzadılır.
“Yaraların qaysaq bağlamasına, qarşılıqlı nifrətin azalmasına imkan verilmir.
Nəticədə bir tərəfdə “bunları qovub, məsələni birdəfəlik həll etmədən heç nə mümkün olmayacaq”, digər tərəfdə isə “bunların tərkibinə keçsək, bizi yaşatmazlar” düşüncəsi möhkəmlənir.
Bu durumun kimə və nəyə xidmət etdiyi ortada olduğu halda, təəssüf ki, tərəflər yenə – bilmirəm, tarixdə artıq neçə milyonuncu dəfədir – eyni xətaya düşməyə davam edirlər…” – Cəfərli əlavə edib.
Rusiya NBM-nin əleyhinə, ABŞ və Avropa İttifaqı isə lehinədir
Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Bakıda keçirilən mətbuat konfransında Laçın yolunda Azərbaycan sərhəd-keçid məntəqəsinin yaranması ehtimalı ilə bağlı sualı cavablandırarkən bildirib ki, tərəflər 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatın tələblərinə zidd addımlar atmamalıdır.
Bunu xatırladan politoloq, “Atlas” Analitik Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu qeyd edib ki, bu məntiqlə Azərbaycan Laçın yolunda keçid məntəqəsi yarada bilməz:
“ABŞ Dövlət Departamentinin Qafqaz danışıqları üzrə baş müşaviri Lui Bono isə Bakıda bildirib ki, ABŞ Azərbaycanın Laçın yolunda təhlükəsizliklə bağlı maraqlarını anlayır. Yəni amerikalı diplomat Laçın yolunda nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yaradılmasının Azərbaycanın müstəsna hüququ olduğunu bildirib.
ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken də eyni mövqedədir. Brüssel də Laçın yolunda nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yaradılmasına etiraz etməyəcək”.
Şahinoğlu prezident İlham Əliyevlə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında Brüsseldə mümkün görüş məsələsinə də toxunub:
“Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev martın 6-da Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi Toivo Klaarla görüşüb. Bundan əvvəl Tovio Klaar Yerevanda baş nazir Nikol Paşinyanla görüşüb.
Klaar Yerevana və Bakıya xüsusi missiya ilə gəlib. Avropa İttifaqının rəhbəri Şarl Mişel Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin Brüsseldə növbəti görüşünü təşkil etmək istəyir və nümayəndəsini ona görə bölgəyə göndərib. Liderlərin görüş tarixi müəyyənləşdirilməlidir.
Rəsmi Bakının yeganə şərti görüşün üçlü formatda keçirilməsi, Fransa prezidenti Emmanuel Makronun müzakirələrə qatılmamasıdır.
Əslində Brüsselin vasitəçiliyi ilə liderlərin beşinci görüşü ötən ilin dekabrında olmalıydı. Nikol Paşinyan “görüşdə Makron da iştirak etməlidir” tələbini səsləndirdikdən və Şarl Mişel buna səssiz qaldıqdan sonra İlham Əliyev görüşdən imtina etdi.
Şarl Mişel Makronun iştirakı tələbinin Brüsselin vasitəçiliyinə son qoyacağını və bundan Rusiyanın istifadə edəcəyini anladığından üçlü görüş modelinə qayıdıb. Şarl Mişel böyük ehtimalla buna Paşinyanı da razı salıb, əks halda görüş yenə baş tutmayacaq”.
Nə baş verib?
Martın 6-da Rusiya Müdafiə Nazirliyi martın 5-də Qarabağda baş vermiş insidentdə Azərbaycan tərəfini ittiham edən bülleten dərc edib.
“2023-cü il martın 5-də saat 10:00-da Dükanlar yaşayış məntəqəsi yaxınlığında Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbçiləri Dağlıq Qarabağın hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşlarının olduğu avtomobili atəşə tutublar. Toqquşma nəticəsində 3 nəfər həlak olub, avtomobildə olan bir əməkdaşı isə yaralanıb. Azərbaycan tərəfinin itkiləri: iki ölü, bir yaralı. Rusiya sülhməramlılarının səyi ilə toqquşma dayandırılıb.
Bu faktla bağlı Rusiya sülhməramlı kontingentinin komandanlığı Azərbaycan və Ermənistan tərəfləri ilə birgə araşdırma aparır”, – bülletendə deyilir.
Bakının cavabı
Rusiya MN-in bu məlumatının yayıldığı günün axşamı Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi cavab bəyanatı yayıb.
“Təəssüf hissi ilə qeyd edirik ki, martın 6-da Rusiya Federasiyası Müdafiə Nazirliyi dünən Xankəndi-Xəlfəli-Turşsu torpaq yolunda baş vermiş silahlı insidentlə bağlı yaydığı bülletendə faktları təhrif etmiş və həqiqəti əks etdirməyən məlumat yaymışdır”, – MN-nin məlumatında deyilir.
MN baş vermiş hadisə ilə bağlı öz versiyasını açıqlayıb:
“Bir daha xəbərdarlıq edirik ki, Ermənistan tərəfindən Azərbaycan ərazisinə hərbi təyinatlı yüklərin daşınmasına, Ermənistan silahlı qüvvələrinin şəxsi heyətinin göndərilməsinə və rotasiyasına dərhal və birdəfəlik son qoyulmalı, Ermənistan qoşunları ölkəmizin ərazisindən tam çıxarılmalıdır. Əks təqdirdə Azərbaycan tərəfi bütün imkanlardan istifadə etməklə qeyri-qanuni silahlıların tərksilah edilməsi və zərərsizləşdirilməsi istiqamətində qəti zəruri tədbirlər görmək məcburiyyətində qalacaqdır.
Ermənistanın bu kimi əməlləri hərbi təcavüzün davam etdirilməsi kimi qiymətləndirilir.
Baş vermiş hadisələr və Ermənistanın ölkəmizin suveren ərazilərinə qanunsuz hərbi daşımaları davam etdirməsi Azərbaycan ərazisində olan Laçın yolunda nəzarət rejiminin təmin edilməsinin zəruriliyini bir daha təsbit edir”.
Yeni faktlar
Martın 7-də Azərbaycan hakimiyyətinə yaxın olan caliber.az xəbər saytı Xankəndi-Xəlfəli-Turşsu torpaq yolu ilə hərbi karvanın hərəkətinin əks olunduğunu iddi etdiyi foto və videolar dərc edib. Bu, martın 5-də qanlı hadisənin baş verdiyi yoldur.
“Alınan məlumata görə, qanunsuz erməni silahlı birləşmələrinin hərbi nəqliyyatı Rusiya sülhməramlı kontingentinin müşayiəti ilə hərəkət edir.
Karvanın əvvəlində Rusiya sülhməramlı kontingentinin 2 “UAZ Patriot” maşını, onun ardınca qanunsuz erməni silahlı birləşmələrinə məxsus bir çadırlı “Ural” və su çəni olan “KamAZ”, sütunun sonunda isə üzərində Rusiya bayrağı olan BTR-82A hərəkət edir.
Karvan qanunsuz erməni silahlı birləşmələrinin mövqelərini ərzaq, su və sursatla təmin etmək məqsədilə hərəkət edir”, – məlumatda deyilir.
Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin yeni bəyanatı
Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi yuxarıdakı foto və videoların dərcindən sonra növbəti açıqlama yayıb.
“Rusiya sülhməramlı kontingentinin müşayiəti ilə hərbi daşımaların həyata keçirilməsi üçtərəfli Bəyanatın müddəalarının kobud şəkildə pozulması olaraq qəbuledilməz haldır və dərhal dayandırılmalıdır.
Bir daha bəyan edirik ki, Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda yerləşən qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələrinə silah, sursat, mina, təminat və digər hərbi vasitələrin çatdırılması, eləcə də bu yolla döyüş mövqelərinə şəxsi heyətin daşınması və rotasiyası Azərbaycanın suverenliyinin, üçtərəfli Bəyanatın müddəalarının kobud şəkildə pozulması və Azərbaycana qarşı hərbi təcavüz siyasətinin davam etdirilməsidir.
Bu kimi əməllərə dərhal və birdəfəlik son qoyulmasa, Ermənistanın və qanunsuz erməni hərbi ünsürlərinin Azərbaycanın suveren ərazilərində törətdikləri hərəkətlərin qarşısını almaq məqsədilə Azərbaycan tərəfi zəruri tədbirlər görmək məcburiyyətində qalacaqdır.
Baş verən hadisələr Laçın yolu üzərində Azərbaycanın nəzarət rejiminin yaradılmasının zəruriliyini və labüdlüyünü bir daha təsdiq edir”, – MN-in məlumatında deyilir.
