Azərbaycanın quru sərhədlərinin bağlı qalmasının sadə insanların həyatında izi
Azərbaycanın quru sərhədləri bağlıdır
Azərbaycanın quru sərhədləri artıq 5 ilə yaxındır ki, bağlıdır. Bu qərar 2020-ci ilin martında koronavirus infeksiyasına ilk yoluxma halı müəyyən edildikdən sonra tətbiq edilən xüsusi karantin rejimi çərçivəsində qəbul edilib. Həmin vaxtdan xüsusi karantin rejiminin müddəti dəfələrlə uzadılıb. Nazirlər Kabinetinin ən son bu ilin sentyabrında elan etdiyi qərara görə, Azərbaycan ərazisində xüsusi karantin rejimi ən azı gələn ilin yanvarına qədər davam edəcək.
- ABŞ prezidenti və Aİ Şurasının sədri seçildikdən sonra Cənubi Qafqazda nə və necə dəyişə bilər? Bakıdan baxış
- İlham Əliyev Dövlət Departamentini Azərbaycana təzyiq göstərməkdə ittiham edib, deputatlar USAİD-in ölkədən çıxarılmasını istəyirlər
- “Zaman göstərir ki, Avropa hələ də Azərbaycan həqiqətlərini dərk etmir”. Bakıdan şərh
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev isə son çıxışlarında vurğulayır ki, quru sərhədlərin bağlı qalması ilk illər xüsusi karantin rejimi ilə bağlı olsa da, indi daha çox təhlükəsizliklə əlaqəlidir.
“Mən tam əminliklə deyə bilərəm ki, son illər ərzində quru sərhədlərimizin bağlı olması bizi çox böyük fəlakətlərdən xilas etdi. Hətta bu gün – sərhədlər bağlı olan vaxtda təhlükəli hərəkətlər aparılır və bu hərəkətlərin qarşısı alınır”, – İlham Əliyev VII-ci çağırış üzrə fəaliyyətə başlayan Milli Məclisin ilk iclasında deyib.
Amma söhbətin hansı fəlakətdən getdiyi və quru sərhədlərin bağlı qalmasına səbəb olan təhlükənin nədən ibarət olduğu açıqlanmır.
Bəs quru sərhədlərinin bağlı olması sadə insanların həyatına necə təsir edir? JAMnews-un həmsöhbət olduğu vətəndaşlar bunu öz hekayələri üzərindən izah ediblər.
“Quru sərhədlər bağlı olduğuna görə xərclərim az qala 10 dəfə artıb”
Elməddin Şamilzadə tələbədir, Tbilisidə Gürcüstanın İctimai Əlaqələr İnstitutunda (GİPA) magistr proqramında təhsil alır.
“Mən Gürcüstana 2023-cü ilin avqustunda gəldim. Elə oldu ki, ölkədən elə qəbul aldığım gün çıxmalı idim. Ona görə də bir istiqamətdə aldığım təyyarə biletinə 390 manat pul ödədim. Amma quru sərhədlər açıq olsa idi və mən təyyarə yerinə qatarla gedə bilsəydim, yola maksimum 40-50 manat xərcləyəcəkdim. Yaxud maşınla, ya da avtobusla gedə bilərdim ki, yenə də qat-qat ucuz başa gələrdi. Yəni quru sərhədlər bağlı olduğuna görə xərcim az qala 10 dəfə artdı”, – deyə, Elməddin bildirir.
Onun sözlərinə görə, təhsil almağa başladığı müddətdən bu yana Azərbaycana gəlmək fürsəti olmayıb. Amma ailə üzvləri ona baş çəkmək istədikdə, əməlli xərc çəkməli olurlar.
“Atam bura gələndə biletini təxminən 10 gün əvvəl aldım və gediş-gəliş üçün birlikdə 480 manat pul ödədim. Bileti bir az əvvəl alanda nisbətən ucuz başa gəlir. Amma təcili səfər etməli olduqda, tələbə təqaüdümün yarısını biletə verməliyəm. Çünki qiymətlər 150 dollardan başlayır. Gürcüstana gedib-gələn azərbaycanlılar çox olur deyə, aviabilet qiymətləri çox yüksəkdir. İldən-ilə qiymətlər daha da qalxır və quru sərhədlərinin bağlı olmasından sui-istifadə edilir”.
“Aylarla işsiz qaldım, nə edəcəyimi bilmirdim”
Fəridə (ad şərtidir) talassemiya xəstəsi və ikinci qrup əlildir. 42 yaşlı qadın quru sərhədləri bağlanana qədər İrandan münasib qiymətə alıb gətirdiyi parfümeriya və qab-qacağı sataraq dolanırmış. Sərhədlərin bağlanması onun həyatını tamam dəyişib. Deyir ki, səhhətindəki problemlərə görə fiziki işlərdə çalışa bilmədiyinə görə, aylarla yarıac-yarıtox yaşamalı olub.
“Ayda bir-iki dəfə İrana keçib, oradan alver edirdim. Pis də dolanmırdım. Elə ki, sərhədlərin bağlandığı elan olundu qara günlərim başladı. Tək mən yox, ətrafımda sırf bu yolla çörəkpulu qazanan hər kəs yasa batdı sanki. Yaxın bir qohumum, ailə üzvüm də yox idi ki, mənə kömək eləsin. Qonşuların və xeyriyyəçi adamların ərzaq yardımları olmasa idi, ac qalardım yəqin”, – qadın deyir.
Fəridə təxminən bir il işsiz qaldıqdan sonra bir çayxanada qabyuyan işləməyə başlayıb. Daha əziyyətli işdə daha az pul qazanır.
“Səhər tezdən 8-9 arası işə gəlirəm, axşam da 11-dən sonra evə qayıdıram. Elə gün olur ki, ofisiant işə gec gəlir, onun əvəzinə də işləməli oluram. O qədər yoruluram ki, bəzən danışmağa belə macalım olmur. Günə 10 manat pul üçün işləmək insana yaraşdırılmamalıdır”.
Fəridə İrana gedə bildiyi vaxtlar orada müalicə də olunurmuş.
“Burada 20 manata olan dərmanı, orada 5 manata alırdım. Həkimə də elə böyük pulum çıxmırdı. Amma indi günə 10 manat qazanmaqla mən necə müalicə olunum? İnanın, elə ay olur, dərmanıma pul tapa bilmirəm deyə, borc almalı oluram. Sonra o borcu bağlamaq vaxtı gəlir, dərmana yenə pul tapılmır”, – Fəridə deyir.
“Sərhədyanı ticarət yox səviyyəsindədir”
İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərlinin sözlərinə görə quru sərhədlərinin bağlı olması ölkə iqtisadiyyatına müxtəlif istiqamətlərdə mənfi təsir göstərir.
“Birincisi, sərhədyanı ticarət yox səviyyəsindədir. Əvvəllər sərhədyanı ticarət kiçik və orta sahibkarlara müəyyən fürsətlər, pul qazanmaq imkanları yaradırdı. Bu da əsasən regionlarda əhalinin dolanışığına müsbət təsir göstərirdi.
İkincisi, turizm sektoruna çox mənfi təsir göstərir. Quru sərhədləri açıq olan Gürcüstan ildə 7 milyon turist qəbul edir, Azərbaycan isə ən yaxşı halda 1,5-1,6 milyon. Bu da turizm gəlirlərinə mənfi təsir göstərir”, – ekspert deyir.
