Azərbaycanda daha bir növbədənkənar parlament seçkiləri gözlənilir?
Fərqli Vətəndaş Hərəkatının rəhbəri, hüquqşünas Günel Səfərova JAMnews-la söhbətində Ramiz Mehdiyevin nəvəsinin toyundan sonra ölkədə baş verənlərdən, bunun məntiqi nəticələrindən və gözlənilən dəyişikliklərdən danışır.
• Mövcud olmayan şahid: Azərbaycanda müxalifətçi mühakimə olunur
• Azərbaycan iqtisadiyyatını nə gözləyir – Natiq Cəfərli ilə müsahibə
Yuxarılar və aşağılar dilemması
– Hakim Yeni Azərbaycan Partiyasının daxilində baş vermiş son hadisələr nə ilə nəticələnəcək, biz nəyin şahidi olacağıq?
– İqtidar əvvəlki qayda ilə idarə edə bilmir, aşağıdakılar isə əvvəlki qayda ilə idarə olunmaq istəmirlər. Azərbaycanda siyasi mənzərə hazırda budur. İqtidar da bunun fərqindədir ki, dəyişikliyə, islahatlara getməlidir. Xalq da iqtidarın bu cür idarəetmə sistemində yaşamaq istəmir.
YAP öz siyasi çəkisini itirib. YAP-ın Siyasi Şurası növbədənkənar seçkilərə getmək barədə məsələ qaldırdı. Biz gördük ki, partiya öz köhnə komandası ilə yenidən seçkilərə qatıldı. Gözləyirdik ki, YAP yeni və gəncləşmiş siyahı ilə cəmiyyətin qarşısına çıxacaq.
Daha sonra partiyanın rayon şöbələrinin rəhbərləri, icra başçıları, müavinlərinin həbsləri, partiya üzvü olan nazirlərin işdən çıxarılması göstərdi ki, partiyanın daxilində tənəzzül gedir. Amma bununla bağlı ictimaiyyətə açıqlama verilmir. Ümumiyyətlə, bu iqtidarın uzun zamandır kommunikasiya problemi olub, hələ də davam edir.
Xüsusi dəyişiklik nə zaman baş verdi? Prezident administrasiyasında bu günədək YAP-ın siması sayılan insanlar işdən uzaqlaşdırıldı. Bu gün YAP Siyasi Şurasının üzvləri də ya təqaüd yaşını keçmiş insanlardır, ya da işdən çıxarılmış insanlar.
Köhnə və yeni komanda arasında münasibətlərdə narazılıqlar var. Partiyada yenilik baş vermir və köhnə idarəçilikdən əl çəkmək istəmirlər.
Qanun hamı üçün eynidir
– Məlum toy əhvalatından sonra bu narazılıqlar daha geniş vüsət aldı. Ramiz Mehdiyevin verdiyi iki bəyanat onun rəhbərlik etdiyi AMEA-nın saytında dərc olundu. Deyir ki, karantin vaxtı təkcə toy edən onun ailəsi olmayıb, amma bu gün hadisələr, əsasən, onun ətrafında cərəyan edir. Burada hansısa maraqların toqquşması ola bilərmi?
– Mən ixtisaca hüquqşünasam. Qanun hamı üçün eynidir. Qanunu yalnız mən pozmamışam, digər insanlar da pozub, bu ona haqq vermir ki, qanunu pozsun. Operativ qərargahın qaydaları hamı üçün keçərlidir. Sadə insanlar ailə üzvlərinə toy, nişan etdi və cərimələndi.
Yəni, bu ayrıcalıq Ramiz Mehdiyev üçün nəyə görə olmalıdır ki? O ki, qaldı digər insanların da bu qaydaları pozmasına, yəqin ki, bu hallar KİV-ə ötürülmədi və ictimai müzakirəyə səbəb olmadı. Bunlar da ötürülsəydi, ictimai müzakirəyə gətirib çıxaracaqdı. Çünki xalq üçün bunun fərqi yoxdur.
1993-cü ildən bu günədək PA-da yüksək vəzifədə təmsil olunan insan qanunu pozduğuna haqq qazandırırsa, nəyi müzakirə edirik? Ombudsan qanunu pozursa, YAP-ın uzun zaman sözçüsü sayılan qanunu pozursa, nəyi müzakirə edək? İndi Ramiz Mehdiyev ədalətli məhkəmə axtarır.
Mən də soruşuram ki, siz bu gün məhkəməni icdraedici strukturlardan asılı vəziyyətdə saxlayanda, göstərişli məhkəmə qərarları verəndə niyə ədalət məhkəməsi axtarmırdınız? Siyasi institutlar, media, vətəndaşı cəmiyyəti sektorundan özünüzə qarşı hörmət, etik davranış tələb edirsiniz. Bu cür mühitdə özünə qarşı ədalət tələb etmək nə dərəcədə ədalətlidir?
Bir çox məsələdə xalq onu günahlandırır; Qarabağ məsələsində status-kvonun saxlanılması, iqtidarın daha radikal və sərt addımları atmasında və s.
Hakim partiyanı nə gözləyir?
– Sizcə, məlum hadisələr YAP-da islahatların keçirilməsinə səbəb ola bilərmi, yoxsa partiya yenidən qurulmalıdır?
– Bir partiya iddia edirsə ki, biz prezidentin islahatlarını izləyə bilmirik, dəyişməlidir. Bu dəyişiklik üçün şans onlara 9 fevralda verildi. Partiyanın fəal üzvü, rayon təşkilatının rəhbəri korrupsiya əməlində həbs olunur, amma YAP açıqlama vermir. Özünü xalqın qarşısında hesabatlı saymır.
Partiya dəyişilməsə belə, itirilmiş siyasi nüfuzla nə qədər fəaliyyət göstərə biləcək? Prezident də, yeni təyin olunmuş komanda da, vitse-prezident də fərqindədir ki, YAP onlara nüfuz gətirmir.
Bütün inzibati resurslar da YAP əlindədir. Bir dəfə bu resurslardan istifadə etmədən seçki keçirilsin, görək neçə millət vəkili seçiləcək parlamentə? Hakimiyyət də bunun fərqindədir ki, narazılıq var.
Daha bir parlament seçkiləri?
– 9 fevral seçkiləri nəticəsində formalaşmış parlament də islahatlardan kənar oldu. Ən azından beynəlxalq təşkilatların hesabatları bunu dedi. Siz də namizəd olmusunuz. O vaxtdan deyilir ki, bu parlament də buraxılacaq. Son hadisələr səslənən həmin fikri qüvvədə saxlayırmı? Növbədənkənar keçirilmiş seçkidə formalaşmış parlamentin buraxılması nə qədər realdır?
– Bu iqtidarda yanaşmanın və komandanın dəyişməsi, hakimiyyətin fərqli bir qrupa ötürülməsi baş verir. Burada prezident dəyişmir, komanda dəyişir. Hazırkı iqtidarın, yenilikçi fikirdə olan insanların istəyi bu parlament deyil. Mən əminəm ki, prezident də bu parlamentdən razı deyil. Dəyişən bir şey olmadı.
Azərbaycan parlamentli idarəetmə sisteminə keçə bilər, Gürcüstanda, Ermənistanda bu proses baş verdi. Azərbaycanda da bu yenilik və fərqli yanaşma, idarəçilik sisteminin özü dəyişməlidir. Buna təbii ehtiyac var. Hakimiyyət buna getməsə, ömrünü qısaldacaq.
Partiyaların qeydiyyata alınma prosesi asanlaşıb, hakimiyyət tərəfindən dialoq mesajları verilir, bu da onu göstərir ki, proporsional seçki sisteminə hazırlıq gedir. Çox güman ki, 2021-ci ildə yenidən növbədənkənar seçkilər keçiriləcək və qüvvələr nisbəti dəyişəcək.
