Azərbaycanda növbədənkənar parlament seçkiləri sentyabrın 1-nə təyin edildi
Azərbaycanda növbədənkənar parlament seçkiləri
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin 28 iyun 2024-cü il tarixli sərəncamı ilə ölkədə növbədənkənar parlament seçkiləri sentyabrın 1-nə təyin edilib.
İyunun 27-də Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu Azərbaycan prezidentinin Milli Məclisin buraxılması və qanunvericilik orqanına növbədənkənar seçkilərin təyin edilməsi ilə bağlı parlamentin ona müraciəti barədə vəsatətinə baxıb. Konstitusiya Məhkəməsi parlamentin müraciətini Konstitusiyaya uyğun hesab edib.
Bu haqda qərarı Konstitusiya Məhkəməsinin sədri Fərhad Abdullayev elan edib. Məhkəmə təsbit edib ki, iyunun 21-də qəbul edilmiş qərar və daha sonra prezidentin Milli Məclisin buraxılması Konstitusiyanın 981-ci maddəsinə uyğundur. Qətnamə qətidir və ləğv edilmə, dəyişdirilmə və ya rəsmi şərh edilmədən dərhal qüvvəyə minir.
- KTMT Azərbaycana cazibədar görünürmü? Bakıdan baxış
- “Əgər Azərbaycan uğur qazanmasaydı, Türkiyənin regionda unikal mövqeyi olmazdı”. Bakıdan görünüş
- “Yaxşı çimərliyə imkan çatmır, pulsuz olanlar isə bərbad haldadır”. Bakıda çimərlik mövsümü
Milli Məclis iyunun 21-də hakim Yeni Azərbaycan Partiyasının bir gün öncə keçirilən iclasında irəli sürdüyü təklifə əsasən növbədənkənar parlament seçkilərinin təyin edilməsi xahişi ilə prezidentə müraciət edib.
Azərbaycanda parlament seçkiləri 2024-cü ilin noyabrında keçirilməli idi. Hakim partiya növbədənkənar seçki təşəbbüsünü bu tarixin ölkədə COP29-un keçirilməsi ilə üst-üstə düşməsi ilə izah edib.
“Hakim partiyanın parlamentin buraxılması ilə bağlı müraciəti hüquqi deyil, siyasi qərardır”
Hüquq və İnkişaf İctimai Birliyinin sədri Hafiz Həsənov Turan-a müsahibəsində qeyd edib ki, “Yeni Azərbaycanın” Milli Məclisə parlamentin buraxılması ilə bağlı müraciəti hüquqi deyil, ilk növbədə siyasi qərardır.
Azərbaycan Konstitusiyasının 981-ci maddəsinə görə, prezident müəyyən şərtlərlə Milli Məclisi buraxa bilər: eyni çağırış Milli Məclis bir il ərzində iki dəfə Nazirlər Kabinetinə etimadsızlıq bildirdikdə, prezidentin iki təqdimatına rəğmən Konstitusiya Məhkəməsi, Ali Məhkəməyə və Mərkəzi Banka lazımi namizədləri təyin etmədikdə və məcburi olmayan səbəblərdən Konstitusiyanın 94, 95-ci maddələrində, 96-cı maddəsinin II, III, IV və V hissələrində və 97-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş vəzifələrini yerinə yetirmədikdə.
“Beynəlxalq hadisələr Milli Məclisin buraxılması üçün əsas ola bilməz. Lakin Konstitusiya Məhkəməsi Konstitusiyanın 981-ci maddəsinə uyğun olaraq, ÇOP29-un keçirilməsi ilə əlaqədar Milli Məclisin buraxılması məsələsinə baxıb”, – deyə Həsənov bildirib.
“Bu qərarın hüquqi və siyasi aspektləri Azərbaycanın idarəetmə sistemində hakimiyyətin və prosedurun mürəkkəb qarşılıqlı əlaqəsini əks etdirir. Konstitusiya Məhkəməsinin qərarı növbədənkənar seçkilərin hüquqi əsasını təsdiqləsə də, belə bir addımın motivləri və nəticələri müzakirə mövzusu olaraq qalır, siyasi manevr və inzibati nəzarətin daha geniş kontekstini işıqlandırır”, – hüquqşünas deyir.
“Burada əsasən niyyət sorğulanmalıdır”
Hüquq müdafiəçisi Bəşir Süleymanlı “Amerikanın Səsi”nə Konstitusiya Məhkəməsinin qərarını şərh edərək deyib ki, həm Milli Məclisin prezident tərəfindən buraxılması, həm də yeni seçkilərin keçirilməsi səlahiyyəti ötən referendumla kostitusiyaya salınıb.
“Ümumiyyətlə növbədənkənar seçkilərin keçirilməsi, parlamentlərin buraxılması, yeni seçki təyin edilməsi demokratik cəmiyyətlərdə və yaxud demokratiyaya keçid etmək istəyən siyasi sistemlərdə normal qarşılanır. Burada əsasən niyyət sorğulanmalıdır. Əsas niyyət siyasi plüralizmi təmin etmək, demokratik və ədalətli seçki yarışı keçirməkdirmi? Yoxsa sadəcə müxtəlif bəhanalərlə daha da qapalı sistemin qurulması, azadlıqların boğulmasıdırmı?” – deyə o sual edir.
“Belə şəraitdə formalaşan parlament əvvəlkilərdən fərqlənməyəcək”
Müsavat partiyasının başqanı İsa Qəmbər isə deyir ki, Konstitusiya Məhkəməsinin bugünkü qərarını dəyərləndirəndə diqqəti cəlb edən məsələnin prosedur tərəfi ilə mahiyyətnin ziddiyətli olmasıdır.
“Prosdurlara əməl edilib. Qanunun, Konstitusiyanın hərfi baxımından problem yoxdur. Konstitusiyanın hərfinə əməl edilib. Amma mahiyyət etibarı ilə baş verənlər, bütün prosedurlar yenə də hakimiyyətin nəzarəti altındadır. Bütün qərarlar, əslinə qalsa, hakimiyyətin tapşırığı əsasında qəbul edilir. Nəticədə azad və ədalətli seçkilər keçirilməsi üçün növbəti imkan əldən buraxılır. Nəticədə Konstitusiyanın əsas müddəalarından biri – hakimiyyətin xalq tərəfindən formalaşdırılması müddəası yenə də qeyri-mümkün hala gətirilir”, – deyə o “Amerikanın Səsi”nə deyib.
İsa Qəmbər hesab edir ki, belə şəraitdə formalaşan parlamentin əvvəlki parlamentlərdən ciddi fərqi olmayacaq.
