“Azərbaycan sülh prosesini pozmaq istəyir”: Mina xəritələri – yeni bəhanə
Mina xəritələri – Bakının yeni bəhanəsi
Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi beynəlxalq ictimaiyyəti “qəsdən və genişmiqyaslı minalama”ya görə Ermənistanı məsuliyyətə cəlb etməyə çağırıb. Milli Məclisdə də oxşar bəyanat səsləndirilib. Bakıdan bildirilib ki, Ağdamda minanın partlaması nəticəsində üç nəfər, onların arasında iki uşaq olmaqla xəsarət alanlar var.
Politoloq Robert Gevondyanın fikrincə, Azərbaycan Ermənistanı destruktiv davranışda ittiham edərək, bütün bəndləri üzrə razılaşdırılmış sülh sazişini imzalamaqdan imtinasını əsaslandırmaq istəyir.
“Azərbaycanın əsas məqsədlərindən biri Ermənistana, o cümlədən beynəlxalq ictimaiyyətin təzyiqini artırmaqdır. Məhz bu səbəbdən Ağdamdakı partlayış nəticəsində uşaqların xəsarət aldığını bildirilir. Halbuki hazırda Ağdamda uşaqlar yaşamır. Bu, sadəcə Bakının növbəti uydurmasıdır. Üstəlik, minalar şəhərin özündə ola bilməzdi. Yalnız hərbi mövqelərin olduğu ərazilər minalanmış ola bilərdi və orada uşaqların olması mümkün deyil”, – deyə o, JAMnews-a bildirib.
O, əlavə edir ki, Azərbaycanın sazişi imzalamaq üçün irəli sürdüyü şərtlər – Ermənistan Konstitusiyasına dəyişikliklərin edilməsi və ATƏT-in Minsk Qrupunun buraxılması – beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən legitim sayılmır. Bu səbəbdən də Azərbaycan başqa arqumentlərə əl atır.
O xüsusilə xatırladır ki, bu müddət ərzində Bakı dəfələrlə erməni mövqelərindən atəş açıldığını iddia etsə də, heç bir sübut təqdim edə bilməyib. Bu gün səhər Ermənistan Müdafiə Nazirliyi növbəti atəşkəsin pozulması haqda dezinformasiyanı təkzib edib. Bundan əlavə, Azərbaycanda yenidən mina xəritələri məsələsi gündəmə gətirilib.
Eyni zamanda, Ermənistanın Sünik bölgəsinin sakinləri son zamanlar Azərbaycan tərəfindən atəşə məruz qaldıqlarını bildirirlər. Ən çox atəşə tutulan ərazi Xnatsax kəndinin ətrafıdır. Ermənistan mediasında və sosial şəbəkələrdə atəş nəticəsində zərər görmüş yaşayış evinin fotoları yayılıb.
Bundan başqa, Ermənistan Müdafiə Nazirliyi Azərbaycan tərəfindən sərhəd boyunca atəş açıldığını bildirir və bunu “nizamsız, hədəfsiz” adlandırır.
- “Erməni əsirlərin azad edilməsi Tramp administrasiyası üçün prioritetdir” – Vardanyanın vəkili
- Sülh fürsətindən necə yararlanmaq olar? Tomas de Vaal Ermənistan-Azərbaycan razılaşması haqqında
- “Sülhün qiyməti”: Bakı niyə müqavilə imzalamağı uzadır – İrəvandan baxış
- Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişi niyə imzalanmır? Bakı və İrəvanın baxışları harada toqquşur?
Bakıdan ittihamlar
Azərbaycan zaman-zaman Ermənistanı mina xəritələrinin yalnız 25 faiz dəqiqliklə təqdim olunmasında ittiham edir. XİN sözçüsü Ayxan Hacızadə bildirib ki, Ermənistan tərəfindən təqdim edilən xəritələrdə təxminən 400 min minanın yeri göstərilib:
“Əslində onların sayı 1,5 milyona yaxınlaşır. Ermənistanın mina təhlükəsi kontekstində bu yanaşması postmünaqişə dövründə sülh və etimad tədbirlərinin gücləndirilməsi istiqamətində daha bir geriyə addımdır”.
Azərbaycan parlamenti də “Ermənistana mina xəritələrinin dəqiq versiyalarını təqdim etməsi üçün təzyiq göstərməyə” çağırıb.
XİN həmçinin beynəlxalq ictimaiyyətə müraciət edib:
“Biz beynəlxalq ictimaiyyəti mina təmizləmə fəaliyyətinin təcili xarakterini tanımağa, Azərbaycanın bu istiqamətdə davam edən səylərini dəstəkləməyə, həmçinin Ermənistanı günahsız insanların həyatını təhlükə altına atan və postmünaqişə bərpasına mane olan qəsdən və genişmiqyaslı minalamaya görə məsuliyyətə cəlb etməyə çağırırıq”.
“Daha yaxşı və ya dəqiq xəritələr yoxdur” – Ermənistan XİN
Ermənistan XİN sözçüsü Ani Badalyan bildirib ki, Ermənistan Azərbaycana 972 mina xəritəsi təqdim edib. O qeyd edib ki, bu xəritələr “bir tərəfli və əvvəlcədən heç bir şərt olmadan” verilib. Onun sözlərinə görə, bu xəritələr 2021-ci ilin iyun-noyabr aylarında təqdim olunub.
“Bundan əlavə, humanitar məsələlərdə əməkdaşlıq prinsipinə sadiq qalaraq, Ermənistan sorğular əsasında yeni mina xəritələri tərtib edib və 2024-cü ilin əvvəlində Azərbaycana təqdim edib.
Azərbaycan bu xəritələrin dəqiqliyini daima sual altına qoyur, baxmayaraq ki, biz dəfələrlə bildirmişik: daha yaxşı və dəqiq xəritələr mövcud deyil. Ermənistan, əvvəl olduğu kimi, indi də beynəlxalq ekspertlərin iştirakı ilə bu xəritələrin dəqiqliyinin yoxlanmasına hazırdır. Qeyd edək ki, Beynəlxalq Məhkəmə Azərbaycanın Ermənistanı mina ilə bağlı ittihamına dair müvəqqəti tədbir tətbiq etmək tələbini birmənalı olaraq rədd edib”.
Robert Gevondyanın şərhi: Bakı beynəlxalq optimizmi sarsıtmaq istəyir
“Bakı beynəlxalq ictimaiyyətin gözləntilərini minimuma endirmək, lakin ona olan etimadı itirməmək istəyir. Yəni vəziyyəti elə göstərmək istəyir ki, sənədin imzalanmamasının səbəbi Ermənistanın destruktivliyi və yaratdığı narahatlıqlardır.
Azərbaycandan yayılan bütün informasiya Ermənistanı destruktiv göstərməyə yönəlib. Bu da beynəlxalq ictimaiyyətə göstərmək üçündür ki, hələlik sazişin imzalanması mümkün deyil.
Əlbəttə, təkcə “Ermənistan Azərbaycan mövqelərinə atəş açır” iddiaları kifayət deyil. Hətta Azərbaycan vətəndaşları belə bu iddialara inanmır. Beynəlxalq ictimaiyyət də anlayır ki, Ermənistan sülh tərəfdarıdır və eskalasiya üçün motivi yoxdur.
Məhz bu səbəbdən yeni arqumentlər ortaya atılır. Azərbaycan həmin arqumentlərə əsaslanaraq sülh sazişinin imzalanmasının qarşısını almağa və beynəlxalq optimizmi sarsıtmağa çalışır. Mina xəritələri məsələsi – Ermənistanı destruktiv göstərmək və təzyiqi artırmaq üçün mükəmməl bəhanədir”.
Azərbaycanın irəli sürdüyü iki şərt inandırıcı deyil
“Əslində Azərbaycanın Ermənistan qarşısında irəli sürdüyü iki əsas şərtin legitimliyi sual altındadır. Konstitusiyaya dəyişiklik – Ermənistanın daxili işidir. Hazırkı konstitusiyada Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə qarşı heç bir tələb yer almır – bunu Ermənistan Konstitusiya Məhkəməsi də təsdiqləyib. Beynəlxalq ictimaiyyət də bunu anlayır.
Minsk Qrupuna gəldikdə isə, Ermənistan onun buraxılması ilə razıdır. Bu mövzuda mübahisə yoxdur.
Yəni Ermənistanı sülh istəməyən destruktiv tərəf kimi göstərmək üçün bu iki şərt kifayət etmirdi. Buna görə əvvəlcə atəş açıqlamaları ortaya atıldı, o da çatmayanda mina məsələsi gündəmə gətirildi”.
Ermənistana beynəlxalq təzyiq real görünmür
“Çox güman ki, Bakı Ermənistana beynəlxalq təzyiq olacağını gözləyir. Amma mən bunun baş verəcəyini düşünmürəm.
Ən çox Türkiyədən təzyiq gözlənilir – xüsusilə Ermənistan-Türkiyə münasibətlərindəki yumşalma və Ermənistanın Suriyaya göndərdiyi humanitar yardımların çatdırılması üçün “Marqara” sərhəd keçid məntəqəsinin açılması fonunda.
Amma Türkiyənin nə baş verdiyini anlamaması inandırıcı deyil. Əksinə, Ankara Ermənistanla Azərbaycanın sazişi imzalamasını istəyir.
Saziş mətninə dair kompromisi alqışlayan ilk ölkələrdən biri məhz Türkiyə olub. Ona görə də Bakının bu manipulyasiyasından sonra Türkiyənin təzyiqi artıracağı inandırıcı deyil. Qaldı ki, digər ölkələr – bu, ümumiyyətlə, real görünmür”.
Azərbaycan xəritələrin dəqiqliyinin yoxlanmasına razı olmayacaq
“Azərbaycanın beynəlxalq ekspertlərin iştirakı ilə xəritələrin dəqiqliyini yoxlamağa razı olacağı inandırıcı deyil. Bakı Qarabağda beynəlxalq iştirakdan hər vəchlə yayınır.
Halbuki beynəlxalq ictimaiyyət belə yoxlamalarda iştirak etməyə hazırdır. Bu pullu xidmətdir və bunu təqdim edən bir çox təşkilat var. Ermənistan və Azərbaycan sadəcə ortaq şəkildə bu xidmətin xərcini ödəməlidirlər. Amma Bakı bu addımı atmağa meyilli görünmür”.
Hər an təxribat mümkündür
“Mən genişmiqyaslı eskalasiyanı real hesab etmirəm. Azərbaycanın buna açıq motivi yoxdur. Amma kiçik, lokal insidentlər mümkündür:
- Azərbaycan hesab etsə ki, indiyədək atdığı addımlar sazişin imzalanmasını gecikdirmək üçün kifayət deyil.
- Bakı üzərindəki beynəlxalq təzyiq eyni səviyyədə davam etsə.
Azərbaycan üzərində təzyiq artdıqca, sərhəddə qeyri-sabitlik nümayiş etdirmək ehtiyacı da artır.
Ermənistan isə istənilən an təxribata hazır olmalıdır – bu, atəş, bombardman və ya snayper atəşi formasında ola bilər”.
Mina xəritələri – Bakının yeni bəhanəsi
