“Avtoritarizm əlamətləri, biz buna dözməyəcəyik” – Gürcüstanda hakimiyyətin telekanala hücumu haqda hər şey
Gürcüstanda “Pirveli” telekanalına hücum, işin təfərrüatları
Gürcüstanda müxalif “Pirveli” telekanalı martın 11-də məhkəmə polisə kanalın məkanınadaxil olmağa imkan verən qərar çıxarandan sonra təcili iş rejiminə keçdiyini bəyan edib.
Gürcüstan ombudsmeni Nino Lomcariya bu qərarı ölkədə söz azadlığını məhdudlaşdıra biləcək “sərt presedent” adlandırıb. Müxalifət bildirib ki, “iqtidar rejimi cəza əməliyyatına başlayıb”.
Nə baş verib?
Martın 11-də Tbilisi şəhər məhkəməsi güc strukturlarının qanunsuz telefon danışıqlarının dinlənilməsi işinin araşdırılması üçün lazım olan materialların müsadirəsi məqsədilə, o cümlədən də zor tətbiq edərək müxalif “Pirveli” telekanalının binasına daxil ola biləcəyinə qərar verib.
Söhbət telekanal tərəfindən Bera İvanişvilinin (Gürcüstanı kölgədən idarə edən milyarder Bidzina İvanişvilinin oğlu) Gürcüstanın baş naziri İrakli Qaribaşvili və Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin rəhbəri Anozr Çubinidze ilə söhbətinin səs yazısının yayılmasından gedir. Audio materialda onlar sosial şəbəkələrdə Bera İvanişvilini tənqid edən 15 yaşlı məktəblinin qorxudulmasını sərt və senzuradan kənar ifadələrlə müzakirə edirlər.
- Gürcüstanda növbəti siyasi qalmaqal: İvanişvilinin oğlunun və baş nazirin iştirakı ilə “dinləmə”
- Şərh: Gürcüstan – adi feodalizm
Yayılandan üç gün sonra Bera İvanişvilki faktiki olaraq səs yazısının və məzmununun həqiqiliyini təsdiq edib və bildirib ki, “anasının ünvanına söyüşü heç kimə bağışlamayacaq”.
Məhkəmə qərarında deyilir ki, prokurorluq tele-efirdə səslənən şəxsi danışıqların yazıldığı elektron informasiya daşıyıcılarını “Pirveli” TV-dən müsadirə etmək niyyətindədir.
Hüquqşünas ekspertlər bildirirlər ki, məhkəmə qərarında azyaşlıya qarşı cinayət törədilməsinin mümkünlüyü xatırlanır. Amma prokurorluq yalnız “Şəxsi danışığın qanunsuz yazılması” maddəsi ilə cinayət işi açıb.
Telefon danışığının məzmunu prokurorluğun diqqətini çəkməyib.
Cəmiyyətin sərt reaksiyasından sonra prokurorluq geri çəkilib
Telekanalın kəskin reaksiyasından və cəmiyyətdə yaşanan hiddət partlamasından sonra prokurorluq bəyanat səsləndirib və telekanalın məhkəmə tələbinə rəğmən “əşya, sənəd və ya başqa obyekti” təqdim etməmək hüququnu tanıyıb.
Bununla belə, “Pirveli” TV-nin istintaqla əməkdaşlıq edəcəyi və könüllü şəkildə materialları ötürəcəyi gümanı da ifadə olunub.
Prokurorluğun ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəisi Baya Tsanava bildirib ki, “telekanalın ələ keçirilməsinin planlaşdırılması haqda məlumat yalandır”.
Telekanal nə edəcək?
“Pirveli” TV-nin rəhbərliyi bildirir ki, məhkəmənin qərarı materialların müsadirəsi üçün teleşirkətin məkanlarına zorla daxil olmaqdan ötrü prokurorluq önündə “yaşıl işıq” yandırıb.
Kanal jurnalistləri əminliklə bildirirlər ki, prokurorluq əslində səs yazılarını axtarnır:
“Onlar məhz elektron informasiya daşıyıcılarını almaq istəyirər ki, onlardan DNT izlərini tapsınlar və materialı kimin telekanala verdiyini müəyyən etsinlər”.
Telekanalın hüquqşünası Giorgi Mşvenieradze bildirib ki, məhkəmənin “konstitusiyaya zidd” qərarını mübahisələndirmək niyyətindədir. O hesab edir ki, məhkəmə qərarı ləğv edilmədən prokurorluq istənilən vaxt televiziyaya soxula bilər.
Telekanalın direktoru Vato Sereteli “bu isteriyanın qarşısını almağa kömək etmələri” və media azadlığını müdafiə etmələri çağırışı ilə diplomatik korpusa müraciət edib.
“Bu, Gürcüstanda bütün müstəqil mediaya qarşı təhdiddir”
“Bu, avtoritarizmin təhlükəli əlamətidir, biz Gürcüstan cəmiyyətində buna dözməyəcəyik”, – 20-dən çox müxalifət partiyasının imzaladığı bəyanatda deyilir.
“ ‘Pirveli’ telekanalı və onun mənbəsi arxasında yüksək vəzifəli məmurların dayandığı ağır cinayətin, zorakılığın üstünü açıb. Demokratik cəmiyyətdə məhz bu cür məqamlarda bu cür cinayətlərin araşdırılması başlanır. Gürcüstanın iqtidar rejimi isə İvanişvili və onun ailəsinə narahatlıq törədən hər kəsi cəzalandırmağa çalışır və bu, Gürcüstan xalqının demokratik seçimi üçün böyük təhlükədir”, – bəyanatda deyilir.
Müraciəti imzalayan müxalifət partiyaları 2020-ci il oktyabrın 31-də keçirilən seçkilərdə ümumilikdə 52 faiz səs toplayıb ki, bu da “Gürcü arzusu” iqtidar partiyasının nəticəsindən dörd faiz çoxdur. Amma bütün müxalifər seçkiləri saxtalaşdırılmış elan edib və praktiki olaraq bütün müxalifət təmsilçiləri parlamentdə işləməkdən imtina edib və yeni seçkilərin keçirilməsini tələb ediblər.
Xalq müdafiəçisi məhkəmə qərarını “əsassız” və “həm Gürcüstan qanunvericiliyi, həm də Avropanın insan haqları haqda qanunvericiliyinə zidd” adlandırıb.
Nino Lomcariya bildirib ki, “Tbilisi şəhər məhkəməsinin qərarı ciddi presedentdir və onun icrası jurnalistlərin azad fəaliyyətinə ciddi mane ola bilər”. O, prokurorluğu Gürcüstanda söz azadlığının pozulmasına səbəb olacaq addımlar atmamağa çağırıb.
