Erməni miqrantlarını vətənə qayıtmağa vadar edən nədir: şəxsi hekayələr
Erməni miqrantların vətənə qayıtması
Son vaxtlar ailələri ilə birlikdə müxtəlif ölkələrə köçmüş miqrantların Ermənistana qayıtmaq meyli müşahidə olunur. Statistik göstəricilər isə real mənzərəni əks etdirmir, çünki onların bəziləri ikili vətəndaşlığa malikdir, həmçinin “iki ölkə arasında” yaşamağı üstün tutan ailələr də var.
İstənilən halda, vətənə qayıdanların çoxu səbəblər barədə danışmamağa üstünlük verir, onları buna nəyin vadar etdiyini açıqlamırlar. Yalnız az bir qismi üzləşdikləri çətinliklərdən bəhs etməyə cəsarət edir.
- Meksika vasitəsilə ABŞ-a – Gürcüstan vətəndaşları hara, necə və niyə qaçır?
- “Amerika arzusu” və ABŞ-nin miqrasiya siyasəti: erməni miqrantlara deportasiya təhlükəsi
- Rusiyada miqrasiya qanunvericiliyinin sərtləşməsi Ermənistan vətəndaşlarına da təsir edəcək
“Bu, uşaqların seçimi idi”: Rusiyadan vətənə qayıdan bir ailənin hekayəsi
Melkumyanlar ailəsi Rusiyanın Maykop şəhərində yeddi il yaşayıb. Kiçik biznes qurublar, ev və maşın alıblar. Uşaqlar məktəbə gedəndə valideynlər problemləri müşahidə etməyə başlayıblar: həm kollektivə inteqrasiya, həm də təhsilin keyfiyyəti ilə bağlı.
“Bizim məktəbdə erməni uşaqlar da var idi. Əvvəlcə onlarla ünsiyyət qururdular. Amma dərslərdə utanır, cavab vermirdilər. Dil biliklərində problem yox idi. Lakin sinif yoldaşları öz münasibətləri və dominant olmaq istəkləri ilə onları sıxışdırırdılar. Bu, uşaqları ruhdan salırdı”, – onların anası Arpine deyir .
O, müəllimlərlə danışıb və onlar da çıxış yolu tapmağa, uşaqların kompleksləri aşmasına kömək etməyə çalışıblar:
“Nəticədə böyük qızımı başqa sinfə, kiçiyini isə başqa məktəbə keçirdilər. Problem Ermənistana səfərlərimiz zamanı daha aydın görünürdü. Kəndimizdə qızlar həm yaşıdları ilə, həm də böyüklərlə sərbəst ünsiyyət qururdular. Fəal idilər, fikirlərini deyirdilər, oyunları özləri təşkil edirdilər. Biz uşaqlarımızı tanıya bilmirdik.”
Valideynlər qızlarla söhbət etməyi qərara alıblar. Hər ikisi Ermənistanda özlərini daha yaxşı hiss etdiklərini, yerli uşaqlarla ünsiyyətdən məmnun olduqlarını və onlarla bir məktəbdə oxumaq istədiklərini deyiblər.
Hər şeyi birdən dəyişməmək üçün ailə qərara gəlib ki, əvvəlcə böyük qız Ermənistanda qalsın, sonra hansı addımı atacaqlarını müəyyən etsinlər. Təcrübə uğurlu olub: qız məktəbdə yeni dostlar tapıb, dərslərdə fəal olub, müxtəlif dərnəklərə gedib.
“Tezliklə hansı qərarı verməli olduğumuz aydın oldu. Rusiyadakı evimizi satdıq və Ermənistana qayıtdıq. Bu, düşünülmüş addım idi. Belə qərar verməyə əsaslarımız var idi. Sonra öyrəndik ki, tanışlarımızdan daha iki ailə də eyni səbəblərə görə qayıtmaq qərarına gəlib”, – Arpine deyir.
Ermənistanda onlar Masis şəhərində üçotaqlı mənzil alıblar, qızlar yerli məktəbə gedirlər. Arpine yerli restoranlardan birində aşpaz işləyir. Onun həyat yoldaşının daimi işi yoxdur, hələlik taksi sürücüsü kimi çalışır.
“Rusiyada yeddi il ərzində yaşamaq üçün lazım olan bütün şəraiti yaratmışdıq. Amma bir məqamda başa düşdük ki, uşaqlarımız sıxıntı içindədirsə, yad mühitdə özlərini sıxır və çəkinirlərsə, bütün bunların heç bir mənası yoxdur. Belə şəraitdə yaxşı oxumaq mümkün deyil. Biz isə istəyirik ki, qızlarımız yaxşı təhsil alsın”, – anaları deyir.
Arpine və həyat yoldaşı Ermənistanda qarşılaşdıqları şəraitdən şikayətlənmirlər. Onların fikrincə, yeganə çətinlik burada ayağa qalxmağın daha uzun vaxt tələb etməsidir. Amma bu mümkündür, sadəcə istək lazımdır.
Ailə dövlət və ya özəl inteqrasiya proqramlarından yardım almağı düşünmür. Artıq bəzi təkliflərdən imtina ediblər. Onlar bütün problemləri özləri həll etmək istəyirlər.
“Biz cəmi 10 günə məskunlaşdıq və pul qazanmağa başladıq. Məktəb seçdik. Qonşular çox yaxşı insanlar çıxdılar. Ən əsası, artıq başımızın üstündə damımız var, maşınımız da var, qalanı zamanla düzələr”, – deyə Arpine əminliklə bildirir.
Dövlətin vətənə qayıdan miqrantlara yardımı
Repatriasiya və İnteqrasiya Mərkəzi vətənə qayıdan hər kəs üçün vahid platformadır. O, Ermənistanın Diasporla İşlər üzrə Baş Səlahiyyətlisinin Ofisi tərəfindən Ovnanyan Ailə Fondu ilə əməkdaşlıq çərçivəsində yaradılıb və repatriantlara köçlə bağlı bütün məsələlərdə dəstək göstərir.
Mərkəzin məqsədi repatriasiyanı stimullaşdırmaq, vətənə qayıdanların Ermənistana inteqrasiyasına kömək etməkdir.
Mərkəzdən bildirirlər ki, hər bir repatriant və ya vətənə qayıtmaq istəyən şəxslə onların əməkdaşlarından biri işləyir. O, aşağıdakı istiqamətlər üzrə məsləhət və praktiki dəstək göstərir:
- vətəndaşlıq və yaşayış icazəsinin alınması,
- əmlakın daşınması,
- səhiyyə məsələləri,
- təhsil problemlərinin həlli,
- sosial yardım,
- məşğulluq və iş icazəsi,
- hərbi qeydiyyat,
- hüquqi məsləhətlər,
- biznesin qurulması və ya köçürülməsi.
Mərkəz həmçinin pulsuz erməni dili kursları və peşəkar seminarlar da təklif edir.
“Onlar düzgün qərar veriblər”: Belçikadan qayıdan bir ailənin hekayəsi
Ermənistanda Vahid Sosial Xidmətin ərazi mərkəzləri də fəaliyyət göstərir. Onlar ağır sosial şəraitdə qalan ailələrə, müəyyən səbəblərdən çətinliklərlə üzləşənlərə kömək edirlər. Bəzən bu siyahıda xaricdən vətənə qayıdan ailələr də olur. Mərkəzlərin sosial işçiləri hər bir ailənin ehtiyaclarını qiymətləndirir və problemləri aradan qaldırmağa, repatriantlar üçün isə inteqrasiya prosesini yüngülləşdirməyə çalışırlar.
Tatevik Simonyan bu ərazi mərkəzlərindən birində sosial işçidir. O, Belçikadan Ermənistana qayıtmış bir ailə ilə işləyib.
“Bu ailədə dörd uşaq var idi. Ana danışırdı ki, Belçikada onlar ər-arvad işləyirdilər və uşaqlara tam şəkildə vaxt ayıra, onlara ünsiyyət və inkişaf imkanları yarada bilmirdilər. Nə onların danışığını inkişaf etdirə, nə də digər uşaqlarla ünsiyyət mühiti qura bilmişdilər. Nəticədə uşaqlarda aqressiv davranış və ünsiyyət kompleksləri yaranmışdı.
Onlar digər uşaqlarla uşaq meydançalarında oynamır, hətta onları özlərinə yaxın buraxmırdılar. Uşaqlardan birinin nitq və ünsiyyət problemi var idi, digərlərində isə aqressiv davranış müşahidə olunurdu. Onlara həmyaşıdları ilə bağçada, məktəbdə, həyət mühitində ünsiyyət qurmağa və inteqrasiya olunmağa kömək etmək lazım idi”, – deyir sosial işçi.
Onun sözlərinə görə, nigaran valideynlər uşaqların peşəkar yardım ala biləcəkləri və onlarla doğma dildə danışacaq mütəxəssislərin olduğu vətənə qayıtmağı düşünməyə başlayıblar. Ata-ana artıq anlayırdı ki, uşaqlara loqoped və psixoloq dəstəyi, eyni zamanda yaxın qohumların qayğısı və münasibətlərdəki istilik lazımdır.
Tatevik bildirir ki, repatriant uşaqlar Ermənistanda asanlıqla inteqrasiya olunurlar:
“Parklarımızda, uşaq meydançalarında həm böyüklərin, həm də uşaqların mühitinə asanlıqla qoşulmaq mümkündür. Uşaqlar üçün valideynlərin səyləri, qohumların dəstəyi və mütəxəssislərin məsuliyyətli yanaşması da vacibdir. Bir neçə ay ərzində bu ailənin uşaqları tam dəyişdilər. Onlar digər uşaqlarla ünsiyyət qurur, birlikdə oynayır, özlərinin o qədər də səlis olmayan ermənicələrindən utanmırdılar.”
Sosial işçi bu ailə ilə əlaqəni davam etdirir. İki uşaq məktəbə, ikisi isə uşaq bağçasına gedir. Ailə vətənə könüllü qayıtdığı üçün Belçikanın miqrasiya xidməti onlara müəyyən məbləğdə pul ayırıb, bu vəsaitlə Ermənistanda çörək sexi açıblar. Öz biznesləri və təmin olunmuş məişət şəraiti anaya uşaqlarla daha çox vaxt keçirməyə və onlarla ünsiyyət qurmağa imkan yaradıb.
“Düzdür, mən uşaqlarla işləyirdim, amma hiss edirdim ki, valideynlər də Belçikada sosial əlaqələr qura bilməyiblər. Onların nə dostları var idi, nə də mədəni tədbirlərdə iştirak edirdilər. Belə yaşamaq çətindir. Onlar üçün vətənə qayıtmaq düzgün qərar oldu”, – sosial işçi hesab edir.
Erməni miqrantların vətənə qayıtması
