16 Gürcüstan vətəndaşı Kabildən çıxa bilmir, onları nə gözləyir? Onlardan biri ilə müsahibə
Əfqanıstandakı gürcülər, şahidin danışdıqları
2021-ci il avqustun 15-də taliblər bütün Əfqanıstanı və paytaxt Kabili nəzarət altına keçirəndən sonra hər bir ölkə öz vətəndaşlarını Əfqanıstandan çıxarmağa çalışır. Gürcüstan hələlik bunu edə bilmir.
Əfqanıstanda müxtəlif səbəblərlə 22 Gürcüstan vətəndaşı qalırdı. Onlardan altısı artıq qayıda bilib, 16 nəfər isə hələ də Kabildədir.
Onlar kimdir, niyə Əfqanıstanı tərk edə bilmirlər və indi orda nə baş verir? JAMnews onlardan biri ilə danışıb.
Quram Tsirekidze iki ildir Kabildə yaşayır və işləyir, o, Kanadanın bir neçə beynəlxalq obyektin təhlükəsizliyini mühafizə edən şirkətinin əməkdaşıdır.
“Biz 16 gürcü Kabil ətrafında Gürcüstanın hərbi kontingentinin yerləşdiyi hərbi bazadayıq [NATO ölkələrinin qoşunları ilə birlikdə ölkə sərhədlərindən kənarda əməliyyatlarda iştirakı nəzərdə tutan beynəlxalq “Təlim və Təchizat” proqramı çərçivəsində — JAMnews].
Bu baza az-çox müdafiə olunur, hər halda indi bizə heç bir təhlükə yoxdur. Burada təkcə gürcülər deyil, başqa ölkələrin vətəndaşları da var, onlar da Əfqanıstanı tərk etmək imkanını gözləyirlər. Ümumilikdə bizim sayımız onlarladır.
Baza aeroportdan təxminən dörd mil məsafədə yerləşir və ora gedib çıxmaq üçün təhlükəsiz nəqliyyat lazımdır.
Bizim işverən şirkət kömək etməyə çalışır, amma əsas kömək Gürcüstan XİN-dən gəlir. Biz onlarla daima əlaqədəyik, orada hər şey edirlər bizi çıxarmaq üçün.
Biz bilirik ki, Türkiyə ilə danışıqlar gedir onların hərbi texnikası ilə bizim aeroporta evakuasiyamız üçün. Daha sonra artıq Gürcüstan uğuşu təmin edəcək. Gürcüstan hökuməti təyyarə təşkil edib, təyyarə artıq üç dəfə aeroporta eniş edib, amma biz gedib çıxa bilməmişik.
İndi Əfqanıstan ərazisində Gürcüstan hərbçiləri yoxdur və buna görə də bizim təhlükəsizliyimiz üçün heç kim birbaşa məsuliyyət daşımır.
Hələlik bizdə hər şey normaldır. Baza mühafizə altındadır, bizim yemək ehtiyatımız var. Amma əlbəttə ki, vəziyyət tezliklə həll olmayacaq, belə problem yarana bilər.
Bizim taleyimiz xarici vəziyyətdən asılıdır. Küçədə vəziyyət az-çox stabilləşəndə Türkiyəyə aid və ya başqa konvoy bizə aeroporta getməyə kömək edəcək.
Buna qədər ən yaxşısı bizim bazanı tərk etməməyimizdir. Əcnəbilərin küçədə olması təhlükəsiz deyil. Burada aqressiya heç hakimiyyətə gələn talibanlardan da yox, yerli sakinlərdən gəlir.
Əksəriyyət talibanların gəlməsini istəmirdi. Onlar öz həyatları üçün qorxurlar və buna baxmayaraq, ölkəni tərk edə bilmirlər. Aeroportda nə baş verdiyini, əfqanların çarəsizcə ölkədən qaçmağa çalışdığını hamı gördü. İnsanlar uçmağa hazırlaşan təyyarəyə dırmaşır, sonra yerə çırpılıb, ölürdülər.
Yerlilərin çoxu özlərini Qərb tərəfindən atılmış hiss edir və bu, onlarda istənilən əcnəbiyə qarşı böyük etiraz və aqressiya doğurur.
Onlar haradan olmağınızdan asılı olmayaraq hər bir əcnəbini amerikalı kimi qəbul edirlər. Onlar baş vermiç faciədə amerikalıları günahlandırırlar.
Ölkədə ümumiyyətlə xaosdur. Deyirlər ki, radikal qruplaşmalar yerlərini dəyişir və özlərini hər biri istədiyi kimi aparır. Hərçənd bizə məlum olduğuna görə hələlik Taliban elan edir ki, nə əhaliyə, nə də əcnəbilərə qarşı zorakılıq tətbiq etmək niyyətində deyillər.
Onlar özlərinə xas tərzdə səhman yaratmağa çalışırlar, komendant saatı tətbiq ediblər, silahla küçələrdə hərəkət etməyi qadağan ediblər. Bəzi qanunlar artıq dərc olunub, ölkəyə narkotik maddələr gətirmək və satmaq, faizə pul borc vermək qadağan edilib.
Əfqanıstanda pedofiliya ciddi problem idi. Taliban qanunlarına əsasən, yeniyetmə oğlanlara qarşı təcavüz ölümlə cəzalandırılır.
Hansısa amansız əməllər, küçədə kimlərinsə güllələnməsi haqda, biz eşitməmişik. Amma bu o demək deyil ki, vəziyyət dəyişməyəcək. Onların fəaliyyətlərinin 30 illik tarixi onlara etibar etməyə imkan vermir. Əvvəllər bizimlə uzun illər birlikdə yaşayan yerlilər deyirlər ki, taliblər onların qanunlarını pozanlara qarşı çox amansızdırlar.
Onlar hökumət kimi fəaliyyət göstərməyə başlayıblar: hökumət strukturu, bütün qurumlar nəzarət altındadır. Bizim bazadan gördüklərimizə görə, insanlar küçələrdə normal hərəkət edirlər, maşınlar hərəkətdədir. Təbii ki, əvvəlki tempdə yox, amma həyat davam edir.
- İranın yeni radikal prezidenti və Qafqaz: nə gözləməli? Bakı, Yerevan və Tbilisidən dəyərləndirmə
- Terror, yoxsa səriştəsizlik? Türkiyədə meşə yanğınları
- “Səfər məqsədi – vaksinasiya”: Ermənistana İrandan turist axını
“Taliban” sürətlə gəldi, maneəyə rast gəlmədən. Onlar hakimiyyəti və təhlükəsizliyi təmin edən hərbçiləri silahları atmağa və təslim olmağa çağırıblar, bunlar da deyiləni ediblər. İldırım sürətilə Kabili öz nəzarət altına götürüblər – hər şey yarım gün ərzində baş verib.
Sonra isə təşviş başlayıb, insanlar çaşqınlıq içinə düşüb. Bütün bunlar tarixi yaddaşla şərtlənib. İnsanlar 1996-cı ildə taliblərin şəhəri tutduqları zaman vəhşiliklər törətdikliklərini unutmayıblar. Burada çoxları güman edir ki, bu dəfə taliblər fərqli davranacaq.
Onlar həmin vaxt gələndə bütün ölkələrlə əlaqələri dərhal kəsmişdilər, Əfqanıstanı qapalı məkana çevirmişdilər. Və bu işləmədi, o zaman onların hakimiyyəti cəmi beş il sürdü.
Bu dəfə onlar hansısa beynəlxalq legitimliyə nail olmağa çalışacaqlar, çünki uzunmüddətli perspektivdə bu, onların Əfqanıstanda hakimiyyətini həmişəlik təmin edəcək. Buna görə də onlar səfirlikləri Kabilə qayıtmağa çağırırlar və onların təhlükəsziliyi üçün bütün məsuliyyəti öz üzərlərinə götürürlər.
Tərk edilmiş bəzi beynəlxalq təşkilatların qarşısında silahlı mühafizə qoyulub ki, heç kim onların əmlakını məhv etməsin. Taliblər bildirirlər ki, həkimləri, müxtəlif peşə sahiblərini Əfqanıstanda işləməyə dəvət edirlər və onlara yüksək əməkhaqqı vəd edilər. Hələlik belədir, sonra necə olacaq, heç kim bilmir”.
