Ermənistan və Azərbaycan arasında əsirlərin dəyişdirilməsi baş tutacaqmı? Ermənistanlı ekspertlərin rəyləri
Yerevanda və Bakıda əsirlərin dəyişdirilib-dəyişdirilməyəcəyi, Azərbaycanın daha əvvəl təklif etdiyi və Ermənistanın rədd etdiyi “hamının hamıya” prinsipi ilə bağlı razılıq əldə edilib-edilməyəcəyi ətrafında müzakirələr gedir.
Məsələ yenidən aktuallaşıb, çünki avqustun 23-də Bakı erməni zabitin saxlanılması haqda məlumat yayıb. Azərbaycan tərəfi onu diversant elan edib və bir sıra maddələr üzrə ona qarşı ittihamlar irəli sürülüb.
Ermənistan tərəfi diversiya haqda məlumatı təkzib edir və bildirir ki, Qurgen Alaverdyan döyüş istinad məntəqəsini yoxlamağa gedib və əlverişsiz hava şəraiti üzündən yolunu azıb.
Bundan başqa, Ermənistanın Müdafiə Nazirliyi və XİN artıq Azərbaycanı hərbi əsirin hüquqlarının pozulmasında ittiham ediblər.
Azərbaycan tərəfi Qurgen Alaverdyanın “törətdiyi əməldən peşman olduğunu və Azərbaycana xidmət etməyə hazır olduğunu” bildirdiyi video yayıb. Ermənistanda hesab edirlər ki, Azərbaycan tərəfi erməni zabit Qurgen Alaverdyanı kamera qarşısında bu mətni oxumağa məcbur edib və bu da “beynəlxalq humanitar hüquq noralarının açıq və kobud pozulmasıdır”.
Erməni zabitin necə əsir düşdüyü və Ermənistanla Azərbaycan arasında əsirlərin dəyişdirilməsi baş tutacaqmı? “Kavkazskiy uzel” portalının materialları əsasənda erməni ekspertlərin rəyləri.
● Bakı Ermənistan tərəfindən diversiya cəhdi haqda bildirir, Yerevan isə bunu təkzib edir
● Bakı və Moskva arasında yüksək vəzifəli məmurlar səviyyəsində qarşılıqlı səfərlər
“Diversant”, “azıb”, “oğurlanıb”?
Razmşinfo hərbi-analitik portalınınanalitiki Hayk Xaçikyan Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin Qurgen Alaverdyanın yolunu azması ilə bağlı verdiyi məlumatın səhihliyinə şübhə etmir. O, qeyd edir ki, Ermənistanın hərbi qurumunun bu informasiyası Azərbaycanln Ermənistan tərəfindən olan diversantın əsir götürüldüyü haqda bəyanından sonra yayılıb, çünki bu müddət ərzində hələ axtarış işləri davam etdirilirdi:
“Azərbaycan tərəfi diversantın tutulması haqda teatr tamaşası hazırlayıb… Əsasən guya ermıni zabitin üzərində olan “yüklüyü” [sursat və digər vasitələrin üzərində daşınması üçün nəzərdə tutulan taktik jilet] nümayiş etdiriblər. Amma onların təfərrüatlı tədqiqi zamanı görünür ki, bu model “yüklük”, o cümlədən də silah Azərbaycan ordusunun qoşun kəşfiyyatında istifadə olunur”.
“Orbeli” analitik-tədqiqat mərkəzinin eksperti Vlad Vartanyan da sərhədin bu hissəsində relyefi və postların yerləşməsini nəzərə alaraq Ermənistanın tərəfinin məsələ ilə bağlı rəsmi versiyasına şübhə etmir. O da bildirir ki, “Erməmənistan ordusunda bu model “yüklük” yoxdur”.
Bununla yanaşı ekspert erməni zabitin ələ keçirildiyini və oğurlandığını da istisna etmir. Amma onun sözlərinə görə, bunu artıq istintaq göstərəcək:
“İstənilən erməni girovun diversant kimi təqdim olunması Azərbaycan tərəfinin klassik fəndidir”.
Lragir.am nəşrinin siyasi şərhçisi Naira Hayrumyan ehtimal edir ki, erməni zabit dəyişdirilmə məqsədilə oğurlanmış ola bilər. O, öz ehtimalını azərbaycanlı ekspertlərin və politoloqların hadisədən dərhal sonra əsirlərin dəyişdirilməsinin mümkünlüyü məsələsini qaldırmaları ilə əsaslandırır.
Əsirlərin dəyişdirilməsi baş tutacaqmı?
Azərbaycan daha əvvəl dəfələrlə Ermənistana dörd əsirin – hər tərəfdən iki nəfər olmaqla dəyişdirilməsini təklif edib, Ermənistan tərəfi isə imtina edib. Məsələ burasındadır ki, rəsmi Bakı və Yerevan insanların necə əsir düşdüklərinə dair tam fərqli versiyalar irəli sürür.
● Azərbaycan hərbçilərin dəyişdirilməsini təklif edir, Ermənistan tərəddüd edir
Azərbaycanlı Dilqəm Əsgərov və Şahbaz Quliyev qətl, casusluq və oğurluq ittihamları ilə Qarabağda ömürlük və 22 il azadlıqdan məhrumetmə cəzasına məəhkum ediliblər, Azərbaycanda isə hesab edirlər ki, onlar Ermənistanın nəzarəti altında olan ərazilərə sadəcə ata-babalarının məzarlarını ziyarət etmək üçün gediblər.
Zabit Qurgen Alaverdyandan başqa Azərbaycanda artıq Karen Kazaryan və Araik Kazaryan əsirlikdə saxlanılırdı. Birinci də Bakıda diversant hesab edirlər, Ermənistanda isə onun psixi xəstə olduğunu bildirirlər. İkinsi Azərbaycanın versiyasına görə qeyri-insani münasibətə görə hərbi hissədən qaçıb. Ermənistanda isə Kazaryanın yolunu azdığını ehtimal edirlər.
Razm.info hərbi-analitik portalının şərhçisi Hayk Xaçikyan hesab edir ki, Azərbaycan erməni əsirləri diversant elan edir ki, Quliyev və Əsgərovla dəyişsinlər:
“Dəyişdirilmə çox mürəkkəb məsələdir və istənilən qərar ağrılı olacaq. Hərbçilərdən başqa, Azərbaycanda əsirlikdə mülki vətəndaşlar da var. Bir tərəfdən dövlət öz vətəndaşlarına görə məsuliyyət daşıyır və onların qaytarılması üzrə addımlar atılmalıdır. Amma digər tərəfdən bu iki nəfər [Quliyev və Əsgərov] qətlə görə məhkum ediliblər”.
“Orbeli” analitik tədqiqat mərkəzinin hərbi eksperti Vlad Vartanyan bildirib ki, erməni hərbi əsirlərin Quliyev və Əsgərovla dəyişdirilməsi yanlış olar:
“Düşünürəm ki, Dağlıq Qarabağ hakimiyyəti buna razı olmayacaq. Alaverdyanı diversiya cəhdi ilə bağlı saxta itttihamın və həbs müddətinin gözlədiyini anlamaq məyusedicidir”.
Lragir.am nəşrinin siyasi şərhçisi Naira Hayrumyan hesab edir ki, “hamının hamıya” prinsipi üzrə əsirlərin dəyişdirilməsi mümkündür:
“Hazırda [25 avqust] Rusiyanın müdafiə naziri Bakıdadır, sabah isə Azərbaycanın xarici işlər naziri Basyramov Rusiyaya səfər edəcək. Rusiya və Azərbaycan Tavuş gərginləşməsindən [2020-ci ilin iyununda Ermənistan və Azərbaycan sərhədində hərbi eskalasiya – JAMnews] sonra yenidən münasibətləri düzəltməyə çalışırlar və əsirlərin “hamının hamıya” prinsipi ilə dəyişdirilməsi onların münasibətlərinin düzəlməsinin “bruderşaftı” ola bilər”.
Məqalə müəllifinin təklif etdiyi terminlər, toponimlər, fikir və ideyalar onun özünə aiddir, JAMnews və ya ayrı-ayrı əməkdaşlarının fikir və ideyaları ilə üst-üstə düçməyə də bilər. JAMnews məqaləyə yazılan təhqir, təhdid, zorakılığa çağırış kimi dəyərləndirilə bilən və ya başqa səbəbdən qeyri-etik sayılan şərhləri silmək haqqını özündə saxlayır.
