Ədliyyə Nazirliyi əsas müxalifət partiyalarını yenidən qeydiyyatdan keçirməkdən imtina edib
“Siyasi partiyalar haqqında” qanun
Azərbaycanın Ədliyyə Nazirliyi müxalifət partiyalarını yenidən qeydiyyatdan keçirməkdən imtina edib. Əgər bu partiyalar 30 gün ərzində 5 min nəfərlik üzvlərinin siyahısını tamamlamasalar, özünü buraxmaq məcburiyyətində qalacaqlar. Partiyaların yenidən qeydiyyatı qüvvəyə minmiş “Siyasi partiyalar haqqında” yeni qanuna uyğun olaraq həyata keçirilir. Qanunun tələbinə görə, partiyanın dövlət qeydiyyatına alınması üçün üzvlərinin sayı ən azı 5 min nəfər olmalıdır. Avropa Şurasının Venesiya Komissiyası və ATƏT/DTİHB bu sənədə mənfi ekspert rəyi verib.
Politoloq Nəsimi Məmmədli bu qanunu və partiyaların yenidən qeydiyyatı prosesini tənqid edib. “Azərbaycan kimi qeyri-demokratik ölkədə 5 min nəfərin partiyaya üzv olması çətindir. Xüsusilə də nəzərə alsaq ki, hakimiyyətin müxalif düşüncəli siyasi təşkilatlara münasibəti nə qədər mənfidir”, – deyə o bildirib.
- İranla sərhəddə: “Nəzarət var, amma alver də gedir”
- “DQR prezidentinin bəyanatı təhlükəli və anlaşılmazdır”. Yerevandan şərh
- Gürcüstanda bu ilin 5 ayı ərzində 75 halda yetkinlik yaşına çatmayanlar cinsi zorakılıq qurbanı olub
“İstəyirlər, birbaşa toplaşaq nazirliyin qarşısına”
Bu gün, iyulun 20-də Ədliyyə Nazirliyi Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının yenidən qeydiyyata alınması ilə bağlı müraciətinə imtina cavabını verib. Bu barədə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Əli Kərimli bildirib.
Onun sözlərinə görə, partiya təşkilatın 5315 üzvünün siyahısını Ədliyyə Nazirliyinə təqdim edib. Eyni zamanda, Ədliyyə Nazirliyindən verilən cavabda bildirilir ki, partiyanın siyahısında 5138 nəfərin adı var.
“Sonra Ədliyyə Nazirliyi qeyd edir ki, guya 2497 nəfərin barəsində məlumatlar düzgün göstərilməyib və buna görə də dəqiqləşdirmə aparılmalıdır”, – Kərimli deyib.
Onun sözlərinə görə, Ədliyyə Nazirliyindən gələn məktubda göstərilir ki, guya Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının siyahısından 119 nəfər digər partiyaların üzvüdür, 59 nəfərin adı isə təkrar göstərilib.
Bundan əlavə, Ədliyyə Nazirliyi 609 nəfərin Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvü olmadığına iddia edir.
Nöqsanları aradan qaldırmaq üçün partiyanın 30 günü var.
“Bütün bu iradlar qətiyyən inandırıcı deyil və siyasi mülahizələrlə tərtib olunub. Ədliyyə Nazirliyinin göndərdiyi məktubdakı “çatışmazlıqlar” qeyri-dəqiq və mücərrəd xarakterlidir”, – Kərimli qeyd edib.
Ə.Kərimli hesab edir ki, Ədliyyə Nazirliyi Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvlərinin reyestrində səhv, çatışmazlıq hesab etdiyi məlumatları dəqiq və ünvanlı göstərməlidir.
“Bizim bilməyə haqqımız var ki, reyestrə daxil edilmiş partiya üzvlərindən konkret kimlər digər partiyaların üzvü hesab olunub, konkret kimlər Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvü olmadığını Ədliyyə Nazirliyinə deyib, hansı partiya üzvlərinin adı reyestdə təkrarlanıb”, – partiya sədri deyib.
Onun sözlərinə görə, partiya Ədliyyə Nazirliyinə məktub göndərib detallı və əsaslandırılmış cavab verilməsini istəyəcək.
“Bütün bəhanələri kəsməyə hazırıq. İstəyirlər, partiya üzvlərinin şəxsiyyət vəsiqələrinin surətini də toplayıb təqdim edək nazirliyə. İstəyirlər, birbaşa toplaşaq nazirliyin qarşısına”, – Kərimli qeyd edib.
O deyib ki, partiyanın hüquqlarını bərpa etmək üçün bütün hüquqi yollardan istifadə edəcəklər.
“Hüquqi yollar tıxananda da siyasi yollar var qarşımızda.
Biz hakimiyyətin real müxalifəti məhv etmək, təkpartiyalı sistem yaratmaq siyasətilə barışmayacağıq”, – Kərimli deyib.
“Müsavat” qeyd olunan nöqsanları hüquqi müstəvidə araşdıracaq
Bundan əvvəl Ədliyyə Nazirliyi oxşar səbəblərdən Respublikaçı Alternativ və Müsavat partiyalarının sənədlərini geri qaytarmışdı.
“Bizə göndərilən məktubda qeyd edilir ki, təqdim olunan 5212 nəfərlik siyahıda 2766 nəfər haqqında məlumatlar düzgün qeyd edilmədiyindən dəqiqləşdirilməlidir, 250 nəfər telefon zənginə cavab olaraq partiya üzvü olmadığını bildirib, 11 nəfər barədə məlumatlar təkrarlanıb”, – deyə “Müsavat” başqanı Arif Hacılı bildirib.
Hacılı qeyd edib ki, partiya üzvləri haqqında məlumatda hansı qüsurların olması, telefon nömrəsi olmayan və ya şəxsi məlumat kimi şəxsi telefon nömrəsini verməmək hüququndan istifadə edənlərlə bağlı məsələləri hüquq müstəvisində müzakirə edib həll edəcəklər.
“Bu da yetərli olmasa, daha bir neçə min Müsavat üzvünün siyahısı Ədliyyə Nazirliyinə təqdim olunacaq”, – o deyib.
“REAL Partiyası buraxılmayacaq”
İyulun 19-da Ədliyyə Nazirliyi reyestr sənədlərinin yoxlanılması ilə bağlı REAL (Respublika Alternativi) Partiyasına ikinci məktubu göndərib. Məktubda partiyanın hər üzvü ilə bağlı izahat verilib. Bu barədə REAL Partiyasının sədri İlqar Məmmədov iyulun 20-də keçirilən mətbuat konfransında bildirib.
Onun sözlərinə görə, partiya həmin məlumatları öyrənib və məlum olub ki, Ədliyyə Nazirliyinin dövlət reyestrində adlarını tapa bilmədiyi 2020 nəfərin məlumatında hərf və ya rəqəm səhvi olub. “Burada hər iki tərəfin çatışmazlıqları var. Qarışıq durumu yaradan həmin o dövlət sistemidir”, – Məmmədov deyib.
Məktubda həmçinin qeyd olunub ki, telefon zəngləri zamanı 986 nəfər partiya üzvlüyünü təsdiq etməyib. “Bu, tamamilə gülünc prosedurdur və demokratik təməllərə ziddir”, – Məmmədov sözlərinə davam edib.
Onun dediklərinə görə, həmin siyahıda adları göstərilən üzvlərin bir neçəsindən soruşublar, onlar zəng gəlmədiyini bildiriblər. Bəziləri isə deyib ki, zəng gəlib, onlar partiya üzvlüyünü təsdiqləyiblər.
Məmmədov deyib ki, baxmayaraq ki, REAL Partiyası siyasi partiyalar haqqında yeni qanuna qarşıdır, onlar Ədliyyə Nazirliyilə konstruktiv əməkdaşlığa hazırdırlar.
O həmçinin bildirib ki, bu gündən REAL Partiyası partiyaya yeni üzvlərin qəbulu üzrə kampaniyaya başlayıb.
Eyni zamanda o deyib ki REAL-ın qeydiyyatı ləğv ediləcəyi təqdirdə partiyanın hansı addımları atacağı barədə müzakirələr aparılır. “Lakin birmənalı olaraq REAL Partiyası buraxılmayacaq”, – Məmmədov bildirib.
“Siyasi qərarlar həlldedici olacaq”
İyulun 18-də Azərbaycanın Ədliyyə Nazirliyi ən azı 5000 nəfərin partiya üzvlüyünü tələb edən yeni qanunun qüvvəyə minməsindən sonra 31 partiyanın özünü buraxdığını bəyan edib.
Digər 28 partiya yenidən qeydiyyatdan keçmək üçün sənədlərini təqdim edib.
Ədliyyə Nazirliyinin yeni qanunun qəbulundan sonra Azərbaycanda 31 siyasi partiyanın “könüllü” şəkildə özünü buraxması ilə bağlı açıqlaması ciddi şübhələr yaradır, politoloq Nəsimi Məmmədli hesab edir.
“Azərbaycanda siyasi partiyaların fəaliyyəti üçün geniş imkanlar, siyasi pluralizm, sərbəst toplaşmaq azadlığı təmin edildiyi, birləşmək hüququ ilə bağlı problemlərin olmadığı təqdirdə bu tipli bəyanatları səmimi qəbul etmək olardı”, deyə o, Turan agentliyinə bildirib.
Digər tərəfdən, qanun təkrar qeydiyyat tələblərini sərtləşdirir, xüsusən, partiyanın minimum 5 min üzvü olması tələb olunur.
Qeydiyyat üçün Ədliyyə Nazirliyinə müraciət etmiş 28 siyasi partiyanın neçəsinin qeydiyyatdan keçmək imkanları ilə bağlı sualın cavabında siyasi təhlilçi deyib ki, burada “qanunvericiliyin norma və tələblərindən daha çox siyasi qərarlar həlldedici olacaq”.
“Ədliyyə Nazirliyinin təkcə telefon zəngləri ilə insanların partiyaya üzv olub-olmadığını müəyyənləşdirməsi çətin məsələdir. Üzvlərin müəyyənləşdirilməsi üçün başqa metodlar da seçilməlidir. Təkcə telefon zənginə istinad edilməsi gələcəkdə hüquqi nəticələr doğuracaq. Razı olmayan partiyalar məhkəmələrə müraciət edəcək və Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi siyasi hüquqları təmin edəcək və bununla dövlətin də üzərinə müəyyən bir məsuliyyət qoyacaq. Bu nöqteyi-nəzərdən üzvlərin yoxlanılması fəqrli, daha doğrusu, daha şəffaf olsa idi, o zaman bu daha etimadlı ola bilərdi. Hər halda vətəndaş cəmiyyətinin, nazirliklərin yanındakı ictimai şuraların, onun da etimadlı üzvlərinin iştirakı ilə bu yoxalmalar həyata keçirilə bilərdi.
Digər tərəfdən də, düşünürəm ki, Azərbaycan kimi antidemokratik bir ölkədə beş min nəfərin bir partiyaya üzv olması çətin məsələdir. Xüsusilə də hakimiyyətin müxalif yönümlü siyasi təşkilatlara münasibətinin nə qədər basqıçı olduğunu nəzərə alsaq, həqiqət bundan ibatərdir ki, hətta müxalif siyasi partiyalara üzv olan insanlar bunu gizlədir. Ona görə ki, bu təqiblərlə, onların işlərini itirməsi ilə, yaxınlarına təzyiqlərlə nəticələnir. Ona görə də düşünürəm ki, Ədliyyə Nazirliyinin seçdiyi metod, siyasi partiyalar, o cümlədən də müxalif siyasi partiyalar üçün çətin bir vəziyyət yaradır”, – Məmmədli belə düşünür.
Qanun Venesiya Komissiyasının mənfi rəyinə rəğmən, qüvvəyə minib
Prezident İlham Əliyev 2023-cü il yanvarın 11-də “Siyasi partiyalar haqqında” qanunu təsdiq edib. Qanuna görə Azərbaycanda siyasi partiya ən azı 50 tam əmək qabiliyyətli vətəndaş tərəfindən yaradılmalıdır. Bir partiyanın dövlət qeydiyyatına alınması üçün üzvlərinin sayı ən azı 5 min nəfər olmalıdır. Bundan başqa, partiyanın fəaliyyəti dövründə üzvlərinin sayı 4,5 min nəfərdən aşağı düşərsə, bu, onun dövlət qeydiyyatının ləğvi üçün əsasdır.
Qanuna görə, bir şəxs yalnız bir partiyanın üzvü ola bilər. Eyni zamanda əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər Azərbaycanda siyasi partiyaların üzvü ola bilməzlər.
Qeyd edək ki, partiyalar haqqında yeni qanun bir çox müxalif siyasi partiyaların tənqidinə səbəb olub. Onlar hesab edirlər ki, yeni qanun siyasi fəaliyyəti məhdudlaşdırmağa və müxalifət partiyalarını sıradan çıxarmağa yönəlib. Avropa Şurasının Venesiya Komissiyası və ATƏT/DTİHB də bu sənədə mənfi ekspert rəyi verib.
