Հայաստանում եկամուտների հարկման նոր մեխանիզմը հարվածում է միջին խավին

Գրանցված աշխատողների աշխատավարձերը Հայաստանում փոխվելու են 2018 թվականի հունվարի մեկից ուժի մեջ մտնող հարկային փոփոխությունների արդյունքում: Մինչև 150.000 դրամ աշխատավարձ ստացողները այսուհետ կվճարեն ավելի փոքր գումար, քան նախկինում: Այս դեպքում եկամտահարկը նախկին 24,4 տոկոսից նվազել է՝ դառնալով 23 տոկոս:

Սակայն ավելի բարձր վարձատրվող աշխատողների համար եկամտահարկի տոկոսը բարձրացել է, դառնալով.

150,000 – 2,000,000 միլիոն դրամ աշխատավարձի դեպքում՝ 28 տոկոս (նախկինում՝ 26 տոկոս):

2,000,000 դրամից ավելի աշխատավարձի դեպքում 36 տոկոս եկամտահարկի չափը պահպանվել է:

Որոշակի փոփոխոթյուն է կատարվել նաև շեմերի մասով՝ օրինակ, նախկինում մինիմալ շեմը մինչև 120,000 դրամն էր, որը հիմա բարձրացել է մինչև 150,000:

Բացի եկամտահարկից, բոլոր աշխատողները վճարում են նաև 1000 դրամ (մոտավորապես 2 դոլար)՝ զինծառայողների ֆոնդի համար: Իսկ 1974 թվականի հունվարի մեկից հետո ծնվածները պետք է վճարեն նաև պարտադիր սոցիալական վճար կենսաթոշակային ֆոնդի համար՝ ևս 5 տոկոսի չափով:

Արդյունքում, նրանք, օրինակ, 150,000 դրամ աշխատավարձի պարագայում կստանան 107,000 դրամ, վճարելով հետևյալ հարկերը.

• 34500 դրամ՝ եկամտային հարկ,
• 7500 դրամ՝ սոցիալական վճար կուտակային կենսաթոշակային ֆոնդին,
• 1000 դրամ՝ զինծառայողների ֆոնդին:

Այս փոփոխություններին առաջին հերթին դեմ են տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի մասնագետները, քանի որ հիմնականում հենց այս ոլորտում են գրանցվում առավել բարձր աշխատավարձերը: Նրանք ասում են, որ իշխանությունները, ըստ էության,  դրդում են օրինական աշխատողներին անցնել անօրինական դաշտ:

«Սպիտակ աշխատողներին ստիպում են գնալ «սև» դաշտ: Ի՞նչ է նշանակում, ծրագրավորողն աշխատում էր նորմալ դաշտում, դու իրեն ճորտացնում ես՝ եկամտահարկը սարքում ես 36 տոկոս: Պետությունն ասում է՝ եկեք ճորտացնենք այս մարդկանց: Մենք մարդկանց ճնշում ենք՝ ասելով. երկրից գնացեք: Բայց այդ մարդկանց վրա է հիմնված այս ոլորտը: Մարդը կամ կարող է դիմանալ, կամ էլ նեղանալ ու գնալ: Պետությունն արհեստականորեն խնդիրներ է ստեղծում աշխատող մարդկանց համար»,- ասել է Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միության նախագահ Կարեն Վարդանյանը:

Իսկ կառավարությունում կարծում են, որ հարկային բեռը այս նոր մեխանիզմով հավասարապես է բաշխվում. քիչ աշխատավարձ ստացողները վճարում են քիչ, շատ ստացողները՝ շատ: Ավելին, ակնկալվում է, որ ընդհանուր հարկահավաքությունը ոչ միայն չի կրճատվի, այլև մոտ 6 տոկոսով կաճի:

Տնտեսագետներն էլ կարծում են, որ առաջիկայում սպասվող գնաճի ֆոնին, վնաս է հասցվելու միջին շերտի գրպանին՝ մարդկանց գնողունակությունը նվազելու է:

«Ամբողջ տնտեսական քաղաքականության սուրը ուղղված է եղել միջին խավին, որպեսզի չձևավորվի։ Սա քաղաքական նպատակ է հետապնդում։ Հակառակ դեպքում միջին խավը միշտ այդ ամեն ինչից դուրս կլիներ, միշտ ինքն է լոկոմոտիվը տնտեսության։ Ինքնաշարժիչ ուժը՝ նորմալ, ժողովրդավարական տնտեսության։ Իսկ նման ավտորիտար համակարգերում ինքը միշտ խանգարող է լինում, որովհետև իր ակտիվությունը միշտ իշխող համակարգին խանգարում է, դրա համար սլաքը ուղղվում է իրեն, որ ինքը երբևիցե չկարողանա մեջքն ուղղի, եկամուտները շատացնի և ինքը նաև քաղաքական տեսակետներ, մոտեցումներ և նպատակներ իր առջև դնի», — գտնում է տնտեսագետ Վահագն Խաչատրյանը: