«Ռիսկերն անհամեմատ ցածր են»․ հայ քաղաքագետը՝ հնարավոր էսկալացիայի մասին
Հայ-ադրբեջանական պատերազմի հավանականությունը
Հայաստանի արտաքին գերատեսչությունը չի բացառում, որ Ադրբեջանը կարող է դիմել «լայնածավալ ուժի կիրառման» ինչպես երկրի ինքնիշխան տարածքի, այնպես էլ Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ։ Պաշտոնական Երևանի դիտարկմամբ՝ «տարածաշրջանի կայունությամբ և խաղաղությամբ հետաքրքրված բոլոր գործընկերները» պետք է գործուն քայլեր ձեռնարկեն Ադրբեջանի կողմից ուժի կիրառման դրսևորումները բացառելու ուղղությամբ։
Նախօրեին վարչապետ Փաշինյանն էր հայտարարել՝ Բաքուն փորձում է «տարածաշրջանային ռազմական էսկալացիայի նոր պատրվակ» դարձնել այն պնդումները, թե Հայաստանը, իբր, բանակ ունի ԼՂ-ում և ռազմական փոխադրումներ է իրականացնում։
JAMnews-ը զրուցել է քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանի հետ և փորձել հասկանալ՝ որքանո՞վ է հավանական նոր էսկալացիան, կա՞ն արդյոք զսպող հանգամանքներ Բաքվի համար։
«Բաքուն չի կարողանում ռազմական ինտերվենցիայի հիմք ձևավորել»
Քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանի կարծիքն է։ Ասում է՝ 2020 թ․-ի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից հետո էլ, հիմա էլ նոր էսկալացիայի հավանականությունը շատ բարձր է։ Մյուս կողմից նկատում է՝ երեք տարի առաջվա և այսօրվա աշխարհաքաղաքական իրողությունները տարբեր են, մասնավորապես՝
- Թուրքիան չունի այն ներուժը, որ կարողանա լայնածավալ օժանդակություն ցույց տալ Ադրբեջանին,
- ՌԴ-ն այն կացության մեջ չէ, որ կարողանա երկրորդ ճակատ բացել,
- Հայաստանի Զինված ուժերն անհամեմատ ավելի բարվոք իրավիճակում են, քան անմիջապես պատերազմից հետո,
- Բաքուն չի հասցրել լիարժեք վերականգնել այն կորուստները, որ պատճառվել են 2020 թ․-ին։ Սեփական խնդիրների պատճառով ՌԴ-ն ի զորու չեղավ նրանց զենք մատակարարել այնպիսի մեծ ծավալով, ինչ նախկինում,
- Իրանի պահապանների կորպուսը բերված է առաջին աստիճանի պատրաստվածության,
- ԱՄՆ-ն և եվրոպական ուղղությունը շատ կոշտ և հասցեական են արձագանքում Բաքվին, այդ թվում՝ Հաագայի դատարանի միջանկյալ միջոց կիրառելու որոշմամբ։
«Հավանականություն միշտ կա, որ ռազմական գործողությունները կվերսկսվեն, որովհետև խաղաղության պայմանագիր չկա, և Ադրբեջանը չի հրաժարվել իր նախկին քաղաքականությունից, բայց այդ ռիսկերն անհամեմատ ավելի ցածր են, քան 2021 թ․-ին և 2022 թ․-ին»,- հայտարարել է նա։
«Կարող են հարված հասցնել ԼՂ-ին, հետո՝ նաև Հայաստանին»
Քաղաքագետն ավելի հավանական է համարում ԼՂ-ի նկատմամբ որևէ ռազմական գործողության իրականացումը։
«Կարող են նաև խաղարկային սցենար կատարել, թե իբր ՀՀ տարածքից պատասխան հարված է եղել, դա պատրվակ դարձնեն և հարվածեն նաև Հայաստանի ինքնիշխան տարածքին»,- ընդգծել է Սիմոնյանը։
Նրա խոսքով՝ դժվար թե ադրբեջանական կողմը ցանկանա հակառակ ընթանալ քաղաքակիրթ աշխարհի ուղղությանը։ Պատահական չի համարում այն, որ վերջերս Երևանում էր ՆԱՏՕ նախկին գլխավոր քարտուղարը, ով այցելեց նաև Լաչինի միջանցքի սկզբնամաս, այստեղ և Սյունիք այց էր կատարել նաև ՀՀ-ում ԱՄՆ նորանշանակ դեսպանը։ Շեշտում է՝ նման այցերն ու պաշտոնյաների ելույթները հաշվարկված են, դա հենց «եվրոպական քաղաքականությունն» է, որի թիկունքին կանգնած է Միացյալ Նահանգները՝ իր ամբողջ պոտենցիալով։
«Եթե հարձակվեն, նրանց հեշտ օրեր չեն սպասվում»
Սիմոնյանի խոսքով՝ ԱՄՆ-ն, Եվրոպան և Իրանը զսպող հանգամանքներ կարող են լինել Բաքվի համար։ Կարծում է՝ այս նույն երկրները հնարավոր էսկալացիան անհետևանք չեն թողնի։
«Ադրբեջանին կարող են տալ անգամ ահաբեկչությանը խթանող, սպասարկող պետության կարգավիճակ այնպես, ինչպես Ռուսաստանին են տվել։ Լայնածավալ տնտեսական պատժամիջոցներ կիրառել, Հայաստանին օժանդակել ցանկացած տեսակի ռազմական տեխնիկայով, այդ թվում՝ գերժամանակակից։ Եվ շատ-շատ այլ հետևանքներ, որոնց «տակից դուրս գալը» այդքան հեշտ չի լինի»,- շեշտել է նա։
Քաղաքագետն ասում է՝ հայկական կողմը դժվար կացության մեջ է, բայց պետք է հասկանալ, որ ադրբեջանցիները «զբոսնելով չեն գալու և ինչ ուզեն, անեն»․
«Նրանք ավելի շատ շանտաժի լեզվով՝ ատրճանակը մեզ վրա պահած ինչ-որ առավելապաշտական նպատակներ կորզելու քաղաքականություն են իրականացնում, քան ռեալ հարձակվելու»։
Գուրգեն Սիմոնյանի դիտարկմամբ՝ եթե հարձակվեցին, նրանց հեշտ օրեր չեն սպասվում, Հայաստանին՝ նույնպես։ Չի կարծում, թե այդ պարագայում Բաքուն «վերջնարդյունքում կշահի»։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Հայ-ադրբեջանական պատերազմի հավանականությունը
