Իրավիճակը հայ-ադրբեջանական սահմանին անփոփոխ է։ Ինչպե՞ս կզարգանան իրադարձությունները

Հայաստանում գրեթե երկու շաբաթ է՝ լարված իրավիճակ է հայ-ադրբեջանական սահմանին՝ Գեղարքունիքի և Սյունիքի մարզերի տարածքում։ Մայիսի 12-ին ադրբեջանական զինուժն իր դիրքերը մի քանի կիլոմետրով առաջ է տվել դեպի Հայաստանի տարածքի խորքը և չի նահանջում՝ չնայած հայկական կողմի պահանջին։

Հայաստանը խաղաղ բանակցությունների միջոցով փորձում է պարտադրել, որ ադրբեջանական ԶՈւ-ն լքի ինքնիշխան պետության տարածքը։ Սակայն բանակցությունները դեռևս առանձնակի փոփոխությունների չեն բերել, միայն նվազել է Հայաստանի տարածքում գտնվող ադրբեջանցի զինվորականների թիվը։

Ռուսաստանն ու ՀԱՊԿ-ը՝ դաշնակիցները, որոնց օգնությանն է դիմել Հայաստանը, դեռ գործնական քայլեր չեն ձեռնարկել իրավիճակի կարգավորման համար։

Այս ընթացքում ռուսական կողմը հայտարարում է Ադրբեջանին Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպություն ներգրավելու հնարավորության մասին։ Հայաստանն այդ ռազմական դաշինքի անդամ է, որը գործում է Ռուսաստանի հովանու ներքո։ Եվ երկիրն ավանդաբար բացասական վերաբերմունք է ունեցել միջազգային կազմակերպություններում Ադրբեջանի հետ համատեղ անդամակցությանը։ Բայց այս պահին Հայաստանի իշխանությունը դեռ հայտարարությանը որևէ կերպ չի արձագանքել։

• Ծեծկռտուք զինվորականների միջև հայ-ադրբեջանական սահմանին․ երկու կողմից տուժածներ կան
• Հայաստանը պատրաստվում է նոր գաղտնի փաստաթուղթ ստորագրել․ ի՞նչ է հայտնի դրա մասին

Մայիսի 17-ից հայկական կողմը խորհրդակցություններ է սկսել ՀԱՊԿ ռազմական դաշինքի հետ՝ իրեն ռազմական օգնություն ցուցաբերելու վերաբերյալ։ Այնտեղ հարցը դեռ քննարկվում է։ Մայիսի 19-ին տեղեկություն ստացվեց այն մասին, որ ՀԱՊԿ-ն «անհանգստությամբ է հետևում իրավիճակի զարգացմանը»։

Ռուսաստանին ուղղակիորեն դիմումը ևս իրավիճակի չփոխեց։ Փոխարտգործնախարար Անդրեյ Ռուդենկոն հայտարարել է, որ Ռուսաստանն օգնություն կցուցաբերի Ադրբեջանի և Հայաստանի հետ սահմանային լարվածության կարգավորման հարցում, եթե երկու կողմերը խնդրեն այդ մասին։ Հայ քաղաքագետներն այս հայտարարությունը գնահատել են որպես օգնություն տրամադրելու մերժում Ռուսաստանի ռազմավարական դաշնակից Հայաստանին։

Սակայն Ռուդենկոն նոր աղմկահարույց հայտարարություն է արել այն մասին, որ «ՀԱՊԿ-ի դռները պետք է բաց լինեն բոլորի, այդ թվում՝ Ադրբեջանի համար»։ Դա հնչել է որպես պատասխան այն հարցին, թե ինչպես է Ռուսաստանի ԱԳՆ ներկայացուցիչը գնահատում կազմակերպությանն անդամակցության ընդլայնման հեռանկարները։

Անդրեյ Ռուդենկոյի խոսքով՝ Ադրբեջանի անդամակցությունը կարող են սահմանափակել միայն կազմակերպության կանոնակարգի որոշ դրույթներ, որոնց համաձայն՝ ՀԱՊԿ-ին անդամակցելու համար անհրաժեշտ է դրա անդամների միջև դիվանագիտական հարաբերությունների առկայությունը․

«Այդպիսի հարաբերություններ դեռ չկան Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև։ Երբ դրանք հաստատվեն, հույս ունենք, որ դա վաղ թե ուշ լինելու է, այս հարցը նույնպես կարող է գործնական հարթությունում ներառվել այս կամ այն տեսքով»։

Դեռևս պարզ չէ, թե արդյոք Հայաստանն իրավիճակի կարգավորման համար կդիմի արևմտյան երկրների և ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի օգնությանը։ Սակայն մայիսի 24-ին արտգործնախարարի պաշտոնակատար Արա Այվազյանը սահմանի հետ կապված իրավիճակը քննարկել է Հայաստանում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների դեսպանների հետ։ Նրանց հետ հանդիպմանն ԱԳՆ ղեկավարը հաստատել է հարցը քաղաքական-դիվանագիտական միջոցներով լուծելու Հայաստանի պատրաստակամությունը։