«Գավրիլովի գիշերից» երեք տարի անց՝ ինչպես հունիսի 20-ը մտավ Վրաստանի պատմության մեջ

Հունիսի 20-ի հանրահավաքը Թբիլիսիում

Հունիսի 20-ին Թբիլիսիում նշում են հակակառավարական զանգվածային բողոքը դաժանորեն ցրելու երրորդ տարին: Հիմնական պահանջը ընտրական համակարգի բարեփոխումն էր, որին մինչ օրս ընդդիմությունը չի կարողացել ամբողջությամբ հասնել:

Ոստիկանությունն այդ ժամանակ կիրառեց արցունքաբեր գազ և ջրցան մեքենաներ և ռետինե փանփուշտներով կրակում էր հազարավոր երիտասարդ մարդկանց վրա Ռուսթավելի պողոտայում՝ խորհրդարանի շենքի առաջ: Երկու մարդ զրկվեցին աչքից, ավելի քան 200-ը վիրավորվեցին:

Այդ ամսաթիվը նշելու համար խորհրդարանի շենքի առաջ 19:00-ին կհավաքվեն ակտիվիստներ և ընդդիմադիրներ: Սպասվում է, որ նրանց կմիանան հարյուրավոր թբիլիսցիներ:

Ակցիան լիազորված է Թբիլիսիի քաղաքապետի կողմից: Ռուսթավելի պողոտան փակ կլինի 14:00-ից:

Կազմակերպիչները հայտարարել են, որ կպահպանվեն Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության բոլոր կանոնները՝ կապված կորոնավիրուսի համավարակի հետ:

Ցույցի վայրում հատուկ նշաններ են արված, որոնք կօգնեն պահպանել երկու մետր հեռավորությունը:

Տեղում կարելի է ստանալ դիմակներ, պաշտպանիչ վահաններ և ախտահանիչ միջոցներ:

Կազմակերպիչները քաղաքացիներին կոչ են անում բողոքի ակցիայի ընթացքում գլուխները խոնարհած կանգնել:

Բողոքի ակցիա, որը Թբիլիսիում անվանում են «Գավրիլովի գիշեր». ի՞նչ, ինչո՞ւ և ինչպե՞ս տեղի ունեցավ

2019 թվականի հունիսի 20-ի առավոտյան Վրաստանում սկսվեց խաղաղ ակցիա՝ առանց որևէ նախնական կազմակերպման:

Խորհրդարանում այդ օրը բացվեց Միջազգային ուղղափառ խորհրդարանական վեհաժողովը: Շուտով պարզ դարձավ, որ դրա կազմակերպիչներից մեկը՝ ռուս պատգամավոր Սերգեյ Գավրիլովը, որոշել է անցկացնել խորհրդակցությունը՝ վրաց խոսնակի բազկաթոռին նստած:

• Ո՞վ է ռուս ուղղափառ կոմունիստը, որը Թբիլիսիում բողոքի ցույցերի պատճառ է դարձել

• Ինչ է պետք իմանալ Թբիլիսիում բողոքի շարժման մասին՝ երեք րոպեանոց տեսանյութում

• Քաղաքական ճգնաժամ Վրաստանում։ Հարվածներ օլիգարխին՝ դրսից և ներսից

• Բողոքի չորս հանրահավաք մեկ օրում։ Թե ինչպես էր ցույց անում Թբիլիսին․ ֆոտոռեպորտաժ

Շուտով մոտ հարյուր մարդ դուրս եկավ բողոքի ակցիայի Ռուսթավելի պողոտայում: Խաղաղ ցույցի մասնակիցները դիմեցին Վրաստանի կառավարությանը հարցով.

 «Ո՞վ է թույլ տվել Վրաստանի տարածքային ամբողջականությունը չճանաչող երկրի պատգամավորին նստել վրաց խոսնակի բազկաթոռին»:

Երեկոյան արդեն դա ոչ թե ցույց էր, այլ հսկայական բողոքի ակցիա, որը սփռվել էր Թբիլիսիի ողջ կենտրոնով: Ըստ տարբեր աղբյուրների՝ հավաքվել էր մինչև 20 հազար մարդ: Խորհրդարան ներխուժելու փորձեր են եղել, որոնք անվտանգությունը կասեցրել է: Անհանգստությունը և ոստիկանության հետ դիմակայությունը տևեց ողջ գիշեր:

Հունիսի 21-ի առավոտյան հատուկջոկատայինները գործի անցան և ցրեցին ցույցը՝ արցունքաբեր գազ, ջրցաններ և ռետինե փամփուշտներ օգտագործելով:

Ավելի քան 200 մարդ վիրավորվեց:

Երկուսը՝ 18-ամյա Մաքո Գոմուրին և 26-ամյա Գիորգի Սուլաշվիլին, ռետինե գնդակների հետևանքով զրկվեցին աչքից:

Գոմուրին և Սուլաշվիլին ճանաչվեցին որպես ոստիկանության գործողությունների զոհ երկարատև դատավարությունից հետո, միայն հինգ ամիս անց:

Իշխանությունները հունիսի 20-ի բողոքի ակցիան որակեցին որպես պետական հեղաշրջման փորձ: Նրանց խոսքերով՝ ցույցի ցրումը կապված էր հենց այն բանի հետ, որ ընդդիմության մի քանի ակտիվիստ ցուցարարներին կոչ էին անում ներխուժել խորհրդարանի շենք:

Բողոքի ակցիայի առաջնորդները, սակայն, ասում են, որ հիմնական նպատակը եղել է 2020 թվականի աշնանը ապահովել խորհրդարանի ազատ ընտրություններ, որը շատ կարևոր իրադարձություն է Վրաստանի քաղաքական ապագայի համար: Ընդդիմությունը կարծում է, որ դրա համար անհրաժեշտ է հրաժարվել խառը ընտրական համակարգից:

Ընդդիմությունը պահանջում է մաքուր համամասնական համակարգ՝ կուսակցական ցուցակներով, քանի որ մեծամասնական համակարգը կառավարությանը նշանակալի առավելություն է տալիս հենց սկզբից:

Հունիսի 24-ին Բիձինա Իվանիշվիլին՝ երկրի ոչ ֆորմալ ղեկավարը, իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցության նախագահը և օլիգարխը, կատարեց ցուցարարների հիմնական պահանջներից մեկը:

Նա անձամբ խոստացավ, որ կվերացվի մեծամասնական համակարգը և խորհրդարանական ընտրությունները կանցկացվեն համամասնական համակարգով:

• Ինչո՞ւ է կարևոր Վրաստանի համամասնական ընտրական համակարգի համար պայքարը

• Երաժշտություն և պարեր Թբիլիսիի բողոքի ցույցերին։ Տեսանյութ

Այդ խոստումից հինգ ամիս անց՝ 2019 թվականի նոյեմբերին, կառավարությունը աննախադեպ քայլ արեց՝ հրաժարվեց կատարել խոստումը:

Խորհրդարանում համամասնական ընտրական համակարգի անցնելու հարցի քվեարկության ժամանակ երկրի ստվերային առաջնորդ Բիձինա Իվանիշվիլիին հավատարիմ պատգամավորները բարեփոխման դեմ քվեարկեցին:

Չկատարվեց ցուցարարների ևս մեկ պահանջ՝ ազատել աշխատանքից ներքին գործերի նախարար Գիորգի Գախարիային: Դրա փոխարեն Գախարիան նշանակվեց վարչապետ:

• Ինչպե՞ս է Վրաստանի գլխավոր օլիգարխը կապված նոր վարչապետի հետ․ բոլոր մանրամասները

Դա ևս բողոքի ակցիաների նոր ալիք բարձրացրեց, որոնք շարունակվեցին 2019 թվականի ամռանը և աշնանը: Խորհրդանիշ դարձավ կարմիր ժապավենը, որը փակում էր մեկ աչքը՝ «20%» գրությամբ:

Դա միևնույն ժամանակ համերաշխության նշան էր նրանց նկատմամբ, ովքեր կորցրել էին աչքը հունիսի 21-ի գիշերը բողոքի ակցիան ցրելու ժամանակ, և հիշեցում այն մասին, որ Ռուսաստանը օկուպացրել է Վրաստանի տարածքի 20 տոկոսը:

Քաղաքացիական ակտիվիստները Իվանիշվիլիին մեղադրեցին ստախոսության և ընտրակեղծիքների մեջ: 2019 թվականի նոյեմբերին նորից մի քանի հազար մարդ դուրս եկավ փողոց:

Ընդդիմության մեծամասնությունը համախմբվեց ընտրությունները համամասնական համակարգով անցկացնելու պահանջի շուրջ: Ավելին, մի քանի պատգամավորներ լքեցին խորհրդարանական մեծամասնությունը ի նշան բողոքի, այդ թվում Թամարա Չուգոշվիլին՝ առաջին տեղակալը:

Խորհրդարանի առաջ վերսկսվեցին բողոքի ակցիաները, վրաններ տեղադրվեցին:

Նոյեմբերի 18-ին հատուկ նշանակության ուժերը իրականացրեցին ևս մեկ հատուկ գործողություն և մաքրեցին խորհրդարանի դիմացի տարածքը:

Այնուամենայնիվ, հանրահավաքները Թբիլիսիում և Վրաստանի այլ քաղաքներում չդադարեցին: Եվ միայն կորոնավիրուսի համավարակը ստիպեց ցուցարարներին դադարեցնել ակցիաները:

Քաղաքականությունը վերադարձավ Վրաստան 2020 թվականի մայիսին

Դիվանագիտական ​​կորպուսի և միջազգային կազմակերպությունների աջակցությամբ շարունակվեց երկխոսությունը Վրաստանում կառավարության և ընդդիմության միջև:

Եվ արդյունքում, 2020-ի մարտի 8-ին ԱՄՆ դեսպանատանը ստորագրվեց պատմական փոխզիջումային համաձայնագիր՝ 2020-ի խորհրդարանական ընտրությունների մոդելի վերաբերյալ:

Որոշվեց, որ ընտրությունները կանցկացվեն 120/30 մոդելիով, այսինքն ՝ 120 պատգամավոր ընտրվելու է համամասնական ցուցակով, իսկ 30-ը՝ մեծամասնականով:

Ընդդիմությունը ինչ-որ չափով փոխզիջման գնաց, քանի որ մարտի 8-ին ԱՄՆ դեսպանատանը ստորագրված համաձայնագիրը նաև նախատեսում էր ազատ արձակել չորս քաղաքական առաջնորդների և ակտիվիստների, որոնք ձերբակալվել էին տարբեր պատճառներով (Գիգի Ուգուլավա, Իրակլի Օկրուաշվիլի, Գեորգի Ռուրուա, Բեսիկ Թամլիանի).

Վրաստանում և նրա սահմաններից դուրս շատերը նրանց համարում են «քաղբանտարկյալներ»:

Իշխանությունները հերքում են քաղբանտարկյալների առկայությունը և, համապատասխանաբար, համաձայնագրում նրանց մասին դրույթը: Այնուամենայնիվ, նրանցից երեքը ազատ են արձակվել:

Շարունակում է կալանավորված մնալ 2019-ի ամառվա ցույցերի ակտիվ մասնակից, ընդդիմադիր «Մտավարի» հեռուստաալիքի հիմնադիրներից մեկը՝ Գեորգի Ռուրուան: