Վրաստանի չեզոքությունը. ինչպե՞ս է ձևավորվում ռուսամետ քաղաքական նոր նախագիծը
Վրաստանի չեզոքությունը
Դեկտեմբերի 11-12-ը Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեն այցելեց Աշխաբադ՝ մասնակցելու Թուրքմենստանի չեզոքության տարեդարձին նվիրված միջազգային ֆորումի։
Միջոցառմանը մասնակցում էին նաև ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանն ու այլ ավտորիտար առաջնորդներ։ Միջոցառման ժամանակ արված պաշտոնական լուսանկարում Կոբախիձեն կանգնած է Պուտինի կողքին։
Չեզոքության օրը նշելը Թուրքմենստանում ավանդույթ է։ Այն նշվում է ամեն տարի դեկտեմբերի 12-ին և արդեն 30 տարի՝ այն պահից ի վեր, երբ ՄԱԿ-ը երկրին չեզոքության կարգավիճակ շնորհեց։
Վրաստանում դեռևս նման տոն չկա։ Երկրի Սահմանադրության 78-րդ հոդվածի համաձայն՝ կառավարությունը պետք է անի հնարավոր ամեն ինչ ՆԱՏՕ-ին և Եվրամիությանը միանալու համար։
Այնուամենայնիվ, վերջին ամիսներին վրացական երկու քաղաքական խմբավորումներ՝ մեկը Վրաստանում, մյուսը՝ Ռուսաստանում, ակտիվորեն պահանջում են մայր օրենքից հանել այդ հոդվածը։
«Չեզոքություն» բառն ավելի ու ավելի հաճախ են հնչեցնում «Վրացական երազանքին» մոտ կանգնած փորձագետներն ու քաղաքական գործիչները։
«Չեզոք Վրաստան»
«Միացյալ չեզոք Վրաստանն» այս նարատիվի տարածմամբ զբաղվող հիմնական քաղաքական ուժերից մեկն է: Ի սկզբանե այն դիրքավորվում էր որպես սոցիալական շարժում, որպես քաղաքական կուսակցություն գրանցվել է 2025 թ․-ի դեկտեմբերի 1-ին։
Նրա հիմնադիրներից մեկն իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցության նախկին անդամ Վատո Շաքարաշվիլին է: «Վրացական երազանքի» համար սովորական պրակտիկա է ստեղծել հավատարիմների առանձին քաղաքական կուսակցություն, որն առաջ կմղի առավել արմատական, հակաարևմտյան և հակադեմոկրատական նախաձեռնությունները: Շաքարաշվիլին և այլ առաջնորդներ արդեն բարձրաձայնել են մի շարք նախաձեռնություններ, որոնք հետագայում «ընդունվել» են «Վրացական երազանքի» կողմից:
«Մենք պետք է երկիրը դուրս բերենք եվրոպական պատրանքից և աշխատենք չեզոք կարգավիճակի ուղղությամբ»,— ասված է քաղաքական կուսակցության դեկտեմբերի 9-ի հայտարարության մեջ։
Նրանց առաջին նախաձեռնություններից մեկը չեզոքություն հայտարարելու վերաբերյալ հանրաքվեի անցկացումն էր։
«Եթե մենք ցանկանում ենք պահպանել խաղաղությունը, կայունությունը և հասնել տնտեսական առաջընթացի, երկրի զարգացման և բարգավաճման, չեզոքությունը կարևոր է»,— պնդում է Շաքարաշվիլին։
Կուսակցության մեկ այլ հիմնադիր՝ Բիձինա Գիորգոբիանին, խոստացել է չեզոքությունը դարձնել 2028 թվականի խորհրդարանական ընտրությունների իր հիմնական նախընտրական խոստումներից մեկը։
Նրա խոսքով՝ չեզոքությունը կմոտեցնի Վրաստանին իր «տարածքային ամբողջականության վերականգնմանն» ու կօգնի «հարևան երկրների» հետ հարաբերություններում։
«Չեզոք Վրաստանն» իր հայտարարություններում կրկնում է Կրեմլի մի շարք քարոզչական թեզեր։
Բացի այդ, կուսակցությունն ընդդիմադիր ընտրողներին սպառնում է քրեական հետապնդումներով։
Նրանց կարծիքով՝ Եվրամիությունը «գրեթե ամբողջությամբ դեգրադացվել է», պայքարում է քրիստոնեության և ավանդույթների դեմ, ԼԳԲՏ քարոզչություն է մոլեգնել դրա ներսում, ուստի Վրաստանը պետք է հրաժարվի միությանն անդամակցելուց։
Ռուսական քարոզչությունը զգուշավոր է
Ռուսական լրատվամիջոցներն առանձնակի հետաքրքրություն չեն ցուցաբերել «Միացյալ չեզոք Վրաստանի» նկատմամբ։ Z-բլոգերների տելեգրամյան ալիքներում հայտնվել են կարճ մեկնաբանություններ։
Կրեմլամետ «ԱՊՀ երկրների ինստիտուտ» կազմակերպության նախագահ Վլադիմիր Նովիկովը պնդում է՝ «Չեզոք Վրաստանը» կփորձի ի դեմս Ռուսաստանի գտնել իր ֆինանսիստին և գործընկերոջը։
Նրա խոսքով՝ այս կուսակցությունը «պարզապես իշխող թիմի [«Վրացական երազանք»] գործիքն է՝ Եվրամիությանը և ՆԱՏՕ-ին շանտաժի ենթարկելու համար»։
«Дежурный по Закавказью» տելեգրամյան ալիքը նույն պնդումն է անում՝ կուսակցությունն անվանելով Արևմուտքի վրա «ճնշման գործիք»։
Կրեմլամետ մեկ այլ կազմակերպություն՝ Քաղաքական տեխնոլոգիաների կենտրոնը, զգուշավոր լավատեսությամբ ողջունում է «Չեզոք Վրաստան» կուսակցությանը։
«Չի բացառվում, որ Վատո Շաքարիշվիլին հաջողության հասնի։ Սակայն գործնականում չեզոքության իրականացումը տեղի չի ունենա այնքան պարզ, որքան կարող է թվալ որոշ մարդկանց»,— գրում է կազմակերպությունը։
Քարոզչության սիրելին
Կրեմլամետ լրատվամիջոցներն արդեն ընտրել են իրենց սիրելի վրացական կուսակցությունը։ Դա գործարար Մամուկա Պիպիայի գլխավորած «Համերաշխություն հանուն խաղաղության» կուսակցությունն է։
Պիպիան հաճախ է հայտնվում Ռուսաստանի գլխավոր հեռուստատեսային քարոզիչ Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդման եթերում։
Նոյեմբերի 20-ին Պիպիան հանդես եկավ առաջարկով, որ Վրաստանը պետք է միութենական պետություն ստեղծի Ռուսաստանի հետ՝ այնպես, ինչպես Բելառուսը։
Նրա խոսքով՝ Վրաստանը «կանգնած է ընտրության առաջ՝ շարունակե՞լ իր առճակատումը Ռուսաստանի հետ, թե՞ վերականգնել պատմական կապերը»։
Պիպիան նշել էր, որ «իրական անկախության» հասնելու համար Վրաստանը «պետք է փոխի քաղաքական էլիտան» և «հաղթահարի Արևմուտքի շահերը սպասարկող հինգերորդ շարասյան ազդեցությունը»։
Սոլովյովն աջակցել էր հյուրին՝ հայտարարելով, որ ժամանակն է, որ Թբիլիսին և Մոսկվան սկսեն իրենց հարաբերությունները «մաքուր էջից»։
Պիպիան հաճախ է անում հայտարարություններ, որոնք դուր են գալիս Կրեմլին։
Վերջերս նա աջակցություն էր հայտնել Մոսկվայի առաջարկին, այն է՝ ռուս-վրացական երկխոսությունը Շվեյցարիայի Ժնև քաղաքից տեղափոխել Բելառուսի մայրաքաղաք Մինսկ։
«Միացյալ չեզոք Վրաստանի» և նրա նախաձեռնության մասին դեռևս չեն խոսել ո՛չ Կրեմլի հեռուստաալիքները, ո՛չ էլ նրանց հիմնական քարոզիչները։
Եվ, չնայած ենթադրյալ գաղափարական կոնսենսուսին, Մամուկա Պիպիայի և նրա կուսակցության Telegram ալիքներով նույնպես դրանց մասին ոչինչ չի ասվել։
«Վրացական երազանքի» ռուսամետ արբանյակը
«Միացյալ չեզոք Վրաստան» հասարակական շարժումը, հիմնադրվել է 2024 թ․-ի հուլիսին։
Ի սկզբանե շարժման անդամները հայտարարեցին, որ Թբիլիսին պետք է հրաժարվի անվերապահ կերպով Եվրամիությանն անդամակցելուց, և որ երկրի Սահմանադրությունից պետք է հանվի 78-րդ հոդվածը, որը սահմանում է ԵՄ-ին և ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու ձգտումը։
Շարժումն ու դրա անդամներն արդեն իսկ առաջ են քաշել մի շարք նախաձեռնություններ, որոնք հետագայում հաշվի են առնվել «Վրացական երազանքի» կողմից։
Օրինակ՝ 2025 թ․-ի օգոստոսին դատարանը սառեցրել է 7 ոչ կառավարական կազմակերպությունների հաշիվները։ Դատախազությունը նրանց մեղադրում է «սաբոտաժի» և 2024 թ․-ի նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին պետական հեղաշրջում կազմակերպելու փորձի մեջ։
Հետաքննությունը սկսվել է «Միացյալ չեզոք Վրաստանի» հայտարարության հիման վրա, որի համաձայն՝ այդ ՀԿ-ները «գործակալական ցանցի» մաս են կազմում և պետք է պատասխանատվության ենթարկվեն «սաբոտաժի» համար։
Այդ նույն հայտարարությունը հիմք է հանդիսացել նաև ընդդիմադիր քաղաքական գործիչների նկատմամբ հետաքննության համար։
Ավելի վաղ՝ 2023 թվականին, Վատո Շաքարաշվիլին պահանջել էր արգելել գոյություն չունեցող «ԼԳԲՏ քարոզչությունը», ինչն էլ «Վրացական երազանք» կուսակցությունն արեց 2024 թ․-ի սեպտեմբերին։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube
Վրաստանի չեզոքությունը
