«ՀՀ-ԵՄ գործընկերության նոր էջ»․ Բրյուսելում ռազմավարական օրակարգ է հաստատվել
ՀՀ-ԵՄ գործընկերության նոր օրակարգի հաստատում
Հայաստանն ու Եվրամիությունը հաստատել են համագործակցության նոր՝ ՀՀ-ԵՄ գործընկերության ռազմավարական օրակարգը։ Բրյուսելում կազմակերպված ՀՀ-ԵՄ գործընկերության խորհրդի 6-րդ հանդիպման արդյունքներով փաստաթուղթը ստորագրել են ՀՀ-ի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանն ու ԵՄ արտաքին գործերի և անվտանգության քաղաքականության հարցերով բարձր հանձնակատար Կայա Կալասը։
Նոր օրակարգ կոչվող փաստաթուղթը միջազգային պայմանագիր չէ։ Այն ավելի քան 70 էջից բաղկացած փաստաթուղթ է, որով կողմերն, ըստ էության, ամրագրել են իրենց քաղաքական հանձնառությունները։
«Այսօրվա հանդիպման ուղերձը շատ կարևոր է՝ ՀՀ-ԵՄ համագործակցությունը մտնում է նոր փուլ։ Մենք ունենք համընդհանուր տեսլական մեր քաղաքացիների համար»,- մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը։
Նրա դիտարկմամբ՝ նոր օրակարգի հաստատմամբ Եվրամիության հետ գործակցությունը բարձրացվել է ռազմավարական մակարդակի, սակայն դա դեռ «Հայաստանի հավակնությունների վերջը չէ»․ երկր խորհրդարանը ԵՄ անդամակցության մասին օրենք է ընդունել։ Միրզոյանը նաև հայտնել է, որ հաջորդ տարվա մայիսին կանցկացվի ՀՀ-ԵՄ առաջին գագաթնաժողովը։
ԵՄ արտաքին գործերի և անվտանգության քաղաքականության հարցերով բարձր հանձնակատար Կայա Կալասը նշել է, որ նոր օրակարգը ենթադրում է աշխատանք տնտեսության, անվտանգության և պաշտպանության ոլորտներում, վիզաների ազատականացման գործընթացի հետ կապված և ոչ միայն։
Ընդգծել է՝ երկրի դիմակայունությանն աջակցելու համար տրամադրելու են 15 մլն եվրո։ Այդ գումարն ուղղվելու է մի շարք նախաձեռնությունների՝ ականազերծման գծով վերապատրաստում, սարքավորումների տրամադրում, հակազդեցություն ՌԴ-ի և դրա պրոքսիների և ապատեղեկատվական արշավներին։
«Մարտահրավերների առաջ մենակ չեք, պատրաստ ենք ակտիվորեն աջակցել»,- հայտարարել է Կալասը։
Երևանն ու Բրյուսելը գործընկերության նոր օրակարգի ուղղությամբ աշխատանքների մեկնարկի մասին հայտնել էին 2024 թ․-ի տարեսկզբին՝ նշելով, որ գործակցության բոլոր հարթությունների համար սահմանելու են ավելի հավակնոտ առաջնահերթություններ: Օրակարգի շուրջ բանակցություններն ավարտելու մասին այս տարվա հունիսին հայտարարել էր Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը։ Նա նշել էր, որ գործ ունենք «հավակնոտ» փաստաթղթի հետ, որն ավելի է խորացնելու ՀՀ-ԵՄ երկկողմ գործակցությունը։
- Հստակեցվում է ՀՀ-ի մասնակցության շրջանակը ԵՄ ճգնաժամային կառավարման գործողություններին
- Մարթա Կոս. «Վրաստանի մասին զեկույցն ամենավատն է ԵՄ ընդլայնման ողջ պատմության մեջ»
- ՀՀ-ում Եվրամիության ներդրումները կհասցվեն 2.5 միլիարդ եվրոյի․ եռակողմ հանդիպում Բրյուսելում
Ի՞նչ է հայտնի նոր օրակարգի մասին․ մանրամասներ
Նիստի մեկնարկից առաջ Բրյուսելում հայ լրագրողների հետ հանդիպել է ԵՄ ընդլայնման քաղաքականության հարցերով բարձր հանձնակատար Մարթա Կոսը։ Նա նշել է, որ ռազմավարական գործընկերության նոր օրակարգը լինելու է «գործողությունների պլան, ճանապարհային քարտեզ, թե ինչ կարող ենք մենք անել»։
Կոսի փոխանցմամբ այդ օրակարգում կան 3 կարևոր հենասյուներ։ Դրանք են՝
- համագործակցություն պաշտպանության և անվտանգության ոլորտում,
- ոլորտային համագործակցություն (օրինակ՝ տնտեսության դիվերսիֆիկացիա, ներդրումներ),
- վիզաների ազատականացում։
Խոսելով անվտանգային և պաշտպանական համագործակցության ամրապնդման մասին՝ Կոսը նկատել է, որ այն չի սահմանափակվում ավանդական պաշտպանությամբ, ներառում է նաև պայքար ապատեղեկատվության և օտարերկրյա տեղեկատվական մանիպուլյացիաների ու միջամտության դեմ:
Ասում է՝ Եվրամիությունն աջակցելու է ՀՀ-ին 2026 թ․-ին կայանալիք խորհրդարանական ընտրություններին ընդառաջ հնարավոր հիբրիդային սպառնալիքներին, կիբեռհարձակումներին դիմակայելու հարցում։ Օրինակ է բերել Մոլդովան, որտեղ «Ռուսաստանը փորձել է ապատեղեկատվության ակտիվ տարածման, կիբեռհարձակումների միջոցով միջամտել խորհրդարանական ընտրություններին»։
«Եվրամիությունը պատրաստ է 12 միլիոն եվրո հատկացնել՝ օգնելու Հայաստանին արդյունավետ պայքար մղել նմանատիպ հիդրիդային հարձակումների դեմ»,- հայտարարել է նա։
ԵՄ բարձր հանձնակատարի խոսքով՝ ֆինանսական աջակցությունը նախատեսված է լինելու ոչ միայն ՀՀ կառավարության, այլև քաղհասարակության ու ԶԼՄ-ների համար, որոնց դերը նույնպես շատ կարևոր է հիբրիդային սպառնալիքների դեմ արդյունավետ պայքարի համար։
Հանձնակատար Մարթա Կոսն անդրադարձել է նաև այլ թեմաների, մասնավորապես`
- վիզաների ազատականացմանը․ «Գործընթացը կարող է տևել տարիներ։ Վիզաների ազատականացումը չի նշանակում միայն ճամփորդության թույլտվություն։ Մենք պետք է վստահ լինենք, որ Հայաստանը կկարողանա վերահսկել սահմանները, փոխանակել տվյալներ և փաստաթղթեր»։
- «Կովկասյան էլեկտրահաղորդման ցանց» նախագծի շրջանակներում ՀՀ-ին աջակցելուն․ «Սա 500 միլիոն եվրոյի ներդրում է ձեր [Հայաստանի] էլեկտրացանցը վրացական ցանցի հետ միացնելու համար։ Եվ մենք արդեն աշխատում ենք Հայաստան-Թուրքիա էլեկտրացանցի վրա: Ինչո՞ւ։ Որպեսզի դուք ավելի ու ավելի քիչ կախված լինեք Ռուսաստանից ստացվող էներգիայից»։
- հայկական ավիաընկերությունների՝ ԵՄ ավիացիոն սև ցուցակում գտնվելու հարցին․ «Սա տեխնիկական գործընթաց է։ Այն ոչ մի կապ չունի քաղաքական հարաբերությունների հետ, մենք պարզապես ուզում ենք վստահ լինել, որ անվտանգության գծով ամեն ինչ կարգին կլինի»։
- Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության հաստատմանը․ «Սա շատ ավելին է, քան պարզապես խաղաղությունը երկու երկրների միջև։ Դա տարածաշրջանային խաղաղության մասին է: Այդ իսկ պատճառով ես շատ դրական եմ տրամադրված»,- նկատել է նա՝ վերջնական խաղաղության հաստատման հարցում կարևորելով նաև Թուրքիայի դերը։
Քննարկումներ փոխկապակցվածության կամ TRIPP-ի շուրջ
Հայաստանի ԱԳՆ փոխանցմամբ՝ Միրզոյան-Կալաս քննարկումների օրակարգում են եղել ոչ միայն ՀՀ-ԵՄ գործընկերության խորացման հարցերը, այլև տարածաշրջանային թեմաներ, այդ թվում՝ «փոխկապակցվածության խթանումը»։
Ասուլիսի ընթացքում Հայաստանի արտգործնախարարը նշել է, որ խոսել են տարածաշրջանի ապաշրջափակման ավելի մեծ հնարավորությունների մասին, քննարկել TRIPP-ի իրականացման ուղղությամբ աշխատանքները։
«Լրացուցիչ պոտենցիալ քայլերը, այդ թվում՝ ՀՀ-Թուրքիա սահմանի բացումը, ենթակառուցվածքային մեծ ծրագրերի իրականացումը կարող են զգալիորեն փոփոխել ողջ տարածաշրջանի տնտեսական և քաղաքական ճարտարապետությունը»,- հայտարարել է Միրզոյանը։
ԵՄ ընդլայնման քաղաքականության հարցերով հանձնակատար Մարթա Կոսը շեշտել է՝ ՀՀ-ն կենտրոնական դերակատարում ունի ներառական տարածաշրջանային կապակցվածության օրակարգում։
«Հարավային Կովկասում շատ բան կարող ենք անել կապակցվածության օրակարգով։ Բայց դա հնարավոր է միայն ՀՀ-Ադրբեջանի միջև խաղաղության շնորհիվ»,- հայտարարել է Կոսը։
Հանձնակատարի խոսքով՝ TRIPP-ը այդ կապակցվածության մի մասն է միայն։ Ասում է՝ քննարկումներ են ընթանում նաև քառակողմ՝ ՀՀ-Ադրբեջան-Թուրքիա-Եվրոպա խմբի շուրջ։ Այլ մանրամասներ, սակայն, չի հայտնել։
«ԵՄ-ն այստեղ է՝ օգնելու իրականացնել խաղաղության համաձայնագիրն ու Հայաստանին աջակցելու իրագործել «Խաղաղության խաչմերուկ» ծրագիրը»,- հայտարարել է նա։
«Կանաչ լույս» է պետք»․ Հայաստանի եվրաինտեգրման հեռանկարի մասին
Հայ լրագրողները առանձին հանդիպման ընթացքում Մարթա Կոսից հետաքրքրվել են՝ ինչպես են ԵՄ-ում գնահատում Եվրամիությանն անդամակցության գործընթաց սկսելու մասին ՀՀ խորհրդարանի ընդունած օրենքը։
«Այս որոշումը մենք գնահատում ենք որպես շատ քաջալերող։ Դա Հայաստանի ժողովրդի կամքի արտահայտությունն է: Գործընթացը սկսելու նպատակով Հայաստանը պետք է դիմի թեկնածուի կարգավիճակի համար, ինչը դեռ չի արվել։ Եվ, իհարկե, անդամ պետությունները պետք է «կանաչ լույս» տան»,- պատասխանել է հանձնակատարը։
Կոսի գնահատմամբ՝ եթե նույնիսկ դա տեղի չունենա, «ինչ էլ, որ անենք հիմա, կարող է նպաստել եվրոպական ապագային, դա միայն անդամակցության մասին չէ»։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube
ՀՀ-ԵՄ գործընկերության նոր օրակարգի հաստատում
