Հարկային մուտքերը Հայաստանում զգալիորեն աճել են. տնտեսագետը՝ պատճառների մասին
Հարկային մուտքերի ավելացում Հայաստանում
Հայաստանում արձանագրվել է հարկային մուտքերի ավելացում: Պետական եկամուտների կոմիտեից հայտնում են, 2025 թվականի հուլիսին հարկային մուտքերը զգալիորեն աճել են նախորդ տարվա հուլիսի համեմատ:
«2025 թ.-ի հուլիսին ՊԵԿ-ը հարկ վճարողների հետ ապահովել է 218.6 մլրդ դրամ հարկային եկամուտների և պետական տուրքերի մուտք բյուջե, ինչը նախորդ տարվա հուլիսից ավել է 33.5 մլրդ դրամով, կամ 18.1%-ով»,- տեղեկացրել է Պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահ Էդուարդ Հակոբյանը:
Նման աճ է նկատվում նաև այս տարվա առաջին վեց ամիսների կտրվածքով։ Տնտեսագետ Արմեն Քթոյանը «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում նշել է՝ տոկոսային առումով առկա է վճարված հարկերի նորմալ աճ, որը բխում է Հայաստանի տնտեսական աճի ցուցանիշից:
«Հավաքագրված հարկերի մեկամյա կտրվածքով աճը ներառում է գնաճի, տնտեսական ակտիվության, գործարար ակտիվության, ինչպես նաև չգրանցված տնտեսության ծավալի կրճատման էֆեկտների հանրագումարը»,- շեշտել է նա:
ՊԵԿ հաղորդած տվյալները, փորձագիտական կարծիք
- «ՌԴ-ն փորձում է խեղդել Հայաստանի տնտեսությունը Վրաստանի ձեռքերով»․ կարծիք
- «Խնդիրը Վրաստանի հետ է և գուցե քաղաքական». կարծիք՝ ՀՀ-ից կոնյակի արտահանման մասին
- Ներկրվող գյուղմթերքը հաճախ ավելի էժան է, քան Հայաստանում արտադրվողը. պատճառները
Ո՞ր ընկերություններն են ՀՀ-ի խոշոր հարկատուները
Պետական եկամուտների կոմիտեն հրապարակել է վիճակագրական տվյալներ 2025 թ. հունվար-հունիս ժամանակահատվածում երկրի 1000 խոշոր հարկատուների վերաբերյալ: Առաջատար տասնյակը հետևյալն է՝
- ՄՈԲԱՅԼ ՍԵՆԹՐ ԱՐԹ,
- ԳՐԱՆԴ ՏՈԲԱԿՈ,
- ԳԱԶՊՐՈՄ ԱՐՄԵՆԻԱ,
- ԱՐԴՇԻՆԲԱՆԿ,
- ԱՄԵՐԻԱԲԱՆԿ,
- ԶԱՆԳԵԶՈՒՐԻ ՊՂՆՁԱՄՈԼԻԲԴԵՆԱՅԻՆ ԿՈՄԲԻՆԱՏ,
- ՍԻ ՓԻ ԷՍ ԷՆԵՐՋԻ ԳՐՈՒՊ,
- ԻՆՏԵՐՆԵՅՇՆԼ ՄԱՍԻՍ ՏԱԲԱԿ,
- ՓՐԻԹԻ ՈՒԵՅ,
- ԴԻՋԻԹԵՅՆ:
«1000 խոշոր հարկ վճարողների կողմից 2025 թ.-ի հունվար-հունիս ամիսների ընթացքում պետական բյուջե ընդհանուր առմամբ վճարվել է ավելի քան 986 միլիարդ 71 միլիոն դրամ, նախորդ տարվա նույն ցուցանիշը կազմել է 900 միլիարդ 401 միլիոն դրամ, ավելի է հավաքագրվել 85 միլիարդ 670 միլիոն դրամ»,- տեղեկացրել են կառույցից:
Մեկնաբանություն
Տնտեսագետ Արմեն Քթոյանն անդրադարձել է 1000 խոշոր հարկատուների ցանկի առաջին տասնյակին: Ցանկի առաջին հորիզոնականում գտնվող «Մոբայլ Սենթր Արթ» ընկերությունը 2025 թ.-ի առաջին կեսում 32 մլրդ 919 մլն 577 հազար դրամի հարկային պարտավորություն է կատարել.
«Ամենավերին հորիզոնականում «Մոբայլ Սենթր Արթ» ընկերության հայտնվելը պայմանավորված է այն գործոնով, որ տվյալ կազմակերպությունը ՀՀ-ից բջջային հեռախոսներ է վերաարտահանում Ռուսաստան, ինչն էլ հանգեցրել է նրա տնտեսական ցուցանիշների աճին»:
Կարծում է՝ յուրաքանչյուր ընկերության պարագայում կան որոշակի կոնյուկտուրային փոփոխություններ, որոնք նպաստել են դրանց եկամուտների աճին, հետևաբար՝ նաև վճարված հարկերի ավելացմանը:
«Օրինակ՝ երկրորդ տեղում գտնվող «Գրանդ Տոբակո»-ն 30 տոկոսով ավելացրել է վճարված հարկերի ծավալը, որը գերազանցել է 30 միլիարդ դրամը: Հաշվետու ժամանակահատվածում ոլորտն աճել է մոտ 70 տոկոսով, իսկ «Գրանդ Տոբակո»-ն թռիչքային աճ ունի: Նմանապես շուրջ 11.4 մլրդ հարկային վճարումներով 8-րդ տեղում է «Ինտերնեյշնլ Մասիս Տաբակ» ընկերությունը»,- մանրամասնել է Քթոյանը:
Տնտեսագետի փոխանցմամբ՝ «Արդշինբանկ»-ը գրեթե քառապատկել է վճարած հարկի ծավալը՝ հասցնելով մոտ 27.9 միլիարդ դրամի: Ասում է՝ այս բանկը գեներացրել է ՀՀ-ի ամբողջ բանկային համակարգի շահույթի 30 տոկոսը և պահպանում է իր դիրքը:
Քթոյանի խոսքով՝ «Արդշինբանկ»-ը ժամանակին շատ արդյունավետ է օգտագործել Հայաստանում ռուսաստանցի ռելոկանտների հաստատվելու հանգամանքը.
«Ներգրավելով ոչ տոկոսային եկամուտներ, այսօր ունի չբաշխված շահույթի նշանակալի ծավալ, որը հնարավորություն է տալիս նպաստավոր դիրքերից հանդես գալ տարբեր ուղղություններով: Օրինակ՝ փորձել ներգրավել առավել մրցունակ կադրերի, ավելի մրցակցային դիրքերով ներկայանալ վարկային և ավանդային շուկաներում»:
Խոշոր հարկ վճարողների առաջատարների տասնյակը եզրափակում է թվային ծառայությունների մատուցմամբ զբաղվող «Դիջիթեյն» ընկերությունը: Արմեն Քթոյանի փոխանցմամբ՝ ընկերության վճարած հարկերի ծավալն աճել է 5 մլրդ դրամով:
«Տասնյակում որևէ ընկերության հայտնվելը կամ դիրքի փոփոխությունը կարող է պայմանավորված լինել տվյալ բիզնեսի կամ ոլորտի առանձնահատկություններով, հայաստանյան բիզնեսի կառուցվածքային որոշակի փոփոխություններով, աշխարհաքաղաքական պրոցեսներով: Ընդհանուր առմամբ, խոշոր հարկատուների ցանկն արտացոլում է ՀՀ-ի տնտեսությունում առկա պատկերը»,- արձանագրել է նա:
Խոսելով երկրի տնտեսությունը դիվերսիֆիկացնելու անհրաժեշտության մասին՝ Քթոյանն արձանագրել է՝ դա բավականին բարդ գործընթաց է:
«Արտահանելը միայն ապրանքը տարբեր շուկաներ հասցնելը չէ։ Պետք է ձգտել նաև ավելի մրցունակ տնտեսություն ձևավորել, խթանել արտադրության արդիականացումը և ստեղծել այնպիսի արտադրանք, որն ավելի կհեշտացնի նոր շուկաների յուրացումը»:
Տնտեսագետի գնահատմամբ՝ պետք է իրականացնել համալիր գործողություններ, որոնք միտված կլինեն ենթակառուցվածքների արդիականացմանը, ինստիտուտների բարեփոխմանն ու տեխնոլոգիական վերազինմանը:
Ըստ նրա՝ որոշակի առաջընթաց կա տեխնոլոգիական վերազինման ուղղությամբ, բայց այն «թռիչքային չէ. դեռևս մնում են թվայնացման խնդիրներ ունեցող ոլորտներ»: Վստահ է՝ միայն վերոնշյալ համալիր գործողությունների իրականացման պարագայում է հնարավոր ակնկալել, որ Հայաստանի արտաքին տնտեսական գործունեության կառուցվածքը անշեղորեն կզարգանա ցանկալի ուղղությամբ:
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube
Հարկային մուտքերի ավելացում Հայաստանում
