Կուբդարի, կլանի ղեկավարի աթոռը, աֆրիկական օրորոցային Չուբերիում
Չուբերի բնակավայրը, որը Սվանեթիում է, իրոք մեծ չէ: Դա փոքր, խաղաղ բնակավայր է, որում ապրում է մոտ 1000 մարդ: Մեծ մասը սվաններ են: Սվանները վրացական ազգագրական խումբ են՝ իրենց լեզվով, ավանդույթներով և մշակույթով: Տեղի բնակիչներն ունեն իրենց ավանդույթները (լեզուն, խոհանոցը, ժողովրդական երգերը և այլն): Նրանց մեծ մասը փոքր տնտեսություններ ունի, նրանք հիմնականում հողագործությամբ և անասնաբուծությամբ են զբաղվում:
Չուբերին հիասքանչ է: Բնակավայրը «թաքնված է» Նենսկրա գետի կիրճում և շրջապատված է հսկայական սարերով: Չնայած նրան, որ Սվանեթին Վրաստանի հիմնական զբոսաշրջային գոտիներից մեկն է, հենց այս մասում զբոսաշրջիկների հոսք չկա: Մեսթիի շրջանում, որին պատկանում է Չուբերին, ավելի քիչ զբոսաշրջիկներ կան, քան Սվանեթիի մյուս մասերում:
Տեղացիները որոշել են փոխել իրավիճակն ու Նենսկրայի կիրճը զբոսաշրջիկների համար ավելի գրավիչ դարձնել:
Անցած հանգստյան օրերին նրանք տարբեր երկրներից եկած կամավորների հետ միասին փառատոն են անցկացրել, որը կոչված է սվանների ժառանգությունն ավելի հայտնի դարձնելուն և դեպի Նենսկրայի կիրճ զբոսաշրջիկների թիվն ավելացնելուն:
Նենսկրայի կիրճ՝ տեսարան Չուբերիից
Փառատոնից մեկ շաբաթ առաջ կամավորներն ու տեղի բնակիչները սկսել են նախապատրաստական աշխատանքները. էլեկտրիֆիկացրել են միջոցառման անցկացման վայրը, բեմ, զուգարաններ են հավաքել, կարգի են բերել գետի վրայով անցնող հին կամուրջը: Այդ ամենը տեղացիներին պետք կգա փառատոնից հետո էլ:
Նախապատրաստական աշխատանքներ, որոնց մասնակցում են տեղի բնակիչները:
Նենսկրա գետի վրայով անցնող կամուրջը կարգի է բերվել, դրա վրա լուսավորություն է քաշվել: Վերջում ձևավորմանը երեխաներ են միացել:
Փառատոնի անցկացման տարածքում հյուրընկալվել են տարբեր «բնակիչներ»:
Ողջույնի գրառումները կատարվել են երեք լեզվով (անգլերեն, վրացերեն և սվաներեն):
We are Svaneti. այսպես է կոչվում փառատոնը, որը կայացել է Չուբերիում հունիսի 15-17-ը: Այն այցելել են 13 երկրների ներկայացուցիչներ: Բուլղարիայից, ԱՄՆ-ից, Նիգերիայից, Եգիպտոսից և այլ երկրներից եկած զբոսաշրջիկները բացառիկ հնարավորություն են ստացել ծանոթանալու սվանական մշակույթին:
Չուբերիի բնակիչների համար միջոցառումը Սվանեթիի այլ բնակավայրերում ապրող ընկերների և հարազատների առիթ էր. առօրյա գործերը շատ ժամանակ են խլում, և հաճախ հանդիպելու հնարավորություն չկա:
Նրանք հանդիպել են, զրուցել, երգեր երգել, միասին կուբդարի կերել: Մի խոսքով, ուրախ էին իրար տեսնել:
Փառատոնի հյուրերը քնում էին վրաններում, թարմ կուբդարի ուտում, իսկ երեկոյան տեղի բնակիչների հետ զվարճանում էին, ժողովրդական երգեր երգում և պարում: Նրանք իրենց հիացմունքը չէին թաքցնում, որ մի քանի օրով Չուբերիի կյանքի մի մասն են դարձել:
Կազմակերպիչների միջազգային խմբի ներկայացուցիչներ Կլարան՝ Չեխիայից և Ռոզան՝ Իսպանիայից:
Կուբդարին սվանական ուտեստ է: Դա մսով կարկանդակի տեսակ է: Փառատոնի օրերին հյուրերը կարող էին կուբդարի ճաշակել, որոնք պատրաստված էին Չուբերիի և Խայիշիի տնեսուհիների կողմից:.
Ավանդական սվանական կերակուր, որը պատրաստված է տեղացիների կողմից. Նենսկրայից բռնած ձուկը խորովում էր մանղալի վրա կամ աղ դրվում: Ձուկ կարելի էր ուտել երեկոյան խարույկի մոտ վրացական երգերի ներքո՝ տղեմալիով և օղով:
Համեղագույն սննդի հետ մեկտեղ տեղացիները «հյուրասիրում էին» երգեր ու պարեր: Փառատոնի հյուրերը կարող էին նաև հիանալ և ձեռք բերել ժողովրդական վարպետության նմուշներ:
Նկարիչ Օրեստ Ցինդելիանին Չուբերիից: Փառատոնին նա ներկայացրել է Սվանի կլանի ղեկավարի աթոռը: Այսպիսի աթոռներ կան յուրաքանչյուր սվանական ընտանիքում:
Լիլեն (աջից չորրորդը) նկարչության ուսուցչուհի է: Նա աշխատում է Չուբերիի դպրոցում: Դասերից հետո նկարչության խմբակ է ղեկավարում, որտեղ սովորեցնում են ժողովրդական արհեստի առարկաներ պատրաստել: Նրա աշակերտները փառատոնին գեղեցկագույն աշխատանքներ էին ներկայացրել:
Նենսկրայի թիմի ներկայացումը ոչ ոքի անտարբեր չթողեց:
Ներկայացումից առաջ բոլորը շատ էին հուզվում:
Սակայն արդյունքում ամեն ինչ բարեհաջող ավարտվեց, և հանդիսատեսը գոհ էր:
Փառատոնի շրջանակում մի քանի «վորքշոփ» անցկացվեց: Օրինակ, հյուրերն իրենց ձեռքով կարող էին ինչ-որ առարկաներ պատրաստել, կիթառ նվագելու դասեր լսել կամ ձկնորսություն անել Նենսկրա գետում:
Չուբերիում անցկացվել են նաև աֆրիկյան երգերի դասեր: Այն վարել է նիգերիացի երաժիշտ Տուլուն: Նա փառատոնի հյուրերին աֆրիկյան երգեր էր սովորեցնում, իսկ հետո աշակերտների հետ միասին կատարում դրանք բեմում:
Պղպջակներ անելը միշտ ուրախ գործ է:
Տեղի երեխաները զբոսաշրջիկներին սովորեցնում են ձուկ որսալ:
«Վորքշոփերը» շատ գաղտնի արտիստների և դերասանների բացահայտեցին:
Դեռահասներն ինքնաշեն տրանսպորտային միջոց ներկայացրին:
«Փառատոնը ցույց տվեց, թե որքան կարևոր է պահել և պահպանել այս գյուղերի ավանդույթները: Եթե Վերին Սվանեթիի այս մարգարիտն ապագայում էլ շարունակի անհրաժեշտ աջակցություն ստանալ և զարգանալ, ապա այն կվերածվի Վրաստանի ամենահետաքրքիր զբոսաշրջային օբյեկտներից մեկը», — հայտարարել է Լենին փառատոնի մանրամասներին վերաբերող մանրամասների մասին զրույցում: Նա եկել էր ԱՄՆ-ից և Չուբերիում ներկայացրեց «Սլեքլայնը»: Դա յուրօրինակ ատրակցիոն է, որը դարձավ փառատոնի գլխավոր զվարճանքներից մեկը:
Գարի Չվիմիանին տեղացի ակտիվիստ է: Նա գյուղի ձյուդոյի դպրոցի տնօրենն է: Մանուկ հասակում ապրել է Աբխազիայում, սակայն հաճախ է բաց թողել դասերը՝ մեկնելով Չուբերի: Այսօր նա ապրում է իր սիրած վայրում, աշխատում դրա անվան տարածման համար և տեղացիներին պաշտպանելու համար մասնակցում տարբեր միջոցառումների:
«Այս փառատոնը մեծ նշանակություն ունի ոչ միայն ինձ համար, այլ նաև ողջ բնակավայրի, քանի որ տարբեր երկրներից եկած մարդիկ տեսան Սվանեթին, Չուբերին: Մենք շատ ընկերներ ձեռք բերեցինք, և դա փառատոնի գլխավոր արդյունքն է», — ասում է Լիկան:
Չուբերիի բնակիչներն ու հյուրերը հույս ունեն, որ «We are Svaneti!» փառատոնը միակը չի լինի, և արդեն հաջորդ ամառվա պլաններ են կազմում: