ოცნება მაცივარზე და დედაზე დარდი - როგორ ცხოვრობენ აფხაზეთში სოციალურად დაუცველი ბავშვები

სოციალური მუშაკები და უფლებადამცველები ჰყვებიან, რა პრობლემებს აწყდებიან აფხაზეთში ბავშვები, რომლებიც მოკლებნულნი არიან სათანადო მზრუნველობას და რას აკეთებს სახელმწიფო მათი ცხოვრების გასაუმჯობესებლად.

ბავშვები, რომელთა მშობლებს არ შეუძლიათ ან არ სურთ მათზე ზრუნვა, აგრძელებენ ცხოვრებას ოჯახებში, რადგან წასასვლელი არსად აქვთ - აფხაზეთში არ არსებობს ბავშვთა სახლები და სკოლა-ინტერნატები.
ექსპერტები ასეთ დაწესებულებებს ბავშვების განვითარებისთვის საზიანოდ მიიჩნევენ, თუმცა თანხმდებიან, რომ მათი ზრუნვისთვის სხვა გამოსავალი უნდა მოიძებნოს. შესაძლოა, აფხაზეთში მალე გამოჩნდეს სპეციალური თავშესაფრების მსგავსი კრიზისული ცენტრები, რომლებიც სახელმწიფო ბალანსზე იქნება და სადაც რთული ოჯახების მქონე ბავშვები ცოტა ხნით მაინც შეძლებენ „მოიცადონ“.

ჯერჯერობით,ასეთ ბავშვებზე მხოლოდ სოციალური მხარდაჭერის სახელმწიფო სამსახური ზრუნავს და ეს ზრუნვა გამოხატება საზოგადოებრივ საქველმოქმედო ორგანიზაცია "პანორამას" ბავშვთა ცენტრში გაგზავნაში, სადაც ბავშვებთან მუშაობენ ფსიქოლოგები, მასწავლებლები, არტთერაპევტები და მეტყველების პედაგოგები.

აქ მოგიყვებით სამ ამბავს ამ ცენტრის ბენეფიციარების შესახებ:

მაქსი

საოცნებო ოთახი ნათელი აღმოჩნდა, მრავალი განსხვავებული ნივთით. მაგრამ ყველაზე მოულოდნელი დეტალი იყო მაცივარი.

თავიდან, როცა ცენტრში მოვიდა, 10 წლის მაქსი გაუბედავად იდგა ზღურბლთან და შენობაში შესვლას ვერ ბედავდა. დღეს კი, ერთი თვის თავზე, ის თამამად აღებს ცენტრის კარებს და ყველას ხმამაღლა და მხიარულად ესალმება.

მაქსი დედამ 19 წლის ასაკში გააჩინა. მამას არც იცნობს. დედას ალკოჰოლიზმის პრობლემები აქვს, პოლიციაშია რეგისტრირებული. ბავშვი დროის უმეტეს ნაწილს ბებიასთან და ბაბუასთან ატარებს. პირველ შეხვედრაზე მაქსმა სოციალურ მუშაკებს უთხრა, რომ ორი დღის განმავლობაში მხოლოდ ვაფლს ჭამდა. ბავშვმა რამდენიმე სკოლა გამოიცვალა და მესამე წელია პირველი კლასის პროგრამას გადის.

ერთ დღეს, არტთერაპიის გაკვეთილზე, დროებითი ყოფნის ცენტრში, ფსიქოლოგმა ბავშვებს სთხოვა დაეხატათ ოთახი, რომელზეც ისინი ოცნებობენ. მაქსის საოცნებო ოთახი ფერადი და ნათელი აღმოჩნდა, ბევრი განსხვავებული ნივთით. მაგრამ ყველაზე მოულოდნელი დეტალი იყო მაცივარი.

მაქსის ერთ-ერთი ნახატი მის მიერ პანორამა ცენტრში

ცენტრის შესახებ

2020 წელს სოხუმში საქველმოქმედო ორგანიზაცია "პანორამას" ბავშვთა ცენტრი დაარსდა. ამ ხნის განმავლობაში ცენტრის მომსახურებით 115 ბავშვმა ისარგებლა. დღეისათვის ცენტრს ექვსიდან 18 წლამდე 20 ბავშვი და მოზარდი სტუმრობს. სპეციალისტები მათ უწევენ ფსიქოლოგიურ დახმარებას, ეხმარებიან სოციალიზაციასა და საზოგადოებაში ადაპტაციაში. გაკვეთილების განრიგი ყველას განსხვავებული აქვს, იმის მიხედვით, თუ ვის რა საჭიროება აქვს.

ტიმური

ტიმურის დედასაც ალკოჰოლთან პრობლემები აქვს. როგორც სოციალური მუშაკები ამბობენ, ქალი შედარებით ფხიზელი მხოლოდ დღის პირველ ნახევარში უნახავთ. მერე მისი სახლი მეგობრებით ივსება და იწყება სმა და გართობა. 12 წლის ტიმურს ამ დროს ყურადღება აკლია. მას ძალიან უყვარს დედა და შეუძლია საათობით ისაუბროს დედასთან კომუნიკაციის შესახებ. იმ იშვიათ დღეებში, როდესაც ისინი ერთად საუზმობენ, ტიმური დაწვრილებით უყვება დედას ყველაფერზე, რაც ბოლო დროს შეემთხვა. ის ძალიან დარდობს დედაზე და სჯერა, რომ ერთ დღეს დედა შეწყვეტს ალკოჰოლის მირებას. დედას სულ ჰპირდება მას. ტიმური იშვიათად დადის დღის ცენტრში - მას ყოველთვის დედასთან ყოფნა ურჩევნია. და ამბობს, რომ გვერდით უნდა იყოს, თუკი დედა ცუდად გახდება და დახმარება დასჭირდება

ერთხელ, როცა ის სკოლაში იყო, დედამისი ცუდად გახდა და საავადმყოფოში აღმოჩნდა. ტიმური საკუთარ თავს ადანაშაულებს, რომ იმ მომენტში მის გვერდით არ იყო.

ცენტრის თანამშრომლებთან იშვიათი ვიზიტებიც კი საკმარისი აღმოჩნდა მისი ტალანტების გამოსავლენად - ბიჭს უყვარს და ეხერხება ხატვა. ასევე უყვარს ცხოველები - სახლში რამდენიმე ძაღლი და კატა ჰყავს.

"პანორამის" თანამშრომლები ამბობენ, რომ მათ საქმიანობაში ყველაზე რთულია დაეხმარონ ბავშვებს გარე სამყაროსთან კომუნიკაციის დამყარებაში და ასწავლონ ამ სამყაროს გაგება და მიღება.

„სამყარო თითქოს მტრულადაა განწყობილი ასეთი ბავშვების მიმართ, რადგან საზოგადოება მათ ხშირად აკრავს იარლიყებს: „რთული“, "ძნელადაღსაზრდელი", „მოუვლელი“. ნებისმიერი ადგილი, სადაც ასეთი ბავშვი დადის, იქნება ეს საბავშვო ბაღი თუ სკოლა, მისთვის გამოცდა ხდება. ის ხშირად ხდება დაცინვის ობიექტი.

იულია დუბიცკაია

ბავშვთა ცენტრის ფსიქოლოგი

ბავშვის თავდაცვის მექანიზმები: გახდეს ან შეუმჩნეველი ან სასტიკი

ცენტრის ფსიქოლოგის იულია დუბიცკაიას თქმით, ბავშვები თავიანთი ტემპერამენტიდან გამომდინარე ავითარებენ სხვადასხვა თავდაცვით მექანიზმებს: ან ხდებიან ჩუმად და შეუმჩნეველნი, საერთოდ არ ცდილობენ სამყაროსთან ურთიერთობის დამყარებას, ან იყვნენ აგრესიულები და გაბრაზებულები, ცდილობენ დაუპირისპირდნენ სამყაროს სისასტიკეს საკუთარი სისასტიკით.

ცენტრში მოსიარულე ყველა ბავშვს ოჯახში პრობლემები როდი აქვს - აქ დადიან მზრუნველი ოჯახების შვილებიც, რომლებსაც სპეციალისტების დახმარება სჭირდებათ.

მარია

მარია 12 წლისაა, მაგრამ სკოლაში არასდროს უვლია. მამის თქმით, გოგონას და მის დას ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემები აქვთ და ამიტომ სწავლით გადატვირთვა არ სჭირდებათ.

თუმცა, სპეციალისტების აზრით, ბავშვებს არავითარი განსაკუთრებული დარღვევა არ აქვთ.

მარია და მისი უმცროსი და ვერ ახერხებენ სხვა ადამიანებთან ურთიერთობას, ზედმეტად მორცხვები არიან და არ არიან თავდაჯერებულები. მათ არ იციან როგორ გამოხატონ თავიანთი აზრები და პასუხობენ ხშირად ზრდასრული ადამიანების ფრაზებით.

მათ უჭირთ სხვების ემოციების გარჩევა. ყველა სახის აქტივობა, რომელსაც მარიას სთავაზობენ ცენტრში - ხატვა, ორიგამი, მოდელირება, სამაგიდო თამაშები - მისთვის სიახლეა. იგი ენთუზიაზმით იღებს ყოველ ახალ დავალებას, მაგრამ ჯერ არ გამოუჩენია დიდი ინტერესი ან ჩართულობა არცერთ მათგანში.

დროებითი გამოსავალი

ციფრები

ბავშვთა სოციალური მხარდაჭერის სამსახურის ინფორმაციით, 2021 წელს აფხაზეთში სკოლის ასაკის 68 ბავშვი სკოლაში არ დადიოდა. ეს არის ხუთიდან 19 წლამდე ასაკის ბავშვებისა და მოზარდების საერთო რაოდენობის დაახლოებით 0,16 პროცენტი (ღია წყაროებში სასკოლო ასაკის ბავშვების ცალკე სტატისტიკა არ არსებობს). რეგიონული შედარებისთვის: სომხეთში, მაგალითად, ბავშვების დაახლოებით 10 პროცენტი არ დადის სკოლაში. მაგრამ სოციალური მუშაკები მიიჩნევენ, რომ მთლად მიზანშეწონილი არ არის პარალელების გავლება დიდ ქვეყნებთან რამდენიმე მილიონიანი მოსახლეობით - ისეთი პატარა რესპუბლიკისთვის, როგორიც აფხაზეთია, 68 ბავშვიც ბევრია.

ბავშვთა უფლებების კომისრის მაკტინა ჯინჯოლიას ოფისში ხშირად შედის თხოვნა, რომ დაეხმარონ მზრუნველობას მოკლებულ ბავშვს, ან ბავშვს, რომელიც მზრუნველის მხრიდან ძალადობის და არასათანადო მოპყრობის მსხვერპლია. ჩინოვნიკები დიდხანს მსჯელობდნენ, გაეხსნათ თუ არა აფხაზეთში სკოლა-ინტერნატი, თუმცა ბოლოს გადაწყვიტეს, რომ ამის საჭიროება არ იდგა.

„ქვეყნების უმეტესობა ასეთ დაწესებულებებზე უარს ამბობს, მრავალი კვლევა მათ უარყოფით გავლენაზე მიუთითებს. ალტერნატივა შეიძლება იყოს დროებითი კრიზისული ცენტრი, სადაც ბავშვი შეიძლება დარჩეს რამდენიმე დღიდან ექვს თვემდე. ამასთან, შესაბამისმა სამსახურებმა ყველა ღონე უნდა იხმარონ ბიოლოგიურ ოჯახში ვითარების ნორმალიზებისა და მასში ბავშვის დასაბრუნებლად, ან მშვილებელთა ოჯახში მუდმივ მოთავსებაზე".

მაკტინა ჯინჯოლია

ბავშვთა უფლებების კომისარი

სკოლა-ინტერნატები სახელმწიფოს გაცილებით ძვირი უჯდება, ვიდრე საოჯახო ტიპის ცენტრები

გარდა ამისა, ბავშვთა უფლებების კომისარი დასძენს, რომ საცხოვრებელი დაწესებულებები სახელმწიფოს გაცილებით ძვირი უჯდება, ვიდრე ამ პრობლემის გადაჭრის ალტერნატიული გზები. სოციალური კეთილდღეობისა და მოსახლეობის პოლიტიკის სამინისტროს სამუშაო ჯგუფმა უკვე შეიმუშავა წესდება, შეადგინა ბიუჯეტის ხარჯთაღრიცხვა და განრიგი მომავალი კრიზისული ცენტრისთვის და დოკუმენტების ეს პაკეტი გაუგზავნა მინისტრთა კაბინეტს და სოციალური კეთილდღეობის სამინისტროს.

წლიდან წლამდე სოციალური ხარჯები აფხაზეთის მთლიანი ბიუჯეტის სამ პროცენტს შეადგენს, რაც 300 მილიონი რუბლია [დაახლოებით 4,85 მილიონი აშშ დოლარი]. და ეს მაშინ, როდესაც აღმასრულებელი ხელისუფლების შენახვის ხარჯები ბოლო წლებში თითქმის გაორმაგდა და ახლა 4,3 მილიარდ რუბლს შეადგენს [დაახლოებით 66 მილიონი აშშ დოლარი].

ბავშვთა უფლებების კომისარი დასძენს, რომ 2022 წელს აფხაზეთის სახელმწიფო ბიუჯეტიდან უკვე გამოიყო ხუთი მილიონი რუბლი [დაახლოებით $80,5 ათასი] კრიზისული ცენტრის შესაქმნელად, თუმცა სამუშაოები ჯერ არ დაწყებულა.