Rusiyada miqrasiya qanunvericiliyinin sərtləşməsi Ermənistan vətəndaşlarına da təsir edəcək
Rusiyada erməni miqrantlar
Rusiyanın miqrasiya qanunvericiliyinə dəyişikliklər edilib. Xüsusilə, xarici vətəndaşların Rusiya Federasiyasında qalma müddəti və şərtləri sərtləşdirilib. Bu dəyişikliklər Ermənistan vətəndaşlarına da təsir edəcək. Halbuki Ermənistanla Rusiya arasında vizasız rejim mövcuddur. Ən çox çətinlik isə Rusiyaya mövsümi iş üçün gedənlər üçün yaranacaq.
Rusiya qanunvericiliyindəki dəyişikliklər, onların erməni əmək miqrantlarına necə təsir göstərəcəyi və bu problemlərin həlli üçün ekspertin təklif etdiyi çıxış yolları barədə ətraflı məlumat.
- Ermənistandan Rusiyaya əmək miqrasiyası: səbəbləri və nəticələri
- “Amerika arzusu” və ABŞ-nin miqrasiya siyasəti: erməni miqrantlara deportasiya təhlükəsi
- Batan Rusiya, üzməyə çalışan azərbaycanlılar…
“İki gün ərzində ölkədən çıxardılar”
Armen A. bu ilin əvvəlindən etibarən yenidən Rusiyaya işləməyə getmişdi. Bir neçə gün əvvəl isə onu “Rusiya Federasiyasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulan sənədlərin olmaması” səbəbilə ölkədən çıxarıblar.
“Son illərdə hər il Rusiyaya gedirdim. Yeddi-səkkiz ay işləyirdim və geri qayıdırdım. İndiyədək heç bir problem yaşamamışdım. Bu il işlər pis gedirdi. Tez-tez iş yerlərini dəyişirdim, bir yerdən digər yerə keçirdim. Nəticədə, nə qeydiyyatdan keçə bildim, nə də əmək müqaviləsi bağlaya bildim. Polis təsadüfən məni küçədə saxladı, sənədlərimi yoxladı. Gördülər ki, qeydiyyatım və əmək müqaviləm yoxdur. Beləcə, iki gün ərzində məni ölkədən çıxardılar”, — deyə o danışır.
Armenin sözlərinə görə, əvvəlki illərdə Rusiyada miqrantlara daha yumşaq yanaşılırdı. Sənədlərlə bağlı problemlər olduqda, məsələn, onlara cərimə tətbiq olunur və ya problemi həll etmək üçün xəbərdarlıq edilirdi. Amma bu dəfə yanaşma kəskin olub.
Miqrasiya sərtləşmələri haqqında
2025-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə minmiş dəyişiklik xarici vətəndaşların Rusiya ərazisində qalma müddətinə aiddir. Bu, o cümlədən, vizasız əsasla Rusiyaya gələn şəxslərə, məsələn, Ermənistan vətəndaşlarına da şamil olunur. Qalma müddəti hər təqvim ili üçün 180 gündən maksimum 90 günə endirilib. Bu, Rusiyada nə əmək müqaviləsi, nə də yaşayış statusu olan şəxslərə aiddir.
Ermənistanın Daxili İşlər Nazirliyi xüsusilə narahatlıq ifadə edir ki, bu dəyişiklik sərnişin və yükdaşıma ilə məşğul olan sürücülər üçün ciddi problemə çevrilə bilər. Onlar Ermənistan şirkətlərinin əməkdaşlarıdır və nə Rusiya şirkətləri ilə əmək müqavilələri var, nə də yaşayış statusları.
2025-ci il fevralın 5-dən qüvvəyə minmiş deportasiya rejiminə əsasən, Rusiyada “Nəzarət olunan şəxslərin reyestri” yaradılıb. Bu reyestrə miqrasiya qanunvericiliyini pozmuş xarici vətəndaşlar daxil edilir. İlkin məlumatlara görə, bu siyahıya 30-40 min Ermənistan vətəndaşı düşüb. Lakin reyestr mütəmadi olaraq yenilənir və yeni adlarla tamamlanır. Qeyd edək ki, Ermənistan vətəndaşları sistemə daxil olaraq öz statuslarını yoxlaya bilərlər.
Rusiya prezidentinin 2024-cü il 30 dekabr tarixli fərmanına əsasən, sənədləri ilə bağlı problemi olan xarici vətəndaşlara 2025-ci il aprelin 30-dək ölkədə qalma statuslarını leqallaşdırmaq imkanı verilmişdi. Əks halda, onlar Rusiyadan çıxarılmalı olan şəxslərin siyahısına düşürdülər. Daha sonra bu müddət 2025-ci il sentyabrın 10-dək uzadılıb.
Son dəyişikliklərə əsasən, Rusiyaya işləməyə gedən Ermənistan vətəndaşları faktiki yaşadıqları ünvana əsasən miqrasiya qeydiyyatına düşməlidirlər. Onlar biometrik məlumatları (barmaq izi, fotoşəkil) təqdim etməli, nəzərdə tutulan tibbi müayinələrdən keçməlidirlər. Bundan əlavə, Rusiyaya daxil olduqları gündən etibarən 30 gün ərzində rus dilini bildiklərini təsdiqləyən sənəd təqdim etməlidirlər. Faktiki olaraq, miqrantlar imtahan verməli olacaqlar.
5 ildə Rusiyadan 476 Ermənistan vətəndaşı çıxarılıb
RF DİN Miqrasiya Məsələləri üzrə Baş İdarəsinin dərc etdiyi məlumata əsasən, 2020-2024-cü illərdə RF-dan 476 Ermənistan vətəndaşı çıxarılıb:
20 nəfər — 2020-ci ildə,
217 — 2021-ci ildə,
47 — 2022-ci ildə,
100 — 2023-cü ildə,
92 — 2024-cü ildə.
Bununla yanaşı, 88 375 Ermənistan vətəndaşının RF-ə girişi qadağan olunub.
18 078 nəfər 2020-ci ildə giriş icazəsi ala bilməyib,
19 637 — 2021-ci ildə,
18 370 — 2022-ci ildə,
15 936 — 2023-cü ildə,
16 354 — 2024-cü ildə.
Bu ilin əvvəlindən qüvvəyə minmiş miqrasiya dəyişiklikləri nəticəsində Rusiyadan neçə Ermənistan vətəndaşının deportasiya olunduğuna dair hələlik məlumat yoxdur.
RuID mobil tətbiqi vasitəsilə RF-ə giriş
Bu ilin 1 iyun tarixindən etibarən vizasız rejim tətbiq olunan ölkələrin, o cümlədən Ermənistan vətəndaşları üçün RF-yə girişlə bağlı yeni qaydalar qüvvəyə minib. Onlar üçün vahid identifikasiya və autentifikasiya portalı — RuID adlı mobil tətbiq yaradılıb.
Artıq Rusiyaya səfər edən hər bir şəxs, səfərin məqsədindən asılı olmayaraq, ölkəyə giriş tarixindən ən geci 72 saat əvvəl, təcili hallarda isə ən geci 4 saat əvvəl bu tətbiq vasitəsilə giriş müddəti barədə məlumat verməlidir.
“Məcburidir ki, şəxs mobil tətbiqdə özünə səhifə açsın, məlumatlarını doldursun və bəyan etsin ki, 72 saat ərzində Rusiyaya daxil olmağa hazırlaşır”, — deyə miqrasiya məsələləri üzrə ekspert Tatevik Bejanyan izah edib.
Müraciət təqdim edildikdən sonra Rusiya Federasiyasının aidiyyəti orqanları həmin məlumatları yoxlayacaq. Əgər girişə icazə verilərsə, şəxsə xüsusi bir kod göndəriləcək. Bu kod sərhədçilərə təqdim olunmalıdır. Həmin kod olmadan xarici vətəndaşın Rusiyaya girişinə icazə verilməyəcək.
Son illərdə Ermənistandan RF-ə miqrasiya axınlarının tendensiyaları
Rusiya Federasiyasının Daxili İşlər Nazirliyinin Miqrasiya Məsələləri üzrə Baş İdarəsinin məlumatına görə, 2021-ci ildə 138 946 Ermənistan vətəndaşı Rusiyada əmək və ya mülki-hüquqi müqavilə bağlayıb. 2022-ci ildə bu rəqəm 108 128, 2023-cü ildə isə 82 420 nəfər təşkil edib.
Maraqlı məqam odur ki, 2024-cü ildən etibarən bu məlumatlar artıq dərc edilmir.
Xeyriyyə yönümlü “Erməni Karitas” QHT-si tərəfindən aparılan bir araşdırma da təsdiqləyir ki, son illərdə “RF-dəki xarici işçi qüvvəsi” tərkibində erməni miqrantların sayı azalıb.
2021-ci ildə erməni miqrantlar xarici işçi qüvvəsinin 5%-ni (138 946 nəfər), 2023-cü ildə isə artıq cəmi 2,3%-ni (82 420 nəfər) təşkil ediblər.
“Ermənistan SSRİ-dən çıxdıqdan sonra, ölkədən gedən əmək miqrasiya axınının 95-96%-i məhz Rusiyaya yönəlmişdi. Bu da o deməkdir ki, Rusiyada baş verən istənilən dəyişiklik, istər siyasi, istər iqtisadi, istərsə də miqrasiya qanunvericiliyinin sərtləşdirilməsi Ermənistandan gələn miqrasiya axınlarına ciddi təsir göstərir. 2023-cü ilin rəqəmləri obyektiv olaraq Rusiya-Ukrayna müharibəsi, Rusiyaya qarşı tətbiq edilən sanksiyalar, rublun dəyər itirməsi və miqrasiya qanunvericiliyinin sərtləşməsi ilə izah olunur”, — deyə miqrasiya üzrə ekspert Tatevik Bejanyan bildirib.
Ermənistan hökumətinin mövqeyi
Nəzərə alsaq ki, işləmək məqsədilə ölkədən çıxan ermənilərin əksəriyyəti məhz Rusiya Federasiyasına gedir, biz Ermənistanın Daxili İşlər Nazirliyindən erməni miqrantların hüquqlarının müdafiəsi və məlumatlandırma işlərinin necə aparıldığı barədə məlumat istədik.
Bizə cavab verdilər ki, bu məsələlərlə dövlət qurumları məşğul olmur. Daxili İşlər Nazirliyi bu funksiyaları ictimai təşkilata həvalə edib.
“Ermənistan DİN-in Miqrasiya və Vətəndaşlıq Xidməti hazırda əmək miqrantlarının və onların ailə üzvlərinin hüquqlarının müdafiəsinə yönəlmiş proqram həyata keçirən “Erməni Karitası” adlı xeyriyyə ictimai təşkilatı ilə əməkdaşlıq edir. “Erməni Karitası” təşkilatı tərəfindən işə götürülmüş ekspert həm qaynar xətt nömrəsinə (+374 98 33 40 53) daxil olan zənglərə cavab verir, həm də Xidmətə müraciət edən vətəndaşlara hüquqi məsləhət göstərir”, — deyə DİN-dən bildirilib.
Ekspert nə təklif edir
Miqrasiya məsələləri üzrə ekspert Tatevik Bejanyan vurğulayır:
“Ermənistandan işləmək üçün gedən əmək miqrantları tamamilə müdafiəsiz vəziyyətdədirlər. Onların pozulmuş hüquqlarının bərpası ilə yalnız insan haqları müdafiəçiləri və QHT-lər məşğul olurlar. Ermənistan vətəndaşı olan əmək miqrantlarının problemləri ilə heç bir dövlət qurumu məşğul olmur.”
Onun fikrincə, Ermənistanın əmək miqrasiyası axınlarının diversifikasiyası məsələsi təcili şəkildə həll olunmalıdır:
“Bir neçə ay ərzində Ermənistanda miqrantlar üçün iş yerləri yaratmaq və onların ölkədə qalaraq işləmələrini təmin etmək mümkün deyil. Çox vacibdir ki, qısa müddətdə oxşar vəziyyətdə olan digər ölkələrin təcrübəsi öyrənilsin və bu istiqamətdə addımlar atılsın.”
Bu kontekstdə ekspert hökumətə aşağıdakıları təklif edir:
- Ermənistan vətəndaşlarının çoxlu sayda getdiyi ölkələrdə əmək miqrantlarının hüquqları ilə məşğul olacaq əmək attaşelərinin və ya nümayəndələrinin olması və onların hüquqlarının qorunması;
- Özəl məşğulluq agentliklərinə xaricdə işəgötürən tapmaq və Ermənistan işçi qüvvəsi ilə xarici işəgötürənlər arasında vasitəçi qismində çıxış etmək imkanının verilməsi, lakin dövlət nəzarəti şərtilə;
- Yerli əmək bazarını qorumaq üçün mexanizmlərin hazırlanması. Məsələn, əcnəbiləri işə götürən işəgötürənlər üçün daha yüksək vergi tətbiq etmək. Bu, işəgötürəni həmin vəzifəyə yerli namizəddən imtina etmə qərarına yenidən baxmağa vadar edə bilər.
Rusiyada erməni miqrantlar
Azərbaycanda xəbərlər