Qızıl və mis yataqları. Qarabağda vəziyyət niyə gərginləşdi?
Qarabağda qızıl və mis yataqları
Qarabağda ikinci gündür ki, Xankəndini Ermənistanla birləşdirən yolun bağlanması ilə bağlı gərgin vəziyyət davam edir. Azərbaycanlı fəallar Rusiya sülhməramlı kontingentinin komandanı Andrey Volkovla görüş, həmçinin Qarabağdakı mədənlərin fəaliyyətinin monitorinqinə imkan verilməsini tələb edirlər. Söhbət hansı yataqlardan gedir və rəsmi Bakı nədən narazıdır?
- Rusiya və Azərbaycan arasında qalan kəndlilər
- İctimai fəal Bəxtiyar Hacıyev həbs edilib
- “Qarabağ erməniləri” məsələsi sülh müqaviləsinə maneə törədə biləcəkmi? Bakıdan şərh
“Azərbaycanda Mədən Sənayesində Şəffaflığın Artırılması” qeyri-hökumət təşkilatları koalisiyası Qarabağda Rusiya sülhməramlı kontingentinin yerləşdiyi ərazilərdə yataqlarla bağlı məlumat yayıb. Həmin məlumata görə, “Qızılbulaq” (Drmbon) yatağında 13.6 vahid sənaye ehtiyatı olan qızıl və 47.9 milyon ton mis var. “Dəmirli” (Kaşen) yatağında mis ehtiyatları 100 milyon ton təşkil edir.
Koalisiyanın rəqəmlərini Azərbaycan Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi də təsdiqləyir.
Vurğulanır ki, həmin ərazilərdə ümumilikdə 150-dən çox müxtəlif növ faydalı qazıntı yataqları var: “O cümlədən beş qızıl, altı civə, iki mis, bir qurğuşun və sink, eləcə də digər mineral ehtiyatlarla zəngin yataqlar mövcuddur”, – “Azadlıq Radiosu”nun məlumatında deyilir.
Aktivistlər nə istəyirlər?
Azərbaycan mediası Xankəndini Ermənistanla birləşdirən yeganə yolda – Laçın dəhlizində müşahidə kameralarının qeydə aldığı video-görüntüləri yayıb.
Bakı bildirir ki, Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazisində çıxarılan faydalı qazıntılar yük maşınları ilə bu yoldan Ermənistana daşınır. Görüntülər yayılandan sonra Azərbaycanın bir neçə dövlət qurumu dərhal Qarabağın Rusiya sülhməramlılarının nəzarətində olan hissəsində yerləşən yataqlarda monitorinq aparmaq istəklərini bildiriblər.
Xocalıda keçirilən müşavirədə sülhməramlıların rəhbərliyi ilə əldə olunan razılığa baxmayaraq, Azərbaycanın dövlət strukturlarının əməkdaşları yataqlara buraxılmayıblar.
Dekabrın 12-də səhər saatlarında yüzlərlə azərbaycanlı ictimai və ekoloji fəal Şuşa yaxınlığındakı Laçın dəhlizində etiraz aksiyasına başlayıb. Aksiya ikinci gündür ki, davam edir və etirazçılar oranı tərk etmək fikrində deyillər. Onlar Rusiya sülhməramlı kontingentinin komandanı Andrey Volkovun nümayiş keçirilən yerə gəlməsini və azərbaycanlı mütəxəssislərin yataqlara buraxılmasını tələb edirlər.
Hələlik onların çağırışlarına məhəl qoyulmur.
Bu arada sülhməramlılar etirazçıların hər iki tərəfindən yolu bağlayıb, bununla da Ermənistandan Xankəndiyə və əks istiqamətə gediş-gəlişi əngəlləyiblər.
Qarabağdakı yataqları kim istismar edir?
İkinci Qarabağ müharibəsinə qədər “Qızılbulaq” və “Dəmirli” qızıl yataqlarını İsveçrədə qeydiyyatdan keçən “Vallex Group” holdinqinin tərkibində olan “Base Metals” şirkətinin istismar etdiyi iddia olunurdu.
Bununla bağlı Azərbaycan Baş Prokurorluğunun məlumatında bəhs edilirdi. Amma, hələlik, həmin açıqlamanı sözügedən şirkətin özündən dəqiqləşdirmək mümkün olmayıb – “Azadlıq Radiosu”nun məlumatında deyilir.
“Rusiya sülhməramlıları məsuliyyət daşıyır”
Milli Məclisin deputatı Elşad Mirbəşiroğlunun sözlərinə görə, “işğal dövrlərində Azərbaycan ərazisində ekoloji terror həyata keçirilib və onun əsas istiqamətlərindən biri də Azərbaycanın faydalı qazıntılarının qeyri-qanuni istismarıdır”.
Mirbəşiroğlu qeyd edib ki, həmin ərazilərdə 160-dan çox faydalı qazıntı yataqları olub: “Qızıl, mis, sink və digər faydalı qazıntılar orada olub və onlar da 30 il ərzində xarici şirkətlərin birbaşa iştirakçılığı ilə qeyri-qanuni istismar olunub. Bütün hallarda Azərbaycana məxsus faydalı qazıntıların mənşəyi dəyişdirilərək başqa ölkələrə satılıb”.
Rusiya sülhməramlılarının bu prosesdə mümkün iştirakına gəlincə, Mirbəşiroğlunun sözlərinə görə, bununla bağlı tutarlı arqumentlər olmalıdır ki, hər hansı fikir söyləmək mümkün olsun: “Həmin ərazilər Rusiyanın məsuliyyət zonasıdır. Orada Azərbaycanın faydalı qazıntıları qeyri-qanuni istismar edilirsə, bununla bağlı Rusiya sülhməramlılarının da mövqeyi olmalıdır. Hazırda həmin ərazilərə bizim nəzarət imkanlarımız mövcud deyil”.
“Rusiya separatçılarla əlbir fəaliyyət göstərir”
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu isə əmindir ki, Rusiya hərbi kontingenti bölgədə yerləşəndən sonra artıq xarici şirkətlər orada öz fəaliyyətini davam etdirə bilməyib:
“Rusiya buna imkan verməzdi. Belə çıxır ki, separatçılar Rusiyadan asılı olduğuna görə artıq Rusiya burada gizli şəkildə separatçılarla birləşərək Azərbaycanın zəngin yataqlarını istismar edir”.
Politoloqun fikrincə, məhz ona görə də Azərbaycana orada monitorinq aparmağa imkan vermirlər:
“Bunu əslində Rusiya təşkil edib. Bizim qarşımızda dayanan Rusiyanın prezidenti Vladimir Putindir. O, Azərbaycanın suverenliyinin bərpasını istəmir. İstəsəydi, bir telefon zəngi ilə məsələ həll olunardı, Rusiya müdafiə naziri Şoyqu sülhməramlıların komandanı Volkova əmr edərdi ki, Azərbaycan məmurlarına yataqlarda monitorinqi üçün şərait yaradılsın”.
Biz abunə olun — Twitter | Facebook | Telegram | Instagram | Youtube
