“Moskva Ermənistanda ‘İvanişvili 2.0’ əməliyyatını həyata keçirməyə çalışır” – erməni analitik
Samvel Karapetyanın həbsi
Ermənistanda rus və erməni iş adamı Samvel Karapetyana qarşı açılmış cinayət işi aktiv şəkildə müzakirə olunmağa davam edir. Ötən həftə Yerəvan məhkəməsi sahibkarın iki ay müddətinə həbs olunması barədə qərar çıxarıb. Karapetyan yerli mediaya verdiyi müsahibədəki bəyanatları ilə əlaqədar cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub. O, ictimai şəkildə hakimiyyəti zorla ələ keçirməyə və Ermənistan hökumətinin səlahiyyətlərini mənimsəməyə çağırmaqda ittiham olunur.
Bu günlər ərzində Moskvadan çoxsaylı bəyanatlar səsləndirilib. Rəsmi səviyyədə Kremlin Rusiya vətəndaşı Samvel Karapetyanın həbsi ilə bağlı “vəziyyəti diqqətlə izlədiyi” bildirilir.
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın fikrincə, “Rusiyada bu hibrid addımların və müharibənin arxasında dayanan müəyyən dairələrin olması ehtimalı yüksəkdir”.
Politoloq Robert Gevondyan qonşu Gürcüstanda Rusiya tərəfindən istifadə olunan siyasi texnologiyaları şərh edərək, Samvel Karapetyanla Gürcüstanın qeyri-rəsmi lideri Bidzina İvanişvili arasında paralellər aparıb.
“Ehtimal etmək olar ki, Moskvada regional koordinasiyaya cəlb olunan yeni aktorlar ‘velosipedi yenidən ixtira etməyə’ çalışmadan, artıq sınaqdan çıxmış yolu seçiblər. Yəni, bu dəfə Ermənistanda ‘İvanişvili 2.0’ əməliyyatını həyata keçirməyi qərara alıblar,” – deyə analitik vurğulayıb.
Samvel Karapetyanın həbsi üçün əsas onun erməni jurnalistlərə verdiyi müsahibə olub. Biznesmen hakimiyyətlə kilsə arasında gərginləşən münasibətləri şərh edərək bildirmişdi: “Əgər Ermənistanın siyasi qüvvələri bu vəziyyətin öhdəsindən gələ bilməsə, biz kilsəyə qarşı kampaniyaya öz üsulumuzla müdaxilə etməli olacağıq.” Hakimiyyət isə bu “öz üsulumuzla müdaxilə” ifadəsinin silahlı üsyanı nəzərdə tuta biləcəyini istisna etməyib.
Lakin biznesmenin vəkilləri bildirirlər ki, burada məqsəd hakimiyyətlə kilsə arasında barışığın təmin olunması olub. Onlar Karapetyanın “siyasi təqibə” məruz qaldığını, həbs qərarının qanunsuz olduğunu deyirlər.
Tanınmış sahibkarın adı “Ermənistan Elektrik Şəbəkələri” ASC ilə bağlıdır. İş adamına məxsus “Tashir Capital” şirkəti 2016-cı ildə bu müəssisənin səhmdarına çevrilmişdi. Baş nazir Nikol Paşinyan hesab edir ki, Karapetyanın məhz hökumət üzvlərinə Elektrik Şəbəkələrinin xalqa vurduğu zərəri ödəmək və ya şirkəti milliləşdirmək tapşırığı verilən bir vaxtda hakimiyyətə qarşı fəallaşması təsadüf deyil.
- Gürcüstan: bir günə üç müxalifət liderinə həbs cəzası verildi. Ümumilikdə altı müxalifət lideri həbsdədir
- “Diplomatik irəliləyiş baş vermədi”: Paşinyan-Ərdoğan görüşü barədə – İstanbuldan
- “Ermənistan-İran hərbi təlimləri təkcə Bakıya ünvanlanmış ismarıc deyil”
“Hakimiyyət nə əldə etdi?” — Karapetyanın sosial şəbəkə paylaşımları
İş adamının həbsi günü “Facebook” sosial şəbəkəsində “Samvel Karapetyanın Müdafiə Şurası” adlı səhifə yaradılıb. Səhifədə qeyd olunur ki, bu platforma “qanunsuz təqiblərə qarşı mübarizə aparmaq” məqsədilə yaradılıb. Son günlər ərzində vəkillər burada Karapetyanın həbsi və mövcud vəziyyətlə bağlı açıqlamalarını dərc edirlər.
Bu açıqlamalarda Samvel Karapetyan bildirir ki, “tezliklə məhkəmələr müstəqil olacaq, ədalət və hüquq bərpa olunacaq”. O iddia edir ki, “qonşu ölkənin [Azərbaycanın] tələbi ilə həbs edilib”, harda ki, 4 il əvvəl eyni gündə – 18 iyun tarixində onun barəsində beynəlxalq axtarış elan olunmuşdu.
İş adamının fikrincə, ölkə rəhbərliyi
- “dövlətin xarici təhlükəsizliyini tamamilə çökdürməyə nail olub,
- əsas müttəfiqlə [Rusiyanı nəzərdə tutur] münasibətləri korlayıb,
- bütün hərbi tərəfdaşlarla əlaqələri dağıdıb [güman ki, Rusiyanın rəhbərlik etdiyi KTMT-ni nəzərdə tutur], xalqa “kəsişmə nöqtələri” [hökmətin “Sülh Kəsişməsi” proqramına eyham vurur] və sülh arzuları ilə bağlı illüziyalar təlqin edib”.
Söylədiklərini ümumiləşdirərək Karapetyan deyib:
“Bunun nəticəsində ölkəmizin üzərində bir neçə “balta” asılıb: Türkiyə, Azərbaycan və artıq Pakistan da. Biz Artsaxı, minillik tarixi əhəmiyyətə malik erməni Artsaxını itirdik, o Artsaxı ki, qan bahasına qorunurdu. Bundan sonra isə, saxta və ucuz “sülh sazişi” vədləri ilə Ermənistan Respublikasının ərazilərinin mərhələli təslim prosesi başladı. Onlar silahlı qüvvələri məhv etdilər. Bu qədər itki və dağıntıdan sonra ölkənin sərhədlərini qorumağın yeganə vasitəsi bəzi naməlum adamların əlindəki durbinlər qaldı [Avropa İttifaqının müşahidə missiyasına eyham vurur]”.
Bundan əlavə, Karapetyan əmin edib ki, “tezliklə ölkəmizin xarici təhlükəsizliyi bərpa olunacaq və ləyaqətimiz geri qaytarılacaq”. Amma o, bunu necə və kimlərin köməyi ilə həyata keçirəcəyini açıqlamayıb.
Rusiya zəruri yardımı göstərməyə hazırdır
Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov bəyan edib ki, Moskva Samvel Karapetyana dəstək göstərməyə hazırdır:
“Şübhəsiz ki, biz vəziyyəti izləyirik. O, bizim üçün Rusiya vətəndaşıdır. Biz Ermənistanın daxili işlərinə qarışmaq istəmirik. Amma əlbəttə, Rusiya vətəndaşı ilə bağlı baş verən hər şeyi çox diqqətlə izləyirik.”
Bundan əvvəl Rusiya XİN-in rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova da bəyan etmişdi ki, əgər Karapetyan şəxsən və ya vəkilləri vasitəsilə səfirliyə müraciət etsə, ona lazımi yardım göstəriləcək.
“Bu milli rüsvayçılıqdır” — Robert Koçaryan
Ermənistanın sabiq prezidenti Robert Koçaryan Karapetyanın həbsi ilə bağlı belə deyib: “Bu, cib məhkəmə sisteminin növbəti utancverici addımıdır.”
“Bu milli rüsvayçılıqdır. Diasporada və Ermənistanda fəaliyyəti göz qabağında olan böyük bir investor və xeyriyyəçini heç bir əsas olmadan, yalnız Ermənistan Apostol Kilsəsini müdafiə etdiyinə görə həbsə atırlar”, – deyə o, Facebook səhifəsində yazıb.
Koçaryana görə, bu vəziyyətdən çıxış yolu yalnız hakimiyyətin dəyişməsidir:
“Əks halda, biz sürətlə tamamilə diktaturaya doğru gedirik, bu isə dövlətçiliyimiz üçün gözlənilməz nəticələr doğura bilər. […] Əminəm ki, milli maraqlara və qanunlara zidd bütün bu addımlara son qoyulacaq günlər yaxınlaşır.”
“Hakimiyyət mümkün xalq səfərbərliyinin qarşısını almağa çalışır”
Keçmiş prezident Serj Sarkisyanın lideri olduğu “Şərəfim var” parlament fraksiyasının katibi hesab edir ki, hakimiyyət Samvel Karapetyanın həbsi ilə cəmiyyətin kilsə ətrafında mümkün səfərbərliyinin qarşısını almağa çalışır.
“O, heç bir nəticə verməyəcək. Çünki hakimiyyətin kilsəyə qarşı elan etdiyi ritorika və addımlar heç bir halda onlara fayda gətirə bilməz”, – deyə Tiqran Abramyan bildirib.
Onun sözlərinə görə, bütün bu proseslər daxili siyasi hesablamalara əsaslanır. Və hakimiyyətə mane ola biləcək hər kəsi “oyundan çıxarmağa” çalışırlar.
Politoloq Robert Gevondyanın şərhi
“Ermənistan baş verən geosiyasi prosesləri minimal itkilərlə aşmaq niyyətindədir. Qarabağın itirilməsindən və Azərbaycanın Ermənistan əleyhinə təxribatlarından sonra məlum oldu ki, mövcud təhlükəsizlik arxitekturası dəyişən beynəlxalq münasibətlər fonunda etibarlı ola bilməz. Ermənistanda təhlükəsizliyi təmin etmək üçün alternativ yollar axtarmaq və tətbiq etmək qərarına gəlinib.
Eyni zamanda baş verən hadisələr regiondakı güc balansına ciddi təsir göstərdi. Rusiya qərarvermə üstünlüyünü itirdi. Nəticədə digər regional və qlobal oyunçular təsir imkanlarını artırmaq üçün təşəbbüs irəli sürdülər. Bu inkişaf Rusiyanın maraqlarına və bölgə ilə bağlı təsəvvürlərinə uyğun gəlmir.
Vaxtilə Gürcüstanda olduğu kimi, bu gün də Ermənistanda Moskva Rusiyanın təsir imkanlarının azalmasını “öz hüquqlarına təcavüz” kimi qiymətləndirir.
Gürcüstanın Qərb yönümlü siyasətini neytrallaşdırmaq və onu yenidən Rusiyanın təsir dairəsinə salmaq üçün Moskvadan gürcü əsilli oliqarx Bidzina İvanişvili göndərilmişdi. İvanişvili demokratik oyun qaydalarına uyğun şəkildə siyasi səhnədə “nəzarət paketi” formalaşdıra bildi. Moskvanın münasib bildiyi anda isə “kartlarını açdı” və ölkədə Qərbin təsirini zəiflətməyə başladı.
İvanişvili ilə olan partiyanı Moskva tam uğur hesab etməsə də, görünür bu modeli uğurlu sayır. Məhz buna görə də bu dəfə erməni əsilli rusiyalı oliqarx Samvel Karapetyan Ermənistana “ezam olundu”.
Erməni hakimiyyəti ilə Erməni Apostol Kilsəsinin yüksək rütbəli dini liderləri arasında ziddiyyətlərin fonunda Karapetyan sərt açıqlamalar verdi və dərhal həbs olundu. Həbsdən sonra isə onu müdafiə etmək çağırışları gəldi. Bunlar Rusiya və Ermənistanda Rusiya maraqlarına xidmət edən müxtəlif ictimai xadimlərin və siyasətçilərin bəyanatları idi. Eyni zamanda hakimiyyətə qarşı çıxmaq çağırışları və Karapetyanı “müsbət imic” kimi təqdim edən real və uydurma hekayələr yayıldı.
İvanişvilinin Gürcüstanda siyasi səhnəyə çıxması ilə müqayisə aparsaq, tətbiq olunan siyasi texnologiyalar çox oxşardır və baş verənlərin təsadüfi olduğunu düşünmək çətindir. […]
Rusiya Ermənistan Respublikasının suverenliyini bərpaetmə prosesini dayandırmağa nail olacaqmı? Bu, erməni cəmiyyətinin müqavimət gücündən və hakimiyyətin qətiyyətindən asılı olacaq. Amma qeyd edilməlidir ki, baş verənlər Ermənistanın müstəqillik yolunda növbəti ağır sınaqdır, xüsusilə də son illərdə ard-arda gələn fəlakətlər fonunda.”
Samvel Karapetyanın həbsi
