“Köhnə simalarla yeni qüvvə”: rusiyalı biznesmen Ermənistanda partiya yaradır
Ermənistanda yeni siyasi partiya yaranır
Rusiyada yaşayan biznesmen Samvel Karapetyan Ermənistanda hakimiyyəti ələ keçirməyə çağırışlara görə həbs edildikdən sonra, yaxın günlərdə yeni siyasi qüvvə yaratmaq niyyətində olduğunu bəyan edib. Karapetyanın bu prosesi Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin təcridxanasından şəxsən idarə edib-etməyəcəyi məlum deyil. Hələlik yalnız onu bildirib ki, həmfikir insanlarla əməkdaşlığı istisna etmir.
Parlamentdəki iki müxalif fraksiyadan yalnız biri dollar milyarderi olan Karapetyanın təşəbbüsünü dəstəkləyib. Sabiq prezident Serj Sarqsyanın lideri olduğu “Şərəfim var” fraksiyası əməkdaşlığa hazır olduğunu bildirib. Fraksiya rəhbəri Hayk Mamicanyan deyib: “Biz onu öz həmfikirimiz hesab edirik, çünki açıq şəkildə bəyan edib ki, əsas məqsədi hakimiyyət dəyişikliyidir.”
Digər sabiq prezident Robert Koçaryanın lideri olduğu “Hayastan” fraksiyası isə Samvel Karapetyanın siyasi fəaliyyət niyyətini alqışlayıb. Lakin bu blok hələlik əməkdaşlıq etməyə hazır olduğunu bildirməyib. “Zaman bütün suallara cavab verəcək,” – deyə “Hayastan” fraksiyasından bildirilib.
Hakim partiya “Vətəndaş Müqaviləsi” isə bəyan edib ki, “yeni qüvvənin” yaradılması onları qorxutmur, lakin “Rusiya vətəndaşının Ermənistanın daxili siyasi həyatına qarışmağa çalışması” narahatlıq doğurur.
Təhlükəsizlik siyasətləri araşdırma mərkəzinin eksperti, politoloq Robert Gevondyan hesab edir: “Söhbət yeni qüvvənin yaradılmasından yox, köhnə qüvvələrin yenidən qablaşdırılmasından gedir. Əslində, siyasi proseslərdə ciddi dəyişikliklər olmayacaq.”
Samvel Karapetyana qarşı hakimiyyəti zorla ələ keçirməyə çağırış ittihamından əlavə son günlər daha üç yeni ittiham da irəli sürülüb: “xüsusilə böyük məbləğdə çirkli pulların yuyulması”, “vergi ödəməkdən yayınmanın təşkili” və “xüsusilə böyük məbləğdə dələduzluğun təşkili”. Biznesmenin vəkilləri bildirirlər ki, bu dörd ittihamın heç bir hüquqi əsası yoxdur və Karapetyan “siyasi təqibə” məruz qalır.
- «Düşmənin səsini söndürün»: Ermənistanda Rusiya televiziya kanallarının bağlanması tələb olunur
- Ermənistan xüsusi xidmət orqanları dövlət çevrilişinin qarşısını alıb: sübutlar dərc olunub
- Ermənistan Aİ-yə üzv olmaq istəyir, amma Rusiya ilə münasibətləri pozmaq niyyətində deyil: Paşinyanın mətbuat konfransı
“Ölkəni əlləri ləkəsiz olan peşəkarlar idarə etməlidir”
Biznesmen Samvel Karapetyanın qardaşı oğlu Narek Karapetyan Facebook-da video paylaşaraq yeni siyasi qüvvənin formalaşması ilə bağlı fikirlərini bölüşüb. Onun sözlərinə görə, bu siyasi qüvvə aşağıdakı prinsip əsasında yaradılır:
“Əgər idarəetmə sistemində öz işini bilən, əlləri ləkəsiz olan bir peşəkar varsa, o, siyasi baxışlarından asılı olmayaraq, ölkənin inkişafında mühüm rol oynamalıdır. İndiyədək ölkədə tətbiq edilən strategiya 2030-cu ildə artıq effektiv ola bilməz. Tamamilə fərqli çağırışlara hazır olmaq lazımdır.”
Narek Karapetyan hesab edir ki, yeni qüvvə ölkəni daha peşəkar şəkildə idarə edə bilər. Onun sözlərinə görə, bu qüvvənin ilk addımı dövlət idarəetmə sisteminin depolitizasiyası olacaq:
“Nazirliklər yalnız peşəkarlıq əsasında formalaşdırılmış strukturlar olmalıdır. Bu qədər siyasiləşmiş dövlət aparatının olduğu yerdə uğura nail olmaq mümkün deyil.”
O qeyd edib ki, dövlət aparatına yerli və xaricdəki erməni diasporasından olan ən yaxşı mütəxəssislər cəlb olunmalıdır. Onlara təcrübəli biznesmenlər də qoşulmalıdır:
“Çoxları deyir ki, biznes dövlət aparatına qarışmamalıdır. O halda, iri dövlət strukturlarını təcrübəsi olanlar idarə etməyəcəksə, kim idarə etməlidir? 5–10 min nəfərlik kollektivləri idarə etmək təcrübəsi yalnız iri korporasiya rəhbərlərində ola bilər. ABŞ-da, Avropada, hətta Rusiyada da bu belədir,” – deyə həbsdə olan iş adamının qardaşı oğlu vurğulayıb.
14 iyulda Samvel Karapetyan bəyan edib ki, “yeni siyasi komandanın formalaşdırılması prosesi başlayıb.” Bildirib ki, digər siyasi qüvvələrə böyük hörmətlə yanaşır: “Amma bizim Ermənistan üçün yaxşı gələcək qurmaqla bağlı öz baxışımız var. Və biz yeni komandamızla öz yolumuzla gedəcəyik, həmfikirlərlə daxili siyasi əməkdaşlığı da istisna etmədən. Ədalətli və ali məqsədlər ətrafında xalqı birləşdirməyə çalışacağıq.” Bundan əvvəl iş adamı bəyan etmişdi ki, “Nikol Paşinyanın və onun hökumətinin Ermənistanda işi yoxdur və onlar erməni xalqının gələcəyinə heç bir aidiyyəti olmamalıdır.”
“Marionetlərə nəzarət etmək istəyirlər?” — Paşinyan
Öncəki gün keçirilən mətbuat konfransında baş nazir Nikol Paşinyan Samvel Karapetyanın siyasi ambisiyalarına toxunub. O, Ermənistan qanunvericiliyinə əsasən, başqa ölkənin vətəndaşlığına malik şəxslərin nə baş nazir postuna iddia edə biləcəyini, nə də parlament üzvü ola biləcəyini xatırladıb.
“Başqa nə fikirləşiblər? Ermənistanda elə bir siyasi qüvvə yaratmaq istəyirlər ki, onun vasitəsilə ölkəni iplərlə idarə etsinlər, marionetlər kimi? Ermənistan nə açıq həyətdir, nə də marionet teatrı,” – deyə Paşinyan bildirib.
O vurğulayıb ki, Karapetyan yalnız şəhər şurasının üzvü ola bilər, o da yalnız Ermənistanda qeydiyyatda olduğu təqdirdə.
Paşinyanın sözlərinə görə, biznesmenin siyasətə qoşulmaq niyyəti sadəcə “saxta narrativ”dir. Karapetyan bu cür bəyanatlarla “siyasi motivlərlə təqib olunan obrazına uyğunlaşmağa çalışır.”
Politoloq Robert Gevondyanın şərhi
“Ermənistanın demokratik quruluşunun imkanlarından istifadə edərək, avtoritar bir ölkənin vətəndaşı olan Samvel Karapetyan siyasətçi rolunda çıxış etməyə çalışır. Bu, məntiq baxımından nə qədər uyğunsuz görünsə də, siyasi və hüquqi baxımdan qəbulediləndir. Amma onun bəyanatında bəhs olunan “təsəvvürlər”, “yol” və “komanda” nədir?
Samvel Karapetyanın siyasi baxışlarını onun əvvəlki çıxışlarına əsasən təhlil etmək mümkündür. Əslində, Ermənistanın siyasi meydanında Samvel Karapetyanın yadda qalan iki çıxışı olub.
Birinci əhəmiyyətli addımı 2015-ci ilə təsadüf edir. O zaman “Çiçəklənən Ermənistan” partiyasının lideri Qaqik Tsarukyan hakimiyyətdə olan Respublikaçı Partiyaya qarşı qəti müxalif mövqe tutaraq siyasi prosesə start vermişdi. Lakin Samvel Karapetyanla görüşüb söhbət etdikdən sonra geri çəkildi. Karapetyanın Ermənistanın siyasi səhnəsində ikinci “görünməsi” 10 il sonra, 2025-ci ildə baş verdi. İyunda Ermənistana gələn Karapetyan hökumətlə ali dini rəhbərlik arasında olan ziddiyyətlər barədə danışdı. Hüquq-mühafizə orqanları onun bu bəyanatını qanunsuz saydılar və nəticədə Karapetyan Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin təcridxanasına salındı.
Bu iki hadisəni və DTX təcridxanasından verdiyi bəzi bəyanatları təhlil edərkən belə nəticəyə gəlmək olar ki, Karapetyanın siyasi proseslərə dair təsəvvürləri Ermənistanın radikal müxalifətinin mövqeləri ilə üst-üstə düşür. Xarici siyasətdə Rusiyapərəst meyllər, daxili siyasətdə isə güclü, təsirli lider və avtoritar idarəçilik anlayışı üstünlük təşkil edir.
Bu nəticə bizə əsas verir ki, Karapetyanın bəyan etdiyi “yeni qüvvə” son 7 ildə Ermənistanın suverenliyini və dövlətçiliyini gücləndirməyə qarşı çıxmış şəxslərdən ibarət olacaq. Onları ölkənin siyasi meydanında “yeni” adlandırmaq qətiyyən düzgün olmaz, rolları nə qədər kölgədə qalsa da.
Digər tərəfdən, nəzərə alsaq ki, bu siyasi təbəqə 2018–2025-ci illər ərzində hakimiyyətə qarşı demək olar ki, mövcud olan bütün texnologiyalardan istifadə edib, həm Rusiyapərəst oriyentasiya naminə, həm də demokratiyanı gözdən salmaq üçün, bu halda Karapetyanın hansı “yeni yolu” seçəcəyi aydın deyil.
Görünür, o, radikal müxalifətin müxtəlif qanadlarının nümayəndələrini öz tərəfinə çəkməyə çalışacaq ki, “Hayastan” və “Şərəfim var” bloklarının elektoratının səslərini toplayaraq 2026-cı ildə keçiriləcək parlament seçkilərində ikinci yeri tutsun. Bu isə radikal müxalifət düşərgəsində daxili ziddiyyətlərin daha da kəskinləşəcəyini göstərir.
Yüksək ehtimalla proqnozlaşdırmaq olar ki, “yeni qüvvə” əslində “köhnə texnologiyalar və köhnə simalarla” formalaşacaq “köhnə qüvvə”dir. Sadəcə yeni ad və ya yeni qablaşdırma ilə təqdim olunacaq. Əslində isə siyasi proseslərdə hər hansı ciddi dəyişiklik baş verməyəcək. “Yeni qüvvə”nin əsas məqsədi isə sadəcə 2026-cı ildə radikal müxalifət təmsilçilərinin parlamentdəki mövqelərini qorumaq olacaq.”
Ermənistanda yeni siyasi partiya yaranır
