Gümrü sakinləri Paşinyandan "üz döndərib?" - Ermənistanın bələdiyyə seçkiləri haqqında
Ermənistan bələdiyyə seçkiləri – 2025
Martın 30-da Ermənistanın ikinci ən böyük şəhəri olan Gümrüdə şəhər şurasına növbədənkənar seçkilər keçirilib. Mərkəzi Seçki Komissiyasının (MSK) məlumatına görə, ən çox səs (36,8%) hakim “Vətəndaş müqaviləsi” partiyasına verilib. Lakin partiyanın namizədinin mer seçilməsi üçün 50%-dən çox səs toplaması lazım idi.
Baş nazir Nikol Paşinyan feysbuk səhifəsində belə yazıb: “Ermənistan Respublikasının vətəndaşının azad seçim hüququ var. Vətəndaşın seçimi bizim üçün qanundur”. O, bələdiyyəyə daxil olmaq üçün lazımi qədər səs toplamış bütün siyasi qüvvələri təbrik edib.
Eyni zamanda, bütün ölkə seçkilərin nəticələrini müzakirə edir. Bir çoxları hakim partiyanın uğursuzluğunu “simvolik” adlandırır və sosial şəbəkələrdə yazırlar: “Gümrü sakinləri Paşinyandan üz döndərib”.
Məsələ ondadır ki, yeddi il əvvəl, 31 martda, indiki baş nazir, o vaxt isə müxalifətçi olan Nikol Paşinyan tərəfdarları ilə birlikdə Gümrüdən İrəvana yürüşə başlamışdı. Bu, Ermənistanın keçmiş prezidenti Serj Sarqsyanın baş nazir postuna namizədliyinə qarşı etiraz idi.
“Addım at, Serji rədd et” şüarı ilə başlayan bu etiraz hərəkatı Ermənistan cəmiyyətinin böyük hissəsi tərəfindən dəstəkləndi. Nəticədə, Paşinyan və onun liderlik etdiyi “məxməri inqilab” komandası hakimiyyətə gəldi.
Ekspertlər isə hazırda hakim partiyanın niyə kifayət qədər səs toplaya bilmədiyini araşdırmağa çağırır. Onların fikrincə, buna əsasən həyata keçirilməmiş islahatlar təsir edib. Eyni zamanda, bəzi mütəxəssislər Gümrüdə keçirilən seçkilərin Paşinyanın partiyasında “təmizləmə” aparması üçün səbəb ola biləcəyini bildirirlər. Bundan başqa, seçkilərin nəticələrinə təsir edən amillər arasında Gümrüdəki Rusiya hərbi bazası və şəhər sakinlərinin fikirlərinə Rusiyanın təsiri də qeyd olunur.
Martın 30-da Armavir vilayətinin Parakar şəhərində də növbədənkənar bələdiyyə seçkiləri keçirilib. MSK-nın ilkin nəticələrinə görə, hakim “Vətəndaş müqaviləsi” partiyası 3 669 səs toplayıb. 6 508 səslə liderlik edən “Birləşmə” bloku qalib gəlib. Digər siyasi qüvvələr isə xeyli az səs toplayıb. Buradakı seçki nəticələri isə ictimai rezonans doğurmayıb.
- “Bakının tələblərinin altına saatlı bomba döşənib” – ermənistanlı analitik
- Sülh fürsətindən necə yararlanmaq olar? Tomas de Vaal Ermənistan-Azərbaycan razılaşması haqqında
- Ermənistanla Azərbaycan arasındakı sülh sazişi üzrə danışıqlar yekunlaşıb
Seçkilərin ilkin nəticələri
MSK Gümrüdə olan 82 seçki məntəqəsindən 81-i üzrə nəticələri açıqlayıb. Ermənistan Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, Gümrüdə səsvermə hüququ olan vətəndaşların sayı 111 236 nəfərdir. Səsvermənin nəticələrinə görə, hakim “Vətəndaş müqaviləsi” partiyası liderlik edir və 16 938 səs toplayıb.
Seçki baryerini aşan “Vətəndaş müqaviləsi” partiyası, Ermənistan Kommunist Partiyası, “Bizim şəhər” bloku, “Mənim qüdrətli icmam” partiyası, “Ana Ermənistan” blokudur.
Yerli özünüidarəetmə orqanlarına keçirilən seçkilərdə partiyalar üçün keçid baryeri 4%, bloklar üçün isə 6% təşkil edir.
“Bizə verilən səsləri boşa xərcləməyəcəyik” – Hakim partiyanın namizədi
Gümrü meri postuna “Vətəndaş müqaviləsi” partiyasının namizədi Sarik Minasyan şəhər sakinlərinə təşəkkür edib. O, hakim komandanın insanı ali dəyər hesab etdiyini vurğulayıb:
“Prinsiplərimizdə təhdidlərə, məcburiyyətə, aldatmağa, riyakarlığa və yalanlara yer yoxdur. Bizə göstərdiyiniz etimadın məsuliyyətini dərk edirik. Seçki baryerini aşmış ikinci partiya ilə müqayisədə ikiqat çox səs qazandıq. Bizə verilən səsləri boşa xərcləməyəcəyik. Onlar Gümrü və gümrülülərin rifahı üçün xidmət edəcək. Şəhərin abadlaşdırılması və inkişafına yönəlmiş bütün proqramlarımızı davam etdirəcəyik”.
Koalisiya formalaşması mümkündürmü?
Seçkilərin nəticələrinə görə, keçid baryerini aşan 5 siyasi qüvvədən 4-ü müxalif mövqedədir. Seçki kampaniyası zamanı müxalifət liderləri “Vətəndaş müqaviləsi” partiyası ilə koalisiya qurmaq niyyətində olmadıqlarını bildirmişdilər.
Lakin hələlik bu dörd müxalif qüvvənin birləşib-birləşməyəcəyi və Gümrünün müxalif mer tərəfindən idarə olunub-olunmayacağı məlum deyil. İndiyə qədər yalnız 4 müxalif partiyadan 2-si koalisiya yaratmaq ehtimalı barədə bəyanat verib.
Rəylər
Politoloq Ruben Meqrabyan yazır:
“Gümrü sakinlərini düzgün namizədə səs verməməkdə günahlandırmaq çox asandır. […]
Siyasətdə xalq həmişə haqlıdır, siz/biz isə haqsız. Biz yetərincə iş görmədik, kifayət qədər izah etmədik, nümunə göstərmədik, inandırıcı olmadıq. Ola bilsin, başqa səbəblər də var.
Rusiyapərəst müxalif qüvvələrə (Nataşa) verilən səslər isə aşağıdakı amillərin nəticəsidir:
- Uğursuz islahatlar,
- Ölkədəki 20 illik kriminal diktatura və cinayətkarlıq,
- Seçki və siyasi proseslərdə formal iştirak edən kollaborasionist partiyaların leqallaşdırılması,
- Rusiyanın “beşinci kolonunun” neytrallaşdırılmasına yönəlmiş qanunvericilik və hüquqi tədbirlərin sıfır səviyyədə olması,
- Strateji kommunikasiya sahəsinin olmaması,
- Ölkənin düşünülməmiş qərarların girovuna çevrilməsi,
- Düşünülməmiş qərarların “balanslaşdırılmış” adlandırılması.
Əziz islahatçılar, zövq alın. Nuş olsun.”
Siyasi şərhçi Akop Badalyan bunları deyir:
“Hazırkı konfiqurasiyada “Vətəndaş müqaviləsi” partiyası Gümrüdə təkbaşına şəhər hakimiyyətini formalaşdıra və meri seçə bilməz. Digər siyasi qüvvələr isə heç bir halda bu partiya ilə koalisiyaya girməyəcəklərini bildiriblər. Burada əsas sual odur ki, onlar öz aralarında birləşərək öz namizədlərini irəli sürə biləcəklərmi? Gümrüdə siyasi intriqa hələ yeni başlayır. Üstəlik, bu proses həm yerli, həm də ümummilli miqyasda siyasi proyeksiya yarada bilər.
Hər halda, Nikol Paşinyanın partiyasının namizədinin seçki öncəsi son mitinqində iştirak etməməsi onun uğursuzluğa hazırlaşdığını göstərirdi. Paşinyan bu məğlubiyyətdən uzaq durmağa çalışdı. Çox güman ki, Gümrüdəki seçkilər ona partiya daxilində “təmizləmələrə” başlamaq üçün bir bəhanə verəcək.
O, bu istiqamətdə işə çoxdan başlamışdı və 2026-cı il parlament seçkiləri üçün yeni komanda formalaşdırmaq istəyirdi. Lakin bu proses olduqca çətin və məşəqqətlidir. Çünki hər hansı bir sistemdə daxili müqavimət yaranır və bu tendensiyaları aradan qaldırmaq üçün təkcə avtoritarlıq kifayət etmir. Bu baxımdan, Gümrü çox güman ki, əsas dönüş nöqtəsi olacaq”.
Politoloq Robert Gevondyan isə bu ehtimalları irəli sürür:
“Bəs, bizi nə gözləyir? Üç mümkün ssenari var.
Ən real variant – hakim partiyanın namizədinin müxalif qüvvələrin birləşməsinə mane ola bilməsidir (bu, İrəvanda da baş vermişdi). Bu halda, o, səslərdən asılı olmayaraq, mer seçiləcək.
İkinci ehtimal – müxalifət birləşəcək və mer postuna Varşan Qukasyan (Gümrünün keçmiş meri, hazırda Ermənistan Kommunist Partiyasının lideri) seçiləcək.
Üçüncü ssenari isə “Bizim şəhər” blokunun lideri Martun Qriqoryanın heç kimlə ittifaqa girməməsi və onun komandası tərəfindən heç kimə səs verilməməsidir. Bu halda, mer seçilməyəcək və yeni seçkilər keçiriləcək.
Qarşıda maraqlı hadisələr var. Hər şey hələ indi başlayır”.
Ermənistan bələdiyyə seçkiləri – 2025
