Fransanın Azərbaycana qarşı şantaj siyasəti nəyə xidmət edir? Bakıdan təhlil
Fransaın Azərbaycana qarşı şantaj siyasəti
Fransa Senatının 15 noyabr qətnaməsi Fransanın Azərbaycana qarşı növbəti antaj siyasətidir – Cənubi Qafqaz Tədqiqatlar Mərkəzinin ekspertləri belə hesab edirlər. Onların fikrincə, Paris ATƏT-in Minsk Qrupunun fəaliyyətinin bərpasına nail olmaq istəyir, o cümlədən də həm Ermənistanda, həm də Azərbayanda möhkəmlənmək istəyir.
- ABŞ və Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri Ankarada nə haqda danışıblar? Türkiyədən icmal
- Azərbaycanlı, erməni və gürcünün Berlin görüşü və ya “Dolma gündəlikləri” filmi
- “Polşaya düşən raket Rusiyanındır, amma çətin ki, Rusiyadan atılıb”
15 noyabr tarixində senator Natali Qule istisna olmaqla Fransa Senatının 295 üzvü Azərbaycan əleyhinə qətnamə qəbul etdi. Qətnamə Azərbaycanı 10 noyabr razılaşmasını pozmaqda və Ermənistanın suveren ərazisinə təcavüz etməkdə ittiham edir. Qətnaməyə Azərbaycan xarici işlər nazirliyi dərhal cavab verərək onu “tamamilə həqiqətdən uzaq, yalan, iftira dolu müddəaları əks etdirən və açıq təxribat xarakterli” sənəd adlandırdı.
Səhəri gün Azərbaycan parlamenti ölkə hökumətinə Fransa ilə diplomatik və iqtisadi münasibətlərin məqsədəuyğun olub-olmaması məsələsini nəzərdən keçirməyi tövsiyə etdi. Fransanın Bakıdakı səfiri Azərbaycan XİN-ə çağırılıb və ona etiraz notası verilib.
“Fransanın Azərbaycana qarşı şantaj siyasəti”
“Qətnamə Fransanın Azərbaycana qarşı növbəti şantaj siyasətidir. 2020-ci ilin noyabrında Fransa parlamenti höküməti qondarma qurumu tanımağa çağıran qətnamə qəbul etmişdi. Fransa hökuməti bu qətnamədən Minsk qrupunun labüd dağılmasını qabaqlamaq üçün istifadə etməyə çalışmaqdadır. Belə ki, hökümət, Minsk qrupunda həmsədr olduğunu əsas gətirərək qondarma qurumu tanımaqdan imtina etdi”, – Cənubi Qafqaz Tədqiqatlar Mərkəzinin ekspertləri qeyd ediblər.
Azərbaycanlı ekspertlərin fikrincə, Fransanın mövqeyini bərabərlik formasında belə ifadə etmək olar:
Həmsədrlik mandatının qalması = qondarma qurumun tanınmaması.
Həmsədrlik mandatına xitam = qondarma qurumun tanınması.
“Bakı Minsk qrupuna xitam verməsə də, Ermənistan 25 ildə etdiyini son 2 ildə etməkdədir, yəni, Minsk qrupunu faktiki “yola verir”. Formal mövcudluğu faktiki mövcudluğa qaytarmaq üçün isə Fransa bir daha siyasi şantaja müraciət etməyə çalışaraq, Azərbaycana qarşı yeni qətnamə qəbul etdi”, – deyə ekspertlər əlavə ediblər.
“Fransa Rusiyanı regiondan çıxarmağa çalışır”
Analitiklər virğulayırlar ki, Fransanın daha bir hədəfi Rusiyanı regiondan sıxışdırıb, onun yerinə Cənubi Qafqazda möhkəmlənməkdir.
“France2 telekanalına müsahibə zamanı Rusiyanın tənqid edilməsi, sərhəd gərginliyinin BMT Təhlükəsizlik Şurasında müzakirəyə çıxarılması, Aİ missiyasının Ermənistana göndərilməsi bu istiqamətdə atılan addımlardır.
Bununla belə Fransa anlayır ki, Bakı ona Azərbaycanın maraqları bahasına Cənubi Qafqazda möhkəmlənməyə imkan verməyəcək. Bunu nəzərə alan Fransa, 15 noyabr qətnaməsində iki siyasi xətt irəli sürməyə çalışır.
Bir tərəfdən Ermənistanın müdafiə qabiliyyətinin artırılması və beynəlxalq tanınmış sərhədləri çərçivəsində təhlükəsizliyin təmin edilməsi bəhanəsi ilə Ermənistanın sərhəd ərazilərinə beynəlxalq qüvvələrin yerləşdirilməsi təşəbbüsü irəli sürülür. Digər tərəfdən isə Ermənistan və Qarabağ ermənilərinin əli ilə Azərbaycanın daxili işlərinə müdaxiləyə cəhd edilir.
Qətnamə Laçının nəzarətə götürülməsini pisləyir, Laçın dəhlizinin statusunun dəyişilməz qalmalı olduğunu bəyan edir və Azərbaycandan əvvəlki mövqelərə qayıtmağı tələb edir. Senat Fransa hökümətinə Qarabağda humanitar ofis yaratmağı nəzərdən keçirtməyi təklif edir. Qətnamədə yer alan erməni əhalisinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və məcburi köçkünlərin geri qaytarılması tələbləri isə erməniləri yenidən Hadrut, Şuşa və digər ərazilərə qaytarmaq cəhdini özündə ehtiva edir. Beləliklə, cari qətnamə ilə Fransa həm Ermənistanda, həm də Azərbaycanda (Qarabağda) öz mövcudluğunu təmin etmək istəyir”.
“Qətnamə potensialda Türkiyəyə qarşı sanksiyaları da nəzərdə tutur”
Azərbaycanlı analitiklər bildirirlər ki, bu məsələyə Fransa-Türkiyə kontekstində baxmaq da vacibdir.
“Türkiyənin beynəlxalq miqyasında artan rolundan narahat olan Fransa, Türkiyənin diqqətini qərbdə Yunanıstan, cənubda Suriya, şərqdə isə Ermənistan ilə yayındırmağa çalışır.
Qətnamənin məğzini özündə ehtiva edən “Səbəblərin Təqdimatı” (ST) adlı sənəd Azərbaycanın “müttəfiqlərin, xüsusən də Türkiyənin dəstəyi ilə” hərbi əməliyyat keçirtməklə “Artsax hakimiyyətini” Qarabağı Ermənistanla birləşdirən 5 kilometrlik ensiz zolaqdan keçən mövcud marşrutdan imtina etməyə məcbur etdiyini iddia edir.
Müşahidə etdiyimiz kimi cari qətnamə potensialda Türkiyəyə də qarşı sanksiyaları nəzərdə tutur”, – deyə təhlildə qeyd olunub.
Azərbaycandan nə gözləmək olar?
“Görünən odur ki, Azərbaycan bu cür addımlara hələki gözləyici mövqe nümayiş etdirir. Məqsəd – qarşı tərəfin ortaya qoya biləcəyi bütün vasitələri müəyyən etməkdir.
Bu vasitələr müəyyən olunub, lazımınca dəyərləndiriləndən sonra Azərbaycan mövcud vəziyyətdən çıxış edərək, qətiyyətli və müvafiq cavab addımlar atacağını düşünürük”, – Cənubi Qafqaz Tədqiqatlar Mərkəzinin təhlilində deyilir.
Bizə abunə olun — Twitter | Facebook | Telegram | Instagram | Youtube
