Deputatın şərhi: “Yaqublu vasitəsilə Azərbaycan hakimiyyətinin qeyri-humanist obrazı yaradılır”
Deputat Tofiq Yaqublunun aclığa barədə danışdı
Azərbaycanın siyasi mübarizə aparan tanınmış simalarından olan Tofiq Yaqublu, bugündən etibarən ölüm aclığına başlayıb. Aclıq aksiyasının səbəbi, onun siyasi fəaliyyətinə görə 9 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilməsi ilə əlaqədardır. Bu aksiyaya Azərbaycan hakimiyyətinin mövqeyini “JAMnews”a açıqlamasında Milli Məclisin İnsan haqları komitəsinin sədri, deputat Zahid Oruc şərh edib.
Oruc Tofiq Yaqublunun aclıq aksiyasına başlamasının Azərbaycan siyasətinin dəsti-xəttini dəyişəcəyini düşünmədiyini vurğulayıb:
“Bütövlükdə bu məsələnin, hazırkı regional və beynəlxalq proseslər fonunda məhz fərdi hadisə kimi görünməsinin əleyhinəyəm. Bu məsələyə Azərbaycan cəmiyyətindən, tanınmışlar, sənət adamları tərəfindən hər hansı dəstək yoxdur. Siyasət hakimiyyətə əks qrupların timsalında marginal duruma gəlib.
Hər bir halda biz onun tərəfindəyik ki, bu kimi məsələlərdə həllər tapılsın. Burada insan haqları üzrə ixtisaslaşmış Qeyri Hökümət Təşkilatlarının nümayəndələri, xüsusilə də mövqeləri hər iki tərəfdə qəbul edilən insanların da addımlarına ehtiyac var. Bəlkə də Müsavat Partiyası özünün yetirməsi saydığı Tofiq Yaqublunu uzun illər insanların həyatları, onları fikizi istismarı üzərində siyasət qurmuş qüvvələrin əlindən almağa çalışmalıdır“.
Tofiq Yaqublu aclıq aksiyasına başlayıb
Tofiq Yaqublu, aclıq aksiyasının başlama qərarını barədə bunları deyib:
“Mənə qarşı əsassız, qanunsuz və tərbiyəsiz 9 il azadlıqdan məhrumetmə hökmünə etiraz olaraq başlayıram. Bilirəm ki, bu, çox çətin olacaq, amma bu addımı atmağa qərarlıyam”.
Yaqublu, yaşının irəlilədiyini və həbsxanada ömrünün son illərini keçirməyin mənasız olduğunu bildirib. O, “həbsxanada ölməyə qərar verdim” deyərək, bu qərarın beynəlxalq aləmin diqqətini Azərbaycana yönəltməsini ümid etdiyini vurğulayıb.
“Əgər mənə dəstək vermək istəyirsinizsə, məhkəmədə söylədiyim son sözümü oxuyun və onu təbliğ edin. Bununla həm sizin, həm də digərlərinin Əliyev rejiminin məhkəmə sistemini tənqid və ifşa etmək üçün son dərəcə güclü və təkzibedilməz arqument və sübutlarınız olacaq” – deyə, Yaqublu əlavə edib.
Tofiq Yaqublu vətəndaş cəmiyyətinə qarşı təşkil olunmuş son həbslər dalğası zamanı, 2023-cü il dekabrın 14-də həbs edilib.
Onun barəsində Cinayət Məcəlləsinin 178.3.2 (külli miqdarda ziyan vurmaqla dələduzluq), 320.1-ci (rəsmi sənədləri, dövlət təltiflərini, möhürləri, ştampları, blankları saxtalaşdırma, qanunsuz hazırlama və ya satma) və 320.2-ci (bilərəkdən saxta sənədlərdən istifadə etmə) maddələri ilə cinayət işi açılıb. Yaqublunun həbsi həbsi beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən siyasi motivli hesab olunub.
“Tofiq Yaqublunu “müqəddəs qurban”a çevirirlər” – deputat belə deyir
Deputat Oruc, Tofiq Yaqublunun, hakimiyyətə münasibətini sərt şəkildə ifadə etməsi ilə tanındığını, lakin onun siyasi fəaliyyəti ilə bağlı üzvü olduğu Müsavat Partiyası və Milli Şura ilə bəzən sinxron davranmadığını qeyd edib. O, Tofiq Yaqublunun mübarizəsinin zamanla bir fərdin mübarizəsinə çevrildiyini və bunun ölkə daxilindəki bəzi siyasi qüvvələrin təsiri ilə baş verdiyini söyləyib.
“Təəssüflər olsun ki, bəzi xarici, Azərbaycanın siyasətinə, regional və beynəlxalq mövqeyinə, sülh danışıqlarına, Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin Ermənistan üzərindən pozula biləcəyini gözləyən dairələr öz maraqlarına uyğun şəkildə daxildəki bəzi proseslərlə də təsir göstərmək istəyirlər
Eyni zamanda, Azərbaycan siyasətində uzun illər uğur qazanmayan Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası və onun rəhbərliyi sanki Tofiq Yaqublunu “müqəddəs qurban”a çevirərək onun vasitəsilə hakimiyyətin qeyri-humanist obrazını canlandırıb, onun beynəlxalq reputasiyasına zərbə vurub, qələbə imicini hansısa formada köldə altına alıb özlərinə siyasi xal qazanmaq istəyirlər”.
“Yaqublu vasitəsilə Azərbaycan hakimiyyətinin qeyri-humanist obrazını canlandırıb, onun beynəlxalq reputasiyasına zərbə vurub, qələbə imicini hansısa formada köldə altına alıb özlərinə siyasi xal qazanmaq istəyirlər. Onun aclıq aksiyası siyasi qüvvələrin siyasi planlarının, hakimiyyətə qarşı apardıqları savaşın tərkib elementinə çevrilib. Özünün nə dərəcədə bunun fərqində olması isə ayrı mövzudur.
Yaqublunu şəxsən tanıyırıq. Vaxtilə daha loyal mövqe sərgiləyən insan olub. O, zamanla özünü və ətrafını dövlətin heç bir uğurunu qəbul etməyən bir fazaya gətirib çatdırıb”.
Zahid Oruc, bununla yanaşı, məsələnin siyasi təxribat xarakteri daşıdığına və bəzi xarici dairələrin Azərbaycanın daxili işlərinə müdaxilə etməyə çalışdığına diqqət çəkib. O, Tofiq Yaqublunun aclıq aksiyasının adını səsləndirmədiyi xarici qüvvələrin öz siyasi maraqları üçün vasitə olacağını da vurğulayıb.
“Bu məsələni Pentensiar Xidmət və bəlli təşkilatların vasitəsilə çözülə biləcək hadisə hesab edirəm”, – deyə Zahid Oruc bildirib.
Deputat, bütün məsələlərin hüquq müstəvisində həll edilməsinin vacibliyini, siyasiləşmiş vəziyyətin isə həqiqətin tapılmasını çətinləşdirdiyini qeyd edib. O, aclıq aksiyasının dayandırılaraq Yaqublunun həbsinin daha sivil metodlarla həll olunmasının mümkün olduğunu söyləyib.
Xarici və daxili təzyiqlər
Zahid Oruc, eyni zamanda, Azərbaycanın beynəlxalq siyasətinin gərginləşdiyi bir dövrdə belə bir hadisənin daha da çox ciddiyyətə minəcəyini bildirib.
“ABŞ prezidentinin ifşa etdiyi USAID və onun Avropadakı təsir dairələri, Azərbaycanın daxili proseslərinə müdaxilə etməyə çalışır,” – deyə deputat əlavə edib.
Zahid Oruc, Tofiq Yaqublunun hüquqlarının müdafiəsində iştirak edənlərin Pentensiar Xidmət, Ədliyyə orqanları və məhkəmə sistemi ilə danışıqlar aparmasını mümkün gördüyünü, bunun daha sivil və konstruktiv bir yanaşma olduğunu ifadə edib.
“Tofiq Yaqublunun hüquqlarının müdafiə edilməsində iştirak edən adamlar, hakimiyyət təmsilçiləri ilə danışıq aparmaq cəhdi göstərə bilərlər”.
Tofiq Yaqublunun həbs tarixçəsi
Tofiq Yaqublu birinci dəfə 1998-ci il prezident seçkilərindən əvvəl, 12 sentyabr 1998-ci ildə Fəvvavələr meydanında baş tutan müxalifətin mitinqində həbs edilib. İstintaq müddətində həbsdə saxlanılıb, sonda Nizami Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə 2 il müddətinə şərti azadlıqdan məhrumetmə cəzası alıb. Yaqublu bu ittihamın saxta olduğunu, siyasi sifarişlə həbs olunduğunu bildirmişdi.
Daha sonra o, 2013-cü ilin fevralında İsmayıllı rayonunda baş vermiş etirazlar əsas göstərilərək Cinayət Məcəlləsinin 233-cü (ictimai qaydanın pozulmasına səbəb olan hərəkətləri təşkil etmə və ya bu cür hərəkətlərdə fəal iştirak etmə) və 315-ci (hakimiyyət nümayəndəsinə qarşı müqavimət göstərmə və ya zor tətbiq etmə) maddələri əsas göstərilərək həbs edilib. Yaqublu Şəki Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin 17 mart 2014-cü il tarixli qərarı ilə 5 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. Beynəlxalq ictimaiyyət, ABŞ və Avropa İttifaqı tərəfindən həbsi sərt tənqid edilib.
Həbsdə olduğu müddətdə qızı Nərgiz Yaqublu vəfat edib.
2016-cı ilin martından əfv sərəncamı ilə azadlığa buraxılıb.
2020-ci ilin martından isə siyasətçi Cinayət Məcəlləsinin 221-ci (xuliqanlıq) maddəsi əsas göstərilərək həbs edilib. Hüquq müdafiəçilərinin əsassız və qurama adlandırdığı cinayət işinin istintaqının sonunda Tofiq Yaqublu Nizami Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə 4 il 3 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. Sentyabrın 2-dən etibarən ölüm aclığına başlayan Yaqublu qərarın elan edilməsindən 16 gün sonra, sentyabrın 18-də ev dustaqlığına buraxılıb.
Deputat Tofiq Yaqublunun aclığa barədə danışdı
