Belarus: etirazçıların məruz qaldığı dəhşətli işgəncə və zorakılıqlar, ümummili tətil
Avropa İttifaqı tərəfindən sanksiya təhdidi altında Belarusda prezident seçkilərinin saxtalaşdırılmasına etiraz etdikləri üçün saxlanılan insanların azad edilməsinə başlanılıb.
Azadlığa çıxanlar həbsdə məruz qaldıqları alçaltma və işgəncələr haqda dəhşətli hekayələr danışırlar. Video və hekayələr aşağıda.
Belarusun ən iri müəssisələri etiraz tətilinə qoşulur. Tixanovskaya və Lukaşenko – hər ikisi xalqa müraciət edib, amma əks dəyərləndirmə və çağırışlarla.
Belarusda etirazlar avqustun 9-da, prezident seçkiləri günündə başlayıb. Bu seçkilərdə rəsmi məlumata əsasən, artıq 26 ildir ölkəni idarə edən Aleksandr Lukaşenko qələbə qazanıb.
• Svetlana Tixanovskaya – Belarus prezidentliyinə ən qeyri-adi namizəd
• Belarus Vladimir Putinin nəyinə lazımdır və plan “B” nədir?
Avqustun 14-də MSK seçkilərin yekun nəticələrini dərc edib: seçicilərin 80,1 faizi Lukaşenkoya, 10,1 faizi Tixanovskayaya səs verib. Seçkilərin nəticələrinin tanınmaması ilə bağlı bütün şikayətlər rədd edilib.
Amma küçələrə çıxan on minlərlə insan bildirir ki, əslində Svetlana Tixanovskaya prezident seçilib, seçkilərin nəticələri isə saxtalaşdırılıb. Bir müddət sonra Tixanovskaya ölkəni tərk etməli və Litvaya getməli olub. Hakimiyyətin onu övladları ilə təhdid etdiyi ehtimal edilir.
Minskdə və digər şəhərlərdə artıq beş gündür ki, güc strukturları əməkdaşları küçələrdə insanları döyür, onlara qarşı dəyənək, rezin güllə və gözyaşardıcı qazdan istifadə edirlər.
Ümumilikdə yeddi min nəfərdən çox insan saxlanılıb.
“Lüt soyundururdular, hər tərəf qan içindəydi, yemək və su vermirdilər, tualetə buraxmırdılar”
Şahidlərin bildirdiyinə görə, milislər insanları küçələrdə və həyətlərdə turur, qarşılarındakının kim – yeniyetmə, qadın, qoca olduğuna heç fikir vermirdilər.
Milis maşınlarında və həbsxanalarda saxlanılanları bir-birinin üstünə uzanmağa məcbur edirdilər. Rezin dəyənəklərlə, ayaqları ilə döyürdülər, başını qaldırmaq və ya danışmaq cəhdinə görə elektroşok tətbiq edirdilər.
Çoxları, xüsusən qadınlar bildirirlər ki, onları zorlanma ilə təhdid ediblər.
İnsanları sutkalarla soyuq yerdə susuz və yeməksiz saxlayıblar. Tualetə getmək xahişinə belə cavab veriblər:
“Altınıza edin, onsuz da çox yaşamayacaqsız”.
Rusiyanın “Znak.com” xəbər saytının jurnalisti Nikita Telijenko üç gün Minskdə həbsdə qalıb və başına gələnlər haqda qorxunc hekayə dərc edib.
O, istintaq təcridxanasının döşəməsində qan və ifrazat gölməçələrinin içində bir neçə sıra ilə bir-birinin üstündə uzanan insanları təsvir edib.
Onlara nəinki tualetdən istifadə etməyə, hətta yerində tərpənməyə belə icazə vermirmişlər.
Telijenko bildirir ki, əli-ayağı sınmış, güclü qanaxması olan ağır yaralı insanlar görüb. Onlara nəinki tibbi yardım göstərilməyib, hətta azca zarıyan kimi mühafizəçilər onları daha betər döyürmüş.
Telijenkonun şahid olduqları sosial şəbəkələrdə dərc olunan saysız məlumatları – foto, video və hekayələri təsdiqləyir.
Həbs olunanların valideynləri və qohumları sutkalarla həbsxana və təcridxana qapılarında gözləsələr də, heç bir informasiya ala bilməyiblər.
Etiraz bildirildikdə isə həbsxana qarşısına toplaşanları da döyüblər.
Həkimlər də küçə etirazlarına qoşulublar.
Onların bildirdiklərinə görə, həbsxanalardan gətirilənlərin travmaları kimi ağır yaralanmaları onlar daha əvvəl heç görməyiblər – qırılmış oynaqlar, əzaların qəlpəli sınığı, sınmış kəllə sümükləri.
Rəsmən iki nəfər etirazçının öldüyü təsdiqlənib.
Təsdiqlənməmiş məlumata əsasən, 34 nəfər həlak olub.
Etirazlar böyüyür
Tətil ümummulli miqyas alıb – ən iri müəssisələr, xırda firmalar, ictimai nəqliyyat işləmir.
Keçmiş hərbçi və polis əməkdaşları kütləvi şəkildə ordunu və polisi xalqın tərəfinə keçməyə çağıran videolar hazırlayıb yayırlar.
Belarusun bütün şəhərlərində minlərlə qadın həmrəylik nümayiş etdirərək küçələrdə zəncirvari düzülürlər.
Etirazçıların tələbləri dəyişməz qalır: Aleksandr Lukaşenkonun hakimiyyətdən uzaqlaşması, Svetlana Tixanovskayanın qələbəsinin tanınması, bütün siyasi məhbusların azad edilməsi.
Tixanovskaya və Lukaşenko – hər ikisi xalqa müraciət edib
Svetlana Tixanovskaya həmvətənlərinə video-müraciət ünvanlayıb və etirazları davam etdirməyə çağırıb, xüsusi olaraq vurğulayıb ki, etirazlar dinc və zorakılıqdan uzaq olmalıdır.
Aleksandr Lukaşenko ölkədən qaçması ilə bağlı şayiələri təkzib edib. O, nümayişkaranə şəkildə inşaat sahəsinin məmurları ilə iclas keçirib və bildirib ki, “əmək kollektivlərinin silkələnməsi cəhdləri” baş verir, bu da müəssisələrin işinə pis təsir edəcək.
“İstəyirsiz tətil edin, işləmək istəyirsiz işləyin”, – Lukaşenko deyib və qeyd edib ki, onda olan məlumata əsasən, tətil və fəhlə toplantılarının iştirakçılarına “pul ödənir”.
