“Azərbaycanda erməni hərbi əsir yoxdur”. Bakıdan baxış
Azərbaycanda erməni hərbi əsir yoxdur
Bu günlərdə telekanallar Azərbaycanda həbsdə olan keçmiş tanınmamış Dağlıq Qarabağ Respublikasının rəhbərlərinin müsahibələrini yayıb. Ermənistanda müxtəlif səviyyələrdə onları “müharibə əsirləri” adlandırırlar. “Azərbaycanda erməni hərbi əsir yoxdur və separatçı rejimin keçmiş rəhbərlərini belə adlandırmaq düzgün deyil”, – deyə azərbaycanlı hüquqşünas Anar Əhmədov bildirib.
- “Zəngəzur dəhlizi və səkkiz kəndin müqabilində Bakı Yerevana nə təklif edə bilər?” Şərhlər
- Təzminat məsələsi Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh prosesinin tərkib hissəsi kimi. Bakıdan baxış
- İlk dəfə: Azərbaycan və Ermənistan hakimiyyətlərinin birgə bəyanatı
Nə baş verib?
“Azərbaycan televiziyasında erməni hərbi əsir və girovlarla səhnələşdirilmiş müsahibələrin nümayişi onların hüquqlarının bilavasitə pozulmasıdır və onsuz da ağır olan vəziyyətlərini daha da pisləşdirir”, – Ermənistanın keçmiş xarici işlər naziri Vartan Oskanyanın rəhbərlik etdiyi Qarabağ Ermənilərinin Fundamental Hüquqlarını Müdafiə Komitəsi bildirib.
Azərbaycan silahlı qüvvələrinin 2023-cü il sentyabrın 19-20-də Qarabağda keçirdiyi antiterror əməliyyatından sonra hüquq-mühafizə orqanları tanınmamış “DQR”in bir neçə keçmiş rəhbərini saxlayıb və məhkəmə qarşısına çıxarıb.
Hüquqşünas Anar Əhmədov JAMnews-un Azərbaycan redaksiyası üçün məsələni şərh edib.
Ekspert şərhi
Ekspert şərhi
“Hazırda Azərbaycanda erməni hərbi əsir yoxdur. Bunu həm hüquqi nöqteyi-nəzərdən, həm də ümumilikdə beynəlxalq hüququn mövqeyindən əminliklə söyləmək mümkündür.
Əvvəlcə anlayaq ki, kimləri hərbi əsir adlandırmaq olar? Bu, ictimaiyyətə açıq məlumatdır və burada heç bir anlaşılmazlıq ola bilməz.
Müasir beynəlxalq humanitar hüquqa görə, yalnız hərbi əməliyyatlarda faktiki iştirak etmiş şəxslər əsir götürülə bilər.
Beləliklə, aşağıdakılar əsir sayıla bilməz:
• düşmən tərəfin dinc sakinləri;
• silahlı qüvvələrə bağlı müxbirlər;
• Haaqa Konvensiyalarına əsasən – hospitalların və hərbi xəstəxanaların personalı, habelə ruhanilər.
Digər tərəfdən, döyüş əməliyyatlarında yalnız açıq və qanuni iştirak əsir hesab edilmək hüququnu yaradır: casuslar, satqın bələdçilər və s. ələ keçirildikdə onlara hərbi əsir statusu verilmir. Muzdlular da bu statusdan məhrumdurlar.
Hərbi əsirlərin hüquqi statusu üç əlamətlə müəyyən edilir:
• cinayətkar deyillər;
• vətəndaşlıqlarını saxlayan düşmənlərdir;
• onlar hərbçidirlər.
Bu, beynəlxalq humanitar hüquq çərçivəsindədir.
İndi isə Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazisindəki separatçı rejimin həbsdə olan rəhbərlərini necə təsnifləşdirəcəyimizi aydınlaşdıraq.
Bunlar xaricdən qeyri-qanuni maliyyə vəsaiti hesabına dövlətin ərazisində qanunsuz hərbi birləşmələr yaradan, onların bilavasitə iştirakı ilə dinc əhalini qətlə yetirən insanlardır. Yəni söhbət ərazisində yerləşdikləri ölkənin qanunlarını tanımayan klassik separatçılardan gedir.
Onlara qarşı Azərbaycan Cinayət Məcəlləsinin konkret maddələri ilə cinayət işi başlanıb. Nəzərə almalıyıq ki, bu cinayət işləri onlar həbs olunandan sonra deyil, xeyli əvvəl başlanıb, həmin şəxslər cinayət işi üzrə istintaqa cəlb olunublar.
Daha bir şey. Onlar döyüşdə saxlanılmayıblar, döyüş meydanında əsir düşmüş hərbi qulluqçular deyillər. Qanunun diqtəsinə görə, onlar adi cinayətkarlardır.
Ermənistanda və digər ölkələrdə müxtəlif hüquq müdafiə təşkilatlarının istifadə etdiyi ifadələrlə bağlı suala gəlincə, terminlər tez-tez manipulyasiya edilir. Hətta mahiyyətinə varmadan. Bu, münaqişənin hər iki tərəfi üçün xarakterikdir. Xatırlayırsınızsa, Ermənistanda iki azərbaycanlı hərbçi saxlanılıb, barələrində cinayət işi başlanıb, məhkəmə prosesi olmuşdu və onlar uzun müddətə azadlıqdan məhrum edilmişlər. Bir müddət sonra Azərbaycan və Ermənistan məhbusları dəyişdirdi. Hərbi əsirlər yox, məhz məhbuslar, çünki orada və burada bu adamlar həmin ölkələrin cinayət məcəlləsinin konkret maddələri ilə müəyyən müddətə məhkum ediliblər.
Ona görə də insanların öz söz və bəyanatlarına görə məsuliyyət hiss etməsi vacibdir. Çox şey deyə bilərsiniz, amma yalan ifadələr əslində söhbətin nədən getdiyini anlayan mütəxəssislər arasında hörmət yarada bilməz”.
