Azərbaycanda ölmüş şəxsin ipoteka kreditini vərəsələri ödəməli olacaq?
İpoteka kreditini vərəsələr ödəyəcək
Azərbaycanda vəfat edən şəxsin ipoteka krediti borcunu vərəsələri ödəyəcək. Konstitusiya Məhkəməsi Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin müraciəti əsasında bununla bağlı qərar qəbul edib.
Qərara əsasən, Mülki Məcəlləyə uyğun olaraq, borclunun ölümündən sonra mirası qəbul etmiş vərəsələr miras açıldığı gündən onlara çatan miras payı həcmində miras qoyanın kreditorları qarşısında birgə məsuliyyət daşıyırlar.
Eyni zamanda, Mülki Məcəllə və “İpoteka haqqında” qanuna uyğun olaraq, əsas öhdəlik üzrə borclu, o cümlədən əsas borclunun ölümü halında vərəsələr öhdəliyi icra etmədikdə və ya lazımınca icra etmədikdə (əsas öhdəlik pozulduqda) kreditor ipoteka predmetinə tutmanın yönəldilməsi barədə iddia qaldıra bilər.
- Azərbaycandan viski ixracı cəmi bir ilə 20 dəfə artıb. Səbəb nədir?
- Dövlət Departamenti azərbaycanlı aktivist Salayevin işini “diqqətlə izləyir”
- “Çirkli əllərinizi “Georgian Airways”dən çəkin!” – Gürcüstanda Rusiyaya uçuşlar ətrafında qalmaqal
Hüquqşünas nə deyir?
Bu yenilik sosial şəbəkələrin Azərbaycan seqmentində geniş müzakirələrə səbəb olub. İpoteka ödənişi öhdəliyinin vərəsələrin üzərinə düşməsi ölkə sakinləri arasında çaşqınlıq yaradıb.
Hüquqşunas Əkrəm Həsənov Konstitusiya Məhkəməsinin cəmiyyətdə çaşqınlıq yaradan ipoteka krediti qərarına aydınlıq gətirib.
“İpoteka krediti elə bir növdur ki, bunu ev almaq üçün götürürsən və onu da girov qoyursan. Burada məqsəd biznes və başqa məqsədlər deyil. Bu krediti Azərbaycanda İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu verir”.
Hüquqşünasın sözlərinə görə, bəzi banklar da öz hesablarına belə kreditlər verir. Bu zaman banklar kredit götürən şəxsin həyat sığortasını tələb edə də bilər, etməyə də. İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu isə həyat sığortasını hər zaman tələb edir.
“Çünki onun verdiyi kreditin müddəti uzundur və şəxsin ölmək ehtimalı var. Bu halda sabah həmin şəxs ölərsə, o pulu sığorta şirkəti ödəyəcək, əmlaka dəyilməyəcək və vərəsələrindən də heç nə istənilməyəcək”, – Əkrəm Həsənov deyir.
O əlavə edir ki, həyat sığortası başqa kreditlər üzrə də ola bilər:
“Azərbaycanda banklar tərəfindən verilən başqa kredit növlərində həyat sığortası tələb edilmir. Konstitusiya məhkəməsinin qərarı bu hallar üçündür və bu, yeni deyil.
Məsələn, mən evimi başqasının krediti üçün girov qoyuram. Həmin şəxs krediti ödəyə bilməyəndə, bank məhkəməyə verir, evi hərraca çıxarıb satdırır və pulunu götürür. Krediti götürən ölərsə, yenə həmin prosedur olacaq. Konstitusiya Məhkəməsi bu kimi hallarda yaranan suala cavab verir.
İkinci məsələ, ölən şəxsin vərəsələləri ilə bağlıdır. Vərəsə ölən şəxsin ailə üzvləri deyil, onun əmlakını, mirasını qəbul edəndir. Vərəsə ölən şəxsin borclarına görə qəbul etdiyi əmlak həddində məsuliyyətlidir. Ölən şəxsin 50 min borcu var, qoyduğu evin qiyməti isə 100 min manatdır. Onun 50 min borcunu verəcək. Amma əksinə, ölən şəxsin borcu 100 min, evinin qiyməti 50 mindirsə, bu zaman vərəsə onun 50 minlik hissəsini ödəyəcək. Qalan borc isə itir. Burada qeyri-adi heç nə yoxdur”, – hüquqşünas qeyd edib.
Sığorta üzrə ekspert nə deyir?
Sığorta üzrə ekspert İlkin İbrahimov isə bildirib ki, Konstitusiya Məhkəməsinin qərarı həyat sığortası olmayan hallarla yanaşı, məbləğin tam sığortalanmadığı kreditlərə də şamil olunur:
“Yəni qərarda qalan kredit hissəsinin kimin verəcəyi sualına aydınlıq gətirilir. İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu tərəfindən verilən kreditlərdə həyat sığortası məbləğə uyğun edilir. Lakin həyat sığortası götürülən məbləğdən az olduqda qalan hissə vərəsə tərəfindən ödənilir.
Məsələn, şəxs 100 min manatlıq ipoteka götürüb və 50 minlik hissəsi üçün həyat sığortası elətdirib. Şəxs öldükdə 50 minlik hissə sığorta tərəfindən veriləcək, qalan borc isə artıq onun vərəsəsinə ötürülür. Vərəsə həmin borcu ödəməlidir”, – ekspert vurğulayıb.
