Azərbaycan hökumətyönlü mediasında Gürcüstan kəskin tənqid olunur
Azərbaycanda Gürcüstan tənqid olunur
Azərbaycanın hökumətyönlü Caliber nəşri “Gürcüstan Zəngəzurun addımlarını eşitdi” başlıqlı məqalə dərc edib. Məqalənin müəllifi Samir Vəliyev azərbaycanlı yük maşını sürücülərinin danışdıqlarına əsaslanaraq yazır ki, son vaxtlar onlara qarşı gürcü sərhədçiləri və digər rəsmi şəxslərin münasibəti kəskin şəkildə pisləşib.
Müəllifin sözlərinə görə, sürücülər kobud rəftar və qanuna hörmətsizliklə üzləşirlər. Onları sərhəddə günlərlə, hətta həftələrlə saxlayırlar. Bəzi sürücülər bildiriblər ki, bu zaman onlara istehza ilə “Zəngəzur dəhliziniz işə düşəndə gedərsiniz” deyilib.
Söhbət Azərbaycanın Naxçıvan muxtar bölgəsini Ermənistan ərazisindən keçməklə ölkənin qalan hissəsi ilə birləşdirəcək tranzit yol layihəsindən gedir. Bu layihədə ABŞ fəal iştirak edib, layihə “Tramp marşrutu” adlandırılıb və Beynəlxalq Orta Dəhlizin bir hissəsinə çevriləcəyi nəzərdə tutulur.
Məqalədə ehtimal edilir ki, Gürcüstanın Azərbaycana qarşı münasibətinin dəyişməsi “şimal qonşusu”nun (yəni Rusiyanın) təsiri və ya “Gürcüstan hökumətində Ermənistanın maraqlarını təmsil edənlər”lə bağlı ola bilər.
Məqalədə nə yazılıb
“Mövcud vəziyyət qaçılmaz bir sual yaradır: əgər bu kimi epizodlar mütəmadi təkrarlanırsa, deməli, burada sadə təşkilati xaosu aşan hər hansı bir səbəb var.
Əvvəlcə tək-tək yük avtomobilləri, sonra qruplar, daha sonra isə bütöv partiyalar saxlanılmağa başladı. Sürücülər hərəkət edə bilmir və illərlə oturuşmuş marşrutun nə üçün qeyri-müəyyənlik zonasına, ardıcıl maneələr zolağına çevrildiyini anlaya bilmirdilər.
Daha da önəmlisi, heç bir rəsmi və ya ən azından, normal izah təqdim olunmurdu. Yalnız eyhamlar, istehzalı təbəssümlər və qıcıqlanmanı gizlətməyən ifadələr.
Azərbaycanlı sürücülərə “Zəngəzur dəhliziniz hazır olanda Zəngəzurdan gedin” deyirdilər. Bu sözlər zarafat kimi yox, pis gizlədilmiş narazılıq kimi səslənirdi.
Burada baş verənlərin ilk və yəqin ki, əsas səbəbi üzə çıxır.
Tbilisidə görürlər ki, regionun logistika reallığı dəyişir və Zəngəzur marşrutu artıq uzaq perspektiv kimi müzakirə olunmur. O, həqiqətən də inşa olunur və gec-tez mövcud balansı dəyişdirəcək yeni infrastrukturun bir hissəsinə çevrilir.
Onilliklər boyunca regional logistikada Gürcüstanın monopoliyası fonunda alternativ yolun yaranması ehtimalı belə Tbilisidə ağrılı qəbul olunur.
Bununla belə, paradoks ondadır ki, Zəngəzur istiqaməti regiondakı bütün ölkələrin, o cümlədən elə Gürcüstanın iqtisadiyyatını gücləndirə bilər. O, mövcud şəbəkəni əvəz etmir, sadəcə genişləndirir. Amma bu məntiq hər səviyyədə işləmir və hesablamaların üstünlük təşkil etməli olduğu yerlərdə bəzən emosional qısqanclıq önə çıxır.
Bu amil xüsusilə o zaman nəzərə çarpır ki, gürcü əməkdaşlar sürücülərə “Zəngəzurdan keçin” deyə təklif edirlər, onun açılma vaxtını soruşurlar və bunu neytral peşəkar söhbətə bənzəməyən intonasiya ilə edirlər.”
Görünən odur ki, başqa səbəblər də mövcuddur.
Gürcüstanda həmişə istər mənşəyinə, istərsə də bioqrafiyasına və siyasi simpatiyalarına görə erməni mühiti ilə əlaqəsi olan fiqurlar olub.
Onlar ölkənin ümumi kursunu müəyyən etmirlər, lakin sistemdə kifayət qədər nəzərə çarpırlar ki, onların Azərbaycana münasibəti belə həssas sahələrdə özünü göstərə bilsin. Xüsusilə də indi, Ermənistandan kənarda olan bəzi erməni dairələrini qane etməyən proseslər elə Ermənistanda cərəyan edərkən.
Onlar üçün güclənən Azərbaycan arzuolunmaz reallıqdır və adi stereotiplərdən kənara çıxan hər hansı dinamika qıcıq yaradır.
Gürcüstan bürokratiyasında bu cür əhval-ruhiyyə birbaşa qərar şəklində yox, texniki kimi görünən şəraitin yaradılması ilə özünü göstərə bilər.
Ekspertlərin getdikcə daha çox vurğuladığı üçüncü motiv də var.
Gürcüstanın şimal qonşusu ilə (Rusiya – JAMnews) münasibətləri son illərdə elə inkişaf edib ki, həmin tərəfin təsiri ayrı-ayrı praktiki qərarlarda özünü göstərə bilərdi.
Analitik mühitdə belə bir fikir səslənir ki, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı razılaşmaların Vaşinqtonda əldə olunması və layihənin bu prosesi öz nəzarət zonası hesab etməyə adət etmiş tərəflərin iştirakı olmadan irəliləməsi narazılıq yaradıb.
Bu fonunda ehtimal edilir ki, şimal ölkələrindən birinin maraqlarına yönələn ayrı-ayrı qruplar azərbaycanlı sürücülərin Gürcüstandan keçidini çətinləşdirmək üçün hər hansı münasib bəhanədən istifadə etmiş ola bilərlər.
Bu nə iddia, nə də nəticədir, lakin regional dinamikanı diqqətlə izləyən ekspertlər belə bir ehtimalı getdikcə daha çox xatırladırlar. Mövcud siyasi konfiqurasiyada belə təsirin zəif eyhamı artıq abstraksiya kimi görünmür.
Bütün bu proseslərin fonunda Azərbaycanın mövqeyi sakit və ardıcıl olaraq qalırdı. Gürcüstan uzun illər ərzində, eləcə də hazırda Bakı ilə etimada, qarşılıqlı yardıma və açıqlığa əsaslanan tərəfdaş kimi qəbul olunur. Azərbaycan ölkənin xüsusilə çətin dövrlərində Gürcüstana dəstəyini heç vaxt əsirgəməyib.
Bu səbəbdən azərbaycanlı yük maşını sürücülərinin hazırkı vəziyyəti cəmiyyətimizdə təbii olaraq çaşqınlıq yaradır.
Sabit əməkdaşlığın üstünlüklərindən istifadə edən bir ölkədən ən azından azərbaycanlı vətəndaşların hüquqlarına minimal hörmət gözlənilir. Bu insanlar öz işlərini görür və təkcə Azərbaycanın deyil, həm də Gürcüstanın xeyrinə olan ticarət dövriyyəsini təmin edirlər.
Azərbaycanın mövqeyi dəyişməzdir. Azərbaycan həm yaxşı münasibəti, həm də ədalətsizlik hallarını eyni dərəcədə yadda saxlayır. Ölkəyə və onun vətəndaşlarına qarşı ədalətsizlik heç vaxt cavabsız qalmır.
Bu, AZAL təyyarəsi ilə bağlı faciə, Yekaterinburqda azərbaycanlıların qətlə yetirilməsi və ya Bayden administrasiyasının Bakı tərəfindən haqlı olaraq ədalətsiz hesab edilən qərarları kimi müxtəlif dövrlərdə dəfələrlə təsdiqini tapıb. Bütün bu (və bir çox digər) hallarda Azərbaycanın reaksiyası ardıcıl və birmənalı olub.
Bu fonunda azərbaycanlı yük maşını sürücüləri üçün süni maneələrin yaradılmasını ayrı bir epizod kimi saymaq olmaz.
Region elə bir mərhələyə daxil olur ki, köhnə tranzit vərdişləri artıq təminat vermir, Zəngəzur istiqaməti isə siyasi müzakirədən formalaşan infrastruktur mərhələsinə keçir.
Gürcüstanın illərlə alışdığı monopoliya mövqeyi artıq mütləq görünmür. Azərbaycan isə Cənubi Qafqazın hərbi və iqtisadi mərkəzi kimi öz əhəmiyyətini daha da möhkəmləndirir.
Gürcüstan marşrutuna olan inamı sarsıdan istənilən addım ilk növbədə elə uzun illər tranziti strateji üstünlük kimi görən Gürcüstanın özünə zərbə vurur.
Azərbaycan isə açıq şəkildə göstərir ki, onun vətəndaşlarının ləyaqəti və hüquqlarının təhlükəsizliyi kompromis mövzusu deyil.
Belə məqamlarda bir məqamı da nəzərə almaq vacibdir.
Gürcüstanda gündəlik həyatlarında hər iki ölkənin münasibətlərinin təsirini hiss edən böyük azərbaycanlı icması yaşayır. Hər hansı ədalətsizlik və ya hörmətsizlik əlaməti bu icma tərəfindən xüsusilə həssas qəbul olunur.
Bakı üçün bu hisslərə diqqət həmişə ciddi bir göstərici olub və bu xətt dəyişmədən davam edir. Azərbaycan vətəndaşlarını və soydaşlarını heç vaxt dəstəksiz qoymayıb, onların harada yaşamasından asılı olmayaraq.
Bu nə xəbərdarlıqdır, nə də eyham. Bu, baş verən proseslərə cəlb olunan hər kəsin nəzərə almalı olduğu siyasi reallığın bir hissəsidir”.
Azərbaycanda Gürcüstan tənqid olunur
