“ABŞ və Rusiya Azərbaycana mane olmayacaq” – Bakıdan şərh
Amerikalı analitiklərin hesabatına şərh
Amerikanın RAND Corporation analitik mərkəzi ABŞ-ın Ukraynadakı müharibə ilə bağlı siyasəti haqqında hesabat dərc edib. Sənəddə qeyd edilir ki, Rusiya bu müharibəyə cəlb olunduğu müddətcə digər qonşu ölkələrlə yeni münaqişə nöqtələri yarada bilməz. Bundan əlavə, Rusiya Federasiyası ilə Qərbin qarşıdurması Avropanın Moskvadan enerji asılılığına son qoydu və Azərbaycanın Aİ ölkələri üçün rolunu artırdı ki, bu da ABŞ-ın maraqlarına uyğundur.
“Atlas” Analitik Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu bildirir ki, bu hallar ABŞ və Rusiyanın Azərbaycanın bütün Qarabağ ərazisi üzərində suverenliyini bərqərar etməsinə mane olmayacaqlarını deməyə imkan verir.
- Lavrov: “Qərb Moldovanı “növbəti Ukrayna” roluna nəzərdən keçirir, Gürcüstan müqavimət göstərir”
- “İslamın Azərbaycan cəmiyyətinə böyük təsiri yoxdur”. Bu nə deməkdir?
- Niyə Cənubi Qafqazda qonşu ölkələr arasında biznes alınmır? Üç hekayə
Ukraynada müharibənin müsbət və mənfi tərəfləri
Amerikanın RAND Corporation analitik mərkəzinin “Ukraynadakı uzun müharibəni necə dayandırmaq olar və ABŞ siyasətini” adlı hesabatında qeyd olunur ki, Rusiyanın Ukraynadakı müharibə fonunda zəifləməsi ABŞ üçün müsbət amildir.
Sənəd müəlliflərinin fikrincə, zəifləmə prosesində Rusiya başqaları üçün təhlükə yarada bilməyəcək. Hesabatda baş verənlərin uğurlu nəticəsi kimi Avropa dövlətlərinin Rusiyanın təbii sərvətlərindən asılılıqdan qurtulması da vurğulanır.
Bu müsbət amillərə baxmayaraq, sənəddə Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin mənfi tərəfləri də sadalanır:
• Rusiya ilə NATO arasında toqquşma və nüvə silahından istifadə riski artıb;
• dağılmaqda olan Ukraynaya yardımın artması ilə bu yardımda ABŞ-ın payı artır ki, bu da ölkənin dövlət büdcəsinin kəsirinə mənfi təsir göstərir;
• müharibənin davam etdirilməsi enerji qiymətlərinin sabitləşməsinə əsas maneədir;
• Ukraynadakı müharibə ABŞ-ın xarici siyasətinin digər sahələrindən diqqəti yayındırır;
• Rusiyanın Çindən asılılığı artır ki, bu da ABŞ-ın maraqlarına ziddir. Moskva Avropanın almadığı bütün qazı Pekinə satmağa çalışır. Bundan əlavə, Rusiya Federasiyası və Çin birgə hərbi təlimlərin sayını artırıb. Rusiya və Çin ABŞ hegemonluğuna son qoymaq üçün digər ölkələri öz tərəflərinə çəkmək üçün birlikdə çalışırlar.
Müharibə necə bitəcək?
RAND korporasiyası öz hesabatında Ukraynada müharibənin sonu ilə bağlı bir neçə variantı təhlil edib.
Birinci variant. Müharibə edən tərəflərdən biri qalib gəlir. Bu o deməkdir ki, dünya birliyi tərəflərdən biri yekun qələbə qazanana qədər müharibənin gedişatını izləməyə borcludur.
İkinci variant. Atəşkəs elan edilir və danışıqlar başlayır. Amerikalı ekspertlərin fikrincə, belə bir ehtimal cüzidir, çünki Rusiya işğalı rəsmiləşdirmək istəyir, Ukrayna isə ərazi bütövlüyünü bərpa etməyə çalışır. Digər tərəfdən, atəşkəs hələ tərəflər arasında sülhün başlanması demək deyil, bu, yalnız müharibənin başqa mərhələsinə keçiddir.
ABŞ necə davranacaq?
Amerikalı analitiklər Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin həlli üçün ABŞ-ın dörd mümkün addımını hesablayıblar:
• Vaşinqton Kiyevə açıq şəkildə bildirir ki, Birləşmiş Ştatlar Ukraynaya qeyri-müəyyən müddətə maliyyə və hərbi yardım göstərə bilməz. Kiyev başa düşməlidir ki, hərbi əməliyyatlara paralel olaraq Moskva ilə danışıqlar aparmaq lazımdır;
• Müharibə bitdikdən sonra ABŞ Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanəti verir. Bu, Vaşinqtondan Kiyevə məhdud maliyyə yardımı, həmçinin Ukraynaya yenidən hücum ediləcəyi təqdirdə düşmənə qarşı birgə mübarizəni nəzərdə tutur;
• ABŞ Kremlə Ukraynanın neytral siyasəti və NATO-ya qoşulmaması ilə bağlı zəmanət verir;
• Rusiyaya qarşı sanksiyaların yumşaldılması üçün şərait yaradılır. Sanksiyalar cəza mexanizmidir. Onların zəifləməsi dəyişiklik üçün stimul kimi qəbul edilməlidir.
Ekspert şərhi
Amerika şirkətinin hesabatı Kremlə yaxın ekspertlər tərəfindən müsbət qiymətləndirilib: “Onlar hesab edirlər ki, amerikalılar bununla da Kremlin qırmızı xətlərinə təsir etməyən şərtlərlə müharibəni dayandırmağı təklif edirlər”, – “Atlas” Analitik Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu bildirib.
O qeyd edir ki, Vaşinqtonda bəzi çevrələrdə Ukraynada baş verənlərlə bağlı yorğunluq hiss olunur:
“ABŞ-ın “RAND Corporation” Araştırma Mərkəzinin hesabatının yayımlanmasıyla eyni günlərdə dövlət katibinin siyasi məsələlər üzrə müavini Viktoriya Nuland Rusiya ordusunun Ukrayna ərazisini tərk etməsindən sonra Rusiyaya qarşı sanksiyaların yumşaldılmasının mümkün olacağını bildirib.
Peroblem də ondadır ki, Kreml qoşunlarını Ukranya ərazisindən çıxarmaq fikrində deyil, saxta referedumla Rusiyaya biləşdirdiyi ərazilərdə möhkəmlənməyə çalışır, üstəgəl Ukraynanın içərilərinə doğru genişmiqyaslı hücuma hazırlıq gedir”.
Şahinoğlu vurğulayır ki, amerikalı analitiklərin hesabatında Ukrayna müharibəsinin davamının Rusiyanın başqa ölkələrə müdaxilə imkanlarının azaldığını vurğulaması Azərbaycan üçün manevr imkanları açır:
“Rusiya Ukrayna müharibəsi fonunda Azərbaycanla münasibətləri gərginləşdirməyəcək. Azərbaycan bundan istifadə edərək Qarabağda qayda-qanun yaradılmasını sürətləndirə bilər.
Hesabat müəlliflərinin Ukrayna müharibəsi fonunda Avropa dövlətlərinin Rusiyanın enerji asılılığından qurtulmasını uğurlu gedişat kimi qiymətləndirməsi də Azərbaycanın maraqlarına uyğundur. Azərbaycanın Qarabağın tamamında nəzarəti gücləndirməsinə ABŞ və Avropa mane olmayacaq. Avropanın Azərbaycan qazına ehtiyacı var. ABŞ-ın da istədiyi budur”.
